امام موسی کاظم(ع) در علم، فروتنی، سخاوت و بخشندگی زبانزد همگان بود؛ باب الحوائج تمام تلاش خویش را برای انجام دادن رسالت سنگین امامت و هدایت مسلمانان به کار می‌بست و در جهت گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی اقدامات شایسته‌ای را به سرانجام رساند.
به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی هرمزگان؛ امام موسی کاظم (ع) در دوران حساسی از تاریخ اسلام زندگی می‌کرد و همواره می‌کوشید تا با توجه به خفقان وضع موجود از تمام ظرفیت‌ها و امکانات موجود در جهت رشد و استحکام تشیع کمک گیرد.
شروع دوران امامت امام موسی کاظم (ع) مقارن با اعمال فشار‌های سیاسی و اجتماعی بر خاندان اهل بیت (ع) از طرف حکومت عباسیان و همچنین ظهور فرقه‌های مذهبی در ابعاد گسترده بود در چنین شرایطی و با وجود محدودیت‌های بسیار امام کاظم (ع) ناگزیر بود که برای دستیابی به اهداف والایی که مدنظر داشت به فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی روی آورد، اما در این میان شناخت روش‌های مورد استفاده توسط امام (ع) در مسیر این فعالیت ها، از اهمیت خاصی برخوردار است، هرچند که موضوعات دیگری همچون میزان کارکرد‌های این اقدامات و ابزار‌هایی که در اختیار امام کاظم (ع) بوده نیز به نوبه خود دارای اهمیت است.
هفتمین امام شیعیان پس از شهادت امام صادق (ع) مسئولیت دشواری را در برابر حفظ اسلام واقعی از گزند خطراتی که آن را تهدید می‌کرد برعهده داشت.
نگرانی‌هایی همچون حرکت مزدورانه خلفای عباسی و تظاهر آن‌ها به دینداری برای تداوم حکومت و همچنین خطر فرقه گرایان مذهبی که در آن عصر فعالیت‌های گسترده فرهنگی را آغاز کرده بودند از جمله مهمترین دغدغه‌ها برای امام موسی (ع) بود.
در این دوره انواع و اقسام فرقه‌های سیاسی، مذهبی و اجتماعی با شدت فوق العاده‌ای قصد جذب مردم به سوی خود را داشتند و دولت عباسی هم بنا به دلایل سیاسی و برای فراهم کردن تداوم حکومت خود از فعالیت این جریانات حمایت می‌کرد.
در این زمان اگر اقدامات امام کاظم (ع) در راستای خنثی سازی این تهدیدات و دسیسه‌ها نبود شرایط بسیار اسفناکی برای احکام و قوانین اسلامی رقم می‌خورد. این اقدامات زمینه را برای رشد فرهنگی جامعه اسلامی در مسیر صحیح آن فراهم کرد.
امام همامی که با استواری و صلابت از دین و شریعت اسلام صیانت کرد و بدین ترتیب مسیر سعادت حقیقی را در برابر دیدگان اهل یقین روشن ساخت.
این حضرت دوران کودکی خود را در مکتب پربار جعفری سپری کرد و مفاهیم حقیقی اسلام ناب محمدی را از پدر خویش آموخت و برای پذیرش مسوولیت سنگین پیشوایی شیعیان آماده شد، ایشان با شهادت مظلومانه پدر بزرگوارش در ۲۰ سالگی، رسالت و مسوولیت سنگین امامت را برعهده گرفت و به مدت ۳۵ سال جامعه اسلامی را هدایت کرد.
این امام همام با شیوه‌های مختلف تربیتی، عملی، مناظره‌های سیاسی و مبارزه بی امان با غاصبان خلافت و تربیت شاگردان بسیاری، مبانی راه حق و حقیقت را برای همگان آشکار ساخت. این امام بزرگوار در برابر رفتار انتقام جویانه حاکمان عباسی برای تحکیم فرهنگ امت اسلامی روش مناسب و هماهنگ با اهداف رسالت را برگزید که یادآور ویژگی‌های اخلاقی پیامبر (ص) بود و جلوه‌هایی از خصلت‌ها و معیار‌های رسول خدا (ص) را متبلور ساخت.
امام کاظم (ع) در زمانی به امامت رسیدند که حکومت بنی عباس در صدر حکومت بودند و خود را به نوادگان پیامبر (ص) نسبت می‌دادند و با استبداد و شیوه‌های مختلف امام (ع) را تحت فشار می‌گذاشتند.
امام کاظم (ع) با تربیت شاگردانی کوشید تا در مدت غیبت خویش در میان مردم که بدلیل زندان و حصر بود به سوالات و ابهامات مردم پاسخ دهند.
با این کار علاوه بر پاسخگویی بر سوالات و مشکلات مردم، زمینه‌ای را برای زندگی در عصر غیبت و آمادگی ذهنی پیروان برای پذیرش این موضوع فراهم آورد.
نویسنده: حجت الاسلام محمد فولادی – کارشناس مسائل دینی
1400/12/08