بنیاد هدایت | تلاش‌های روحانیون در دل محله‌ها برای گره‌گشایی از مشکلات مردم به نمایش گذاشته شد

مجموعه مستند «مثل ماهی» تلاشی است برای به تصویر کشیدن حضور مؤثر و ملموس امامان محله برای گره‌گشایی از مشکلات مردم؛ برنامه‌ای که سال گذشته در شب‌های فرد ماه مبارک رمضان روی آنتن رفت. نام این برنامه برگرفته از حدیثی از پیامبر گرامی اسلام است که فرمودند: «مؤمن در مسجد، همچون ماهی در آب است.»

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، در میان روایت‌های رسانه‌ای گوناگون، تصویر روحانیت اغلب نادرست منتقل می‌شود. اما بسیاری از امامان محله، نه با شعار بلکه با حضور مؤثر در دل محله‌ها، برای گره‌گشایی از مشکلات مردم قدم برمی‌دارند. مجموعه مستند «مثل ماهی» تلاشی است برای به تصویر کشیدن همین حضور مؤثر و ملموس امامان محله، برنامه‌ای که سال گذشته در شب‌های فرد ماه مبارک رمضان روی آنتن رفت. نام این برنامه برگرفته از حدیثی از پیامبر گرامی اسلام است که فرمودند: «مؤمن در مسجد، همچون ماهی در آب است.» این حدیث نشان می‌دهد مسجد باید جایی باشد که مؤمن در آن احساس حیات و نشاط کند، درست مانند ماهی که آب، مایه زندگی اوست.  
حجت‌الاسلام مجتبی ایرجی، مسئول روابط عمومی بنیاد هدایت، درباره هدف برنامه گفت:«یکی از دغدغه‌های جدی ما این بود که وقتی خدمت امامان محله می‌رسیدیم، خیلی از فعالیت‌های آنان به‌درستی معرفی نشده بود. می‌دیدیم یک امام محله که سال‌ها زحمت کشیده و کارهای بزرگی کرده، هیچ‌وقت کارش دیده نشده است. این شد که تصمیم گرفتیم دو مسیر را دنبال کنیم؛ یکی روایتگری از خودشان، یکی هویت‌بخشی از بیرون.»
وی ادامه داد: «در برنامه «مثل ماهی»، برخی از امامان مستقیماً در برنامه حضور پیدا می‌کنند و تجربه‌های خود را روایت می‌کنند. برخی دیگر، ماجرای فعالیت‌هایشان دست‌مایه تولید یک قسمت از برنامه می‌شود. هدف این است که نشان دهیم روحانیون فعال در میدان، چگونه با حضور در مسجد و محله، زندگی مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهند.»
حجت‌الاسلام ایرجی درباره اهمیت روایتگری از خود روحانیون توضیح داد: «علت اینکه ما از روحانیون فعال استفاده کردیم این بود که تصویر نادرست رایج از روحانیون که صرفاً برای اقامