جزئیات جدید از ایده مدیریت مساجد
شورای عالی انقلاب فرهنگی ۱۵ مردادماه امسال خبر داد که ماده واحده فرایند و مرجع تدوین سند ملی توسعه، گسترش و تقویت نهاد مسجد و سامان‌بخشی و راهبری آن که در جلسه ۶ مورخ ۹۹/۰۵/۰۴ ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور به تصویب رسیده طی نامه شماره ۵۳۶۶۱ مورخ ۹۹/۰۵/۱۵ توسط معاون اول رئیس جمهور و رئیس ستاد هماهنگی و راهبری اجرای نقشه مهندسی فرهنگی کشور ابلاغ شده است.
سازمان تبلیغات اسلامی مکلف به نگارش سند شد
در این مصوبه آمده است: «سازمان تبلیغات اسلامی موظف است با همکاری دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و در راستای اجرای اقدام ملی ۹ ذیل راهبرد کلان ۱۲ نقشه مهندسی فرهنگی کشور و با توجه به مفاد بند ۲ شق (الف) ماده واحده وظایف و ترکیب اعضای ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور (مصوب جلسه ۷۴۸ مورخ ۱۳۹۳/۰۳/۲۷) سند ملی توسعه، گسترش و تقویت نهاد مسجد و سامان‌بخشی و راهبری آن را از زمان ابلاغ با رعایت چارچوب تدوین اسناد ملی حوزه فرهنگ تدوین و به ستاد هماهنگی نقشه مهندسی فرهنگی کشور ارائه نماید»
هم‌فکری با نهادهای مرتبط برای تدوین سند مسجد
سازمان تبلیغات اسلامی بلافاصله بعد از ابلاغ این مصوبه روند تدوین سند ملی مسجد را آغاز کرد و در این زمینه نیز از سازمان اوقاف و امور خیریه، ستاد هماهنگی کانون‌های فرهنگی هنری مساجد کشور، بسیج و شورای سیاستگذاری ائمه جمعه همکاری گرفت. در سازمان تبلیغات، سه لُجنه برای تدوین این سند شکل گرفته است.
معین محمدی نماینده سازمان تبلیغات اسلامی در تدوین سند ملی مسجد و دبیر کمیته تخصصی تدوین سند در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه مسجد و هیأت خبرگزاری فارس اظهار داشت: از سال ۹۹، روند تدوین سند ملی مسجد را در بنیاد هدایت آغاز کردیم و تاکنون ۱۰ نسخه از سند تدوین شده که نسخه دهم آن چهار ویرایش هم داشته است.
نسخه نهایی سند ملی مسجد فردا بررسی می‌شود
وی با اشاره به اینکه بنا داریم سندی طراحی و تدوین کنیم تا در کتابخانه‌ها خاک بخورد بلکه بنا داریم عملیاتی باشد، تصریح کرد: هفته گذشته نسخه دهم سند در جلسه هیأت امنای بنیاد با حضور اعضاء همچون آیات عظام موسوی جزایری، مهدوی، میرباقری و حجج اسلام والمسلمین رحیمیان، عابدینی، مشهدی آقایی، ماندگاری، عالی، رفیعی، نظافت، پناهیان، برادران، حسینی اراکی، قمی، میرمحمدیان و همچنین محمدمهدی دادمان اعضای هیأت امنای بنیاد هدایت بررسی شد که اعضا اصلاحاتی داشتند و بنا شد اعمال شود و مجدداً فردا سه‌شنبه ۷ تیرماه در نشستی نسخه ویرایش شده، مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد.
