در روز جهانی مسجد

 «مسجد» در نزد ایرانیان همچون دیگر مسلمانان جهان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و هنگامی که این تعلق خاطر با سبک و ذوق معماری ایرانی همراه می شود شما شاهد «زیباترین » مساجد در ایران می شوید.

 «مسجد» در نزد ایرانیان همچون دیگر مسلمانان جهان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است ، علاوه بر ارزش مذهبی ای که مساجد در زندگی ایرانیان دارند، این مکان های مقدس، گنجینه‌ای از تاریخ و تمدن کشورمان نیز محسوب می‌شوند. بسیاری از مسجدهای معروف ایران «تاریخی» هستند و گنجینه‌ای غنی از رشد، شکوفایی و معماری ایرانی – اسلامی محسوب می‌شوند. شکل ساخت مساجد، کاشی‌کاری‌های رنگین، نقش‌ونگارهای اسلیمی، معرق، گچ‌بری‌ها و… از جاذبه‌های معروف مساجد ایرانی است. هنگامی که ساخت مسجد با سبک و ذوق معماری ایرانی و عشق والای ایرانیان همراه می شود شما شاهد «دیدنی ترین » مساجد در ایران می شوید.

برای آشنایی با مساجد برجسته ایران از جهات مختلف مانند قدیمی‌ترین، بزرگ‌ترین، کوچک‌ترین و... با ما همراه باشید:

 «مسجد جامع فهرج» کرمان

قدیمی‌ترین مسجد ایران «مسجد جامع فهرج» در روستایی با همین نام از توابع کرمان واقع است. این مسجد اکنون یک اثر تاریخی ارزشمند است. مسجد روستای فهرج در سال 32 هجری ساخته شده است و اکنون یکی از مساجد معروف ایران بوده و جزو جاذبه‌های گردشگری کرمان شناخته می‌شود. در میان مسجدهای ایران، آثار قدیمی زیادی وجود دارد اما پژوهشگران و متخصصان، این مسجد را به‌عنوان قدیمی‌ترین بنای اسلامی در ایران که هنوز هم سر پا است، می‌شناسند.

بناهای قدیمی‌تری از مسجد جامع فهرج وجود دارند که نشان می‌دهد این بنا در ابتدا آتشکده بوده و پس از ورود اسلام به ایران، آن آتشکده‌ها به مسجد تبدیل شده‌اند.

«مسجد آرد و خرما»- اردکان یزد

یکی از عجیب‌ترین مساجد معروف ایران مسجد 3 متر در 5 متر واقع در اردکان یزد است. به این مسجد، «مسجد آرد و خرما» می‌گویند. کسی نمی‌داند چرا این مسجد به این اندازه کوچک ساخته شده است، حتی مشخص نیست که این مسجد در دوران صفویه ساخته شده است یا در دوران قاجار. هم‌چنین بر سر نام‌گذاری این مسجد هم اختلاف نظر است. به‌نظر می‌رسد تنها چیزی که درباره آن کاملاً مشخص است این است که اینجا «کوچک‌ترین مسجد ایران» است.

«مسجد اتابک» شیراز

«مسجد اتابک» شیراز که به آن مسجد نو یا مسجد جامع جدید هم می‌گویند یکی از زیباترین و بزرگترین مساجد معروف ایران است که ارزش تاریخی و هنری بسیار بالایی دارد. این مسجد در قرن ششم هجری و در دوره اتابکان ساخته شده است. مسجد اتابک حدود 20 هزار متر مربع مساحت دارد به طوری که در دوران مشروطه، بیشتر فعالیت‌های سیاسی در این مسجد برگزار می‌شده است.

مسجد اتابک در ابتدا منزل اتابک سعد بن زندی، پنجمین حکم‌فرما از سلسله اتابکیان بوده است. زمانی که فرزند اتابک به بیماری سختی دچار می‌شود او نذر می‌کند که در صورتی بهبودی فرزندش، خانه‌اش را به مسجد تبدیل کند.

