نشریه الکرونیکی«دیدینو» با «محسن نادری»، مدیر سماوا، ناشر کتاب‌های صوتی و الکترونیکی گفتگویی انجام داده است که می خوانید.
سماوا چگونه تشکیل شد؟
سماوا ضمن كسب اطلاعات و تجربه موجود در واحد الكترونيك انتشارات سوره مهر «سما» ، هم‌فكري و مشاوره با گروههاي مختلف هنري و ناشرين فعال در اين حوزه و همچنين حمايت‌هاي انتشارات سوره مهر تشكيل شد. حدوداً شش هفت سال پیش تیمی به نام واحد الكترونيك انتشارات سوره مهر «سما» در این انتشارات فرایند تولید کتاب‌های صوتی را در حوزه هنري آغاز کردند که البته در آن زمان، بازار کتاب‌های صوتی به این میزان رقابتی نبود. هرچند این اقدام بسیار مثبتی بود که در آن زمان تيم انتشارات سوره مهر به فکر تولید کتاب‌های صوتی و الکترونیکی بوده‌اند.
در سال ۹۹ با همکاری تيم حوزه هنری دیجیتال و حمايت‌هاي انتشارات سوره مهر پروپوزال و طرح توجيهي سماوا تدوين و پس از تاييد در حوزه هنري فعاليت رسمي و حرفه‌اي سماوا شروع شد. يكي از اهداف ما در این مجموعه این بود که به جای تمركز بر توليد كتاب صوتي، مجموعه‌اي از محصولات صوتي را با همكاري ناشران جديد به مخاطبان ارائه نماييم.
در نتیجه فعالیت شما صرفاً به تولید کتاب‌های صوتی اختصاص ندارد؟
خير، سبد محصولات يا بهتر است بگوييم دامنه فعاليت‌هاي ما شامل كتاب صوتي، پادكست، سريال صوتي، راديكو، اخبار صوتي و گوينده شو مي‌شود.
کمی بیشتر درباره ساز و کار شکل‌گرفته در رادیکو توضیح دهید؟
«رادیکو» در واقع همان رادیو کودک است که کار اصلی‌اش تولید کتب صوتی برای کودکان است با این تفاوت که بچه‌ها خودشان برای خودشان کتاب می‌خوانند. همواره عده‌ای از بازیگران، هنرمندان و گویندگان با تغییر لحن برای بچه‌ها کتب صوتی تولید می‌کردند اما اکنون در رادیکو کودکان هفت تا دوازده ساله ای که آموزش‌های بازیگری، تئاتر یا فن بیان را دیده‌اند، به کار گرفته می‌شوند تا برای هم‌سن و سال‌های خود کتاب بخوانند.
البته ما هم خودمان دوره‌های آموزشی گويندگي را در صورت نیاز برای این کودکان برگزار می‌کنیم و اکثر آنان تجربه کار تئاتر یا فیلم سینمایی را در کارنامه خودشان دارند. استدلالمان هم این بود که بچه‌ها همدیگر را درک می‌کنند و بازار برای آنان رقابتی می‌شود و این مساله، کودکان را تشویق می‌کند که همانند دیگر همسالان خود کتاب بخوانند.
محصولات رادیکو با استقبال گسترده‌ی پدر و مادرها و فرزندانشان روبه‌رو شد و ما با پیام‌های زیادی از سوی والدین مواجه شدیم که می‌پرسند برای اینکه فرزندانشان همانند گویندگان رادیکو با لحن صحیح کتاب بخوانند باید چه اقداماتی را پیگیری کنند؟ این اشتیاق حاصل انتشار حدوداً ۴۰ عنوان کتاب با صدای کودکان در این حوزه است.
آیا برنامه‌ای صورت گرفته است که خانواده‌ها در شهرستان‌ها هم بتوانند از امکانات رادیکو استفاده کنند؟
در این حوزه، پیام‌هایی را از شهرستان‌ها داشته‌ایم اما به این خانواده‌ها نیز اعلام کرده‌ایم که با توجه به اینکه استودیوی ما واقع در تهران است، اگر برایشان مقدور است که چند روزی را به تهران بیایند و ضبط انجام شود ما از آنها استقبال می‌کنیم، اما در غیر اینصورت به دلیل اینکه ما استودیویی در اکثر شهرستان‌ها نداریم و امکان فرستادن تیم فنی هم به برخی شهرستان‌ها برای ضبط و صدابرداری مقدور نیست، فعلاً این امکان وجود ندارد. ضمن اينكه اين طرح هنوز به تولد يك سالگي خود نرسيده و انشالله بعد از كسب تجربه در تهران بتوانيم در شهرستان‌ها نيز اين فعاليت را ادامه دهيم..
تفاوت و کار ویژه سماوا با نوار، طاقچه، فیدیبو و حتی castbox چیست که حضورش را در بازار توجیه می‌کند؟
فیدیبو که بیشتر در قالب پلتفرم فعالیت دارد و ماهیت آن با کارویژه سماوا متفاوت است. اما اپلیکیشن‌هایی مانند نوار و آوانوا و باقی دوستانی که در اين زمینه فعالیت دارند، هر کدام روش و شیوۀ توليد محصول خود را دارند. شاید ما تنوع محصولاتمان نسبت به بقیه بیشتر باشد برای مثال در اخبار صوتی یا رادیکو و حتي سریال صوتی که تولید کردیم، نوآوری‌هایی به کار گرفته شد که مدل ضبط، اديت و… با دیگر ناشران موجود در بازار متفاوت است.