محمدی گفت: در حال حاضر مشغول بررسی سازوکارهای مردمی‌سازی سند ملی مسجد هستیم. بعد از آن که سند با حضور دستگاه‌های مختلف تدوین شد. فراخوان عمومی با چالش نوآوری برگزار شد و تمام اندیشکده‌ها و نهادهای مختلف در این زمینه نظر دادند. در خصوص مفاهیم و مبانی سند ملی مسجد، تاکنون دو نمایشگاه در مشهد و تهران برگزار شده است و راهبردهای آن در معرض دید عموم قرار گرفته است. نمایشگاه سوم نیز بناست در مسجد مقدس جمکران طی روزهای آتی برپا شود که دائمی هم خواهد بود. رویکرد این نمایشگاه‌ها ارائه الگوی مسجد جامع پرداز است.
سند ملی مسجد شاید فردا به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شود
دبیر کمیته تخصصی تدوین سند ملی مسجد ادامه داد: اگر هیأت امنای بنیاد هدایت، فردا روی سند ملی مسجد به جمع‌بندی نهایی برسد و نکته جدی مطرح نشود، نسخه نهایی سند برای بررسی و شروع مراحل تصویب به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد رفت.
وی افزود: تلاش ما بر این است که این سند اجرایی باشد که البته محورهای بسیاری از آن نیز هم‌اکنون در میدان در حال اجراست.
ایده سند ملی مسجد برای مدیریت مساجد
محمدی در پاسخ به این سوال که در پرونده «مسجد تراز اسلامی» خبرگزاری فارس ویژه به موضوع مدیریت مسجد می‌پردازد که بسیاری راه علاج را در تصویب و اجرای سند ملی مسجد می‌دانند، «در این سند چه راهکاری برای این امر مطرح شده است؟» گفت: در سند ملی مسجد در موضوع حکمرانی دو نگاه وجود دارد. اول حکمرانی از مساجد و دیگری حکمرانی بر مساجد که اولی به معنای آن است که مساجد چه نقشی در حکمرانی دارند و از سوی دیگر نسبت جمهوری اسلامی با مساجد چیست؟
دبیر کمیته تخصصی تدوین سند ملی مسجد ادامه داد: در خصوص حکمرانی از مساجد در نمایشگاه‌ها و پیوست‌های سند مورد توجه قرار گرفته است. یکی از بسترها این است که کارکردهای اجتماعی مساجد را احیا کنیم که برای این امر ۲۹ نظام اجتماعی را احصا کردیم و ذیل آن‌ها با تحلیل اسناد بالادستی، سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری و ... ۸۰۰ مسئله برای امامان محله احصا شد و در حال حاضر به دنبال ارائه راهکار و حل مسئله برای آن هستیم.
شورایی در سطح ملی، مسئول حکمرانی بر مساجد می‌شود
وی افزود: در زمینه حکمرانی بر مسجد نظریه سیاستی ما، حکمرانی نرم بر مسجد است؛ یعنی حاکمیتی و ساختاری نباشد و رویکرد حکمرانی داشته باشد و به صورت شبکه‌ای هم باشد تا تمام بازیگران فعال در مسجد دخالت داشته باشند. بنا نیست یک نهاد مسئول باشد. این حکمرانی سه سطح سیاستگذاری، تنظیم‌گری و خدمات عمومی دارد.
محمدی گفت: سیاستگذار، شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود و برای تنظیم‌گری یک شورا زیر نظر شورای عالی با حکم رئیس شورا تشکیل خواهد شد. متناظر این شورا در سطح استان با ریاست نماینده ولی فقیه و در سطح شهرستان با ریاست امام جمعه و با حضور تمام نهادهای فعال در مسجد نیز شوراهایی تشکیل خواهد شد.
سند ملی مساجد وظایف نهادهای مرتبط را تقسیم‌بندی می‌کند
دبیر کمیته تخصصی تدوین سند ملی مسجد در پایان خاطرنشان کرد: سطح بعدی، در زمینه خدمات عمومی است که تمامی نهادهای خدمت‌رسان در مسجد فهرست‌بندی شدند و وظایف و عملکرد آنان هم تقسیم شده است تا مانع موازی‌کاری شود. این تقسیم وظایف شفاف است و با تمام دستگاه‌ها در این زمینه رایزنی و توافق شده است.
