حجت الاسلام والمسلمین پناهیان:

کارشناس دینی صرف آشنایی با فقه به معنای خاص را برای امر تبلیغ کافی ندانست و گفت: ما به فقه به معنای اخص کلمه می پردازیم و در مقام فقه می خواهیم مکلف را از مقام حیرت خارج کنیم، اما در تبلیغ لازم است دانشمندانه به مخاطب انگیزه دهیم.

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی ، حجت الاسلام و المسلمین علیرضا پناهیان  در مجمع بزرگ مبلغان ماه محرم ۱۴۴۵اصفهان با اشاره به این که جریان تبلیغ در کشور یک جریان مظلوم و مهجور است اظهار داشت: اخیرا رهبر انقلاب مطالبی را درباره تبلیغ صریحا بیان کردند و فرمودند که درباره تبلیغ نگران هستند و تبلیغ در حوزه در درجه اول اولویت قرار ندارد و این مسئله باید تغییر کند و اولویت اول حوزه کار تبلیغ باشد.

وی افزود: اگر حوزه بخواهد تبلیغ را در اولویت اول قرار دهد، باید تغییراتی در فصل های دروس حوزه انجام شود، چرا که کار تبلیغی تقویت کننده بنیه علمی انسان خواهد بود، ضمن این که باید بنیه علمی در حوزه را مورد بررسی قرار داد که مقصود از آن چه می باشد.

استاد حوزه و دانشگاه، صرف آشنایی با فقه به معنای خاص را برای امر تبلیغ کافی ندانست و گفت: ما به فقه به معنای اخص کلمه می پردازیم و در مقام فقه می خواهیم مکلف را از مقام حیرت خارج کنیم.

وی اضافه کرد: در تبلیغ رکن اساسی این است که بتوانیم دانشمندانه به مخاطب انگیزه دهیم و شاید در طول تحصیل در حوزه علمیه دو واحد نیز در این باره درس نخوانیم.

پناهیان با تاکید بر لزوم اسلام شناس بودن مبلغ تصریح کرد: تا زمانی که در حوزه علمیه تبلیغ را محتاج دانش ندانیم، در تبلیغ موفق نخواهیم بود.

وی خاطر نشان کرد: عالمان دینی در مساجد و محافل مذهبی از شخصیت خوب خود بیش از هر چیز دیگری بهره می برند و این در تبلیغ بسیار موثر است و از طرف دیگر نیز تعداد زیادی از مخاطبان فطرت گشوده دارند و فطرت خود را شکفته کرده اند و این افراد به شایستگی متاثر می شوند ، اما باید برای دل هایی که آماده نمی باشند و به عالمان دینی مراجعه نمی کنند فکری کرد و امروز بسیاری از جوانان ما رجوعی به دین ندارند.

وی تأثیر مبلّغ به عنوان برانگیزاننده مخاطب را مهم بیان کرد و افزود: فقه نمی گوید چگونه در مخاطب انگیزه ایجاد کنیم، در عین حال مبلغ باید هم اسلام شناس باشد و هم باید مخاطب را برای دینداری انگیزمند کند و برای انگیزمند کردن، انسان شناسی و روانشناسی دینی لازم است و ما در این زمینه کم کار کرده ایم.

پناهیان شناخت مخاطب را برای امر تبلیغ مهم عنوان کرد و ادامه داد: ما برای مخاطب شناسی گاهی باید فرد فرد مخاطبین را بشناسیم و بلکه باید به مخاطب شناسی از حیث جامعه شناسی توجه داشته باشیم و باید ببینیم نبض زمان در جامعه چگونه می زند.

استاد حوزه و دانشگاه به تبیین اهمیت تقوا و اثر آن بر اخلاق و معاشرت و ارتباط با مردم پرداخت و گفت: ما با مردمی می خواهیم صحبت کنیم که اخلاق را یک رفتار فردی می بینند، لذا باید جامعه را شناخت تا زمانی که کلمه ای می گوییم، دریابیم جامعه چه برداشتی از آن می کند و باید جامعه، فرهنگ و ادبیات آن را بشناسیم.