در خصوص کتاب صوتی،همسان بودن صدای گوینده با راوی کتاب از جمله مسائلی بود که برایمان اهمیت داشت و در نظرسنجی هایی که در ابتدای کار انجام داده بودیم، به این مساله تاکید فراوانی کردند. اولین کاری که ما در اینجا برایمان اهمیت دارد، به پیش از تولید و ضبط برمی‌گردد که یک کتاب را دو نفر با دوسلیقه متفاوت مطالعه کرده و یادداشت‌هایی را درباره ویژگی گوینده اعلام و گزینه‌هایی را به عنوان پیشنهاد اعلام می‌کنند. ما این نظرات را کنار هم قرار می‌دهیم و اگر یکسان بودند که به همان شیوه عمل می‌کنیم اما در غیر اینصورت نفر سومی کتاب را پیش مطالعه می‌کند و با تشکیل شورا دربارۀ گوینده تصمیم‌گیری می‌کنیم.
این شاید مزیت اصلي و دست برتر ماست که در بررسی‌های انجام شده، ناشران دیگر چندان به این مساله توجه نمی‌کنند و صرف اینکه صدایی خوب باشد، آن را انتخاب می‌کنند. در نتیجه همه این دقت و ریزه‌کاری‌ها برای انتخاب گوینده، ما با نظراتی از سوی مردم مواجه می‌شویم که اعلام رضايت می‌کنند که همساني و تطابق صداي راوي كتاب با گوينده، فهم کتاب را چند برابر کرده است. این مساله را در کتاب‌هایی همچون از ترس تنهایی، شب ایوب، انسان در جستجوی معنا، خاطرات احمد احمد، مربع‌های قرمز و… شاهد هستیم. البته لازم به ذكر است ما هم در سماوا بصورت ۱۰۰% نتوانسته ایم اين كار را انجام دهيم و در برخي از كارها اين دقت و ريزه كاري‌ها با اين وسواس صورت نگرفته است..
اکنون سماوا چه سهمی از بازار نشر صوتی را توانسته به خود اختصاص دهد؟
جواب دادن به این سؤال کمی سخت است. يكي از دلايل اين است كه پارامترهاي زيادي در آن دخيل است كه رسيدن به اطلاعات برخي از آنها بسیار سخت است. آمارهای ارائه شده هم بر اساس میزان محصولات ارائه شده یا بر حسب تعداد دانلود است، اما به این مساله اشاره نمی‌شود در پنجاه کتاب ارائه شده چه تعدادی از آن را به صورت رایگان است. در نتیجه نمی‌توان دقیق اعلام کرد که هر ناشر صوتی چه سهمی از بازار را به خود اختصاص داده است و پلتفرم‌ها تاکنون چنین گزارشی را به ما ارائه نکرده‌اند. در زمینه تولید اما باید بگویم که ما از سردمداران حوزه تولید در سال ۱۴۰۰ بودیم و در حوزه نوآوری هم آنچه که به ما گفتند جزء پیشتازان بودیم؛ چراکه نوآوری در محصول را در تولیداتی همچون رادیکو، اخبار صوتی و سریال صوتی شاهد هستیم..
چشم‌انداز سماوا در پنج سال آینده رسیدن به چه جایگاهی است؟
من اندکی با این تیپ سئوالات مشکل دارم چرا که پنج سال زمان زیادی است و شاید بهتر بود که سؤال شما درباره سال آینده باشد. البته ما چشم‌اندازهای پنج ساله هم داریم اما بهتر است که درباره سال آینده صحبت کنیم. در سال ۱۴۰۰ مبنای کارمان را بر تولید محصولات سماوا قرار دادیم. سال ۱۴۰۰ تلاش کردیم که بر روی تولیدات خودمان با کیفیت و مدل خودمان متمرکز شویم. در سال ۱۴۰۱ تلاش خود را بر توسعه و نوآوری سماوا قرار داده‌ایم که در واقع روی تکرار دستاوردهای قبلی خود مانور ندهیم.
در واقع شما، بازار خود را پیدا کرده‌اید و حالا به دنبال توسعه سماوا هستید؟
بله، برای مثال درباره رادیکو که اواخر سال از آن رونمایی کردیم، اکنون به دنبال توسعه آن هستیم. در خصوص سهم بازار و اینکه چه چشم‌اندازی برای مخاطب در نظر داریم، باید بگویم که ما سعی داریم خیلی آهسته و پیوسته کار را پیش ببریم. ما امیدوارم در پایان سال ۱۴۰۱ حداقل صد و پنجاه کتاب صوتی جدید، دو سریال صوتی و دو پادکست مستقل در بازار داشته باشیم که البته اولین پادکست مذهبی ما در ماه رمضان منتشر شد و باقی موارد را اجازه دهید اعلام نکنم تا در زمان مناسب آن اطلاع‌رسانی انجام شود. در رادیکو نزدیک به پنجاه عنوان کتاب جدید را در شش ماه ابتدایی سال خواهیم داشت.
در خصوص چشم‌اندازِ جذب مخاطب و بازار هدف نیز باید بگویم که برنامه‌های ویژه‌ای را داریم. بر اساس تحقیقاتی که ما انجام دادیم، بازار کتاب صوتی فراتر از آن چیزی است که اکنون با آن روبه‌رو هستیم و در تلاش هستیم که به سمت مخاطبان جدیدی برویم که در سال‌هاي گذشته کشف کردیم که این افراد هم می‌توانند مخاطب کتب صوتی باشند. ما سال گذشته بازخوردهای مثبتی را از سوی خانم‌های خانه‌دار و زنان شاغل داشتیم در هنگام کار مشغول گوش دادن یه یک پادکست یا یک کتاب صوتی هستند