«مسجد شیخ لطف‌الله» اصفهان

مسجد شیخ لطف الله یکی از مساجد مهم ایران است که در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد. این مسجد دارای دو ویژگی شاخص است. اول این‌که گنبد این مسجد، گردترین گنبد دنیا است به طوری که از لحاظ معماری به خصوص در زمان ساخت؛ بسیار پیشرو بوده است و دوم اینکه این مسجد هیچ مناره‌ای ندارد. این درحالی است که گنبد سراسر لاجوردی این مسجد، جلوه و زیبایی خاصی به آن بخشیده است و شاید اولین چیزی باشد که در میدان نقش جهان توجه هر فردی را جلب کند. مصالح، سنگ‌ها، کاشی‌ها و رنگ‌های به‌کاررفته در این مسجد به قدری عالی هستند که پس از گذشت صدها سال از ساخت آن، با وجود تابش آفتاب، بارش برف و باران، هنوز ذره‌ای تغییر رنگ نداده و مانند روز اول است.

 «مسجد جامع عتیق» شیراز

این مسجد با نام‌های مسجد عتیق، مسجد جمعه، مسجد جامع و مسجد آدینه نیز معروف است و یکی از قدیمی‌ترین مساجد شیراز و یکی از مساجد معروف ایران است که در نزدیکی شاهچراغ قرار دارد. این مسجد در قرن دوم هجری و در زمان سلسله صفاریان ساخته شد و در قرن دهم در زمان صفویان بازسازی و تعمیر شد. این مسجد 2 ایوان و 6 در ورودی و خروجی دارد.

در ورودی شمالی به دوازده امام معروف است و دلیل آن، نوشته شدن نام 12 امام بر روی 4 کتیبه و نصب شدن آن در این ورودی است. نمای این مسجد پر از کاشی‌کاری‌ها و آیات قرآنی نگاشته شده با خط نسخ و نستعلیق، احادیث، تصاویر گل و بته و… است. تاریخچه بسیاری از کتیبه‌های موجود در این مسجد به زمان صفویان بازمی‌گردد.

این مسجد در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

مسجد امام اصفهان

مسجد امام اصفهان نیز در میدان نقش جهان قرار دارد که از مسجد شیخ لطف‌الله بزرگ‌تر است.

این بنا یکی دیگر از آثار برجای‌مانده از دوران صفویان است و به‌خاطر کاشی‌کاری‌های آبی در طیف‌های مختلف و سبک معماری قرینه‌اش یکی از جاذبه‌های گردشگری اصفهان است. اگر در میان صحن این مسجد بایستید و صحبت کنید و صدای شما پخش می‌شود ، به صورت یک اکو عمل می‌کند.

نوع بکار گیری معماری خاص و هوشمندانه، قابلیت اکودار شدن صدا را در این مسجد ایجاد کرده است.

 «مسجد جامع یزد»

این مسجد که به آن مسجد جمعه هم می‌گویند، به‌خاطر مناره‌های بسیار بلند 52 متری‌اش معروف شده است. مسجد جامع یزد نیز دارای نقش ونگارها، قرآن و احادیث نوشته شده با خط کوفی، رنگ‌ها و قرینه‌سازی‌های هیجان‌انگیز است. این مسجد نه تنها جزو مسجدهای مهم ایران است، بلکه یکی از شاهکارهای معماری در یزد نیز محسوب می شود

تاریخچه ساخت مسجد جامع یزد از دوران پیش از اسلام آغاز شده و پایان کار آن به دهه اخیر برمی گردد. این مسجد یکی از زیباترین مساجد دورهٔ تیموری است که از نظر کاشی‌کاری، سَردَر رفیع، مناره‌ها و کتیبهٔ آن؛ ا زیباترین شاهکارهای معماری قرن نهم هجری قمری محسوب می‌شود.

«مسجد گوهرشاد» مشهد

مسجد گوهرشاد مشهد نیز یکی از مساجد معروف ایران است که به دلیل ظرافت و زیبایی کاشی کاری و خط و اسلوب معماری از شاهکارهای معماری ایرانی در دوره تیموری به شمار می‌رود و به دلیل موقوفات بسیار و مجاورت با آرامگاه علی بن موسی الرضا (ع) از مهم‌ترین و شلوغ‌ترین مسجدهای ایران به‌شمار می‌رود، به‌طوری‌که برخی آن را پُربازدیدترین مسجد در ایران می‌دانند.