وی اضافه کرد: طلبه در حوزه علمیه چنین درس هایی نمی خواند، در حالی که باید کلیت دین را شناخت و آن جز با مرور دقیق و عمیق قرآن فراهم نخواهد شد، لذا ما نیاز به دانش برای تبلیغ داریم و نباید تبلیغ را به ذوق، نفس ، شخصیت و منش مبلغ واگذار کرد و یا تبلیغ را به دانش های موجود در حوزه واگذار نمود و نباید مبلغ خود را از دانش مستغنی ببیند.

کارشناس مذهبی با اشاره به این که اکثر آیات قرآن تبلیغی است و این آیات طبقه بندی نشده گفت: ما برای تبلیغ نیازمند دانش هستیم، دانشی گسترده تر از فقه به معنای خاص و مجاهدت علمی بیشتر از علمی که یک فقیه در موضوعات رایج نیاز دارد را می طلبد؛ در فقه می خواهد مکلف را از حیرت در مقام عمل خارج کند، اما در تبلیغ می خواهد در انگیزه های مخاطب وارد شود و تصویر دینی صحیح در ذهن آن ایجاد نماید.

استاد حوزه و دانشگاه ضمن ابراز تأسف از این دیدگاه که برخی تبلیغ و منبر را برای افراد بی سواد می دانند عنوان کرد: رهبر انقلاب درباره هیچ موضوعی به این سادگی حتی پیرامون فتنه های اخیر و مسائل خارجی ابراز نگرانی نکردند و این در حالی است که برخی از ما تبلیغ را نشناختیم.

وی در ادامه به تبیین مسئله ولایت و تفاوت و تأثیرات مختلف ادبیات کلامی، ادبیات عقیدتی، ادبیات اخلاقی و اجتماعی در تبیین امر ولایت پرداخت و گفت: کار ولایت رساندن فرد به تشخیص است و ولایت تقویت کننده عقل آدمی است و ادبیات اجتماعی برای تبیین ولایت لازم است و ولایت یک امر اجتماعی است.

پناهیان عنوان کرد: زمانی که می خواهیم به تبلیغ دین بپردازیم باید محتوایی تولید کنیم و این محتوا باید عالمانه باشد و به بخش هایی از دین که به آن پرداخته نشده و اصلی ترین، مهم ترین و زیربنایی ترین بخش ها هستند بپردازیم و اتفاقا با احساسات دینی نیز همراه است.

وی خاطرنشان کرد: باید در ادبیات تبلیغی یک تحول پیش بیاید و مردمی که غیردینی رفتار می کنند، دچار سوءتفاهم هستد، باید تحولی در ادبیات دینی ایجاد کنیم که نتیجه آن این شود که تا عالم دینی دیدند، بگویند این فرد متخصص سلامت فکری، تمرکز و قدرت ذهنی در انسان است و استقلال روحی و فکری برای آدم ها مسئله اول آن ها باشد.

پناهیان یادآور شد: در قرون وسطی مسیحیت کاری کرد که دین یک امر موهوم و ارزشی تلقی شود که با واقعیت علمی تناسبی ندارد، در حالی که ما می گوییم این مسائل اثر وضعی دارد.

وی روش بیان در حوزه را روش استدلال و استنباط بیان کرد و گفت: روش بیانی که در حوزه یاد می گیریم، استدلال و استنباطی است که برای تبلیغ کمتر به کار می آید، در حالی که خداوند در قرآن کریم به جای این که دلیل بیاورد بیشتر توصیف می کند و توصیف حکمت و اشراف بیشتری می خواهد.

استاد حوزه و دانشگاه افزود: قرآن و روایات بیشتر به توصیف می پردازند و در باب عقاید بیشتر امام را وصف می کنند و برای تبلیغ قدرت توصیف نیاز است و بهترین منبع نیز خود قرآن کریم است.