«مسجد کبود تبریز»

یکی دیگر از مسجدهای معروف ایران «مسجد کبود» یا مسجد جهانشاه یا به زبان ترکی گوی مچد است که در تبریز قرار دارد. این مسجد یکی از زیباترین مسجدهای ایران است که معماری خاص و بی‌نظیر و رنگ‌های فوق‌العاده آن توجه همگان را به خود جذب می‌کند. این مسجد،  کاشی‌کاری‌های متنوع آبی دارد و لقب فیروزه اسلامی را از آن خود کرده است.

این مسجد در قرن هشتم به دستور دختر جهانشاه، حکم‌ران سلسله قراقویونلو ساخته شده و در ابتدا جزو مجموعه‌ای بزرگ‌تر بوده، اما اکنون تنها بنای مسجد باقی‌مانده است. این مسجد یک‌بار به‌علت زلزله تقریباً نابود شد اما پس از حدود 150 سال دوباره ساخته شد.

 «مسجد نصیرالملک» شیراز

نمی‌توان از مسجدهای معروف ایران و مساجد شیراز صحبت کرد و به مسجد نصیرالملک اشاره نکرد. در سال 1255 یکی از اعیان شیراز به نام میرزا حسن علی خان، ملقب به نصیرالملک، دستور ساخت یک مسجد را داد که ساخت آن 12 سال طول کشید و در سال 1267 به پایان رسید.

این مسجد نه تنها یکی از معروف‌ترین مساجد ایران و آثار ارزشمند تاریخی شیراز است، بلکه یکی از چشم‌نوازترین جاذبه‌های توریستی شیراز نیز محسوب می‌شود. انعکاس و شکست نورها از میان شیشه‌های رنگی و افتادن نورهای رنگی روی فرش‌های پرنقش‌ونگار درون مسجد، صحنه مسحورکننده‌ای را خلق می‌کند که دل هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.

«مسجد آقابزرگ»

این مسجد بزرگ که جزو مساجد معروف ایران است، در دوران قاجار توسط ملأ مهدی نراقی ملقب به آقابزرگ در کاشان ساخته شد. این مسجد داخل عمارتی بزرگ‌تر که شامل یک مدرسه است، واقع‌شده است. معماری خاص این بنا، مانند برخی دیگر از بناهای تاریخی کاشان، طوری طراحی شده است که با تغییرات جریانات هوا، در تابستان خنک و در زمستان به راحتی گرم شود.

 ساختمان این بنا در روزگار پادشاهی محمدشاه قاجار آغاز شد و در سال‌های نخستین سلطنت ناصرالدین‌شاه نیز به پایان رسید.

«مسجد رنگونی‌ها»

مسجد رنگونی ها یکی از مساجد معروف ایران است که در آبادان بنا شده است. علت شهرت این مسجد، معماری خاص آن به‌عنوان یک مسجد است. در واقع اگر بیرون آن بایستید نمی‌توانید متوجه شوید که این ساختمان یک مسجد است و ممکن است آن را با یک بنای تاریخی، موزه یا اداره اشتباه بگیرید.

سبک معماری این مسجد هندی است و علت تفاوت ظاهری آن نیز همین است. این مسجد توسط پاکستانی‌هایی که حدود 100 سال پیش برای شرکت نفت کار می‌کردند در این محل ساخته شده است.

«مسجد وکیل» شیراز

این مسجد یکی از مساجد معروف ایران است که به دستور کریم خان زند ساخته شده است.  ساخت این مسجد 20 سال طول کشیده است، اما اگر دو ایوان و 48 ستون جذاب و هیجان‌انگیز آن را ببینید، متوجه دلیل طولانی شدن ساخت آن می‌شوید. یکی از مشخصه‌هایی که این مسجد را به یکی از زیباترین مسجدهای ایران تبدیل کرده است محراب آن است که با سنگ مرمر سبز ساخته شده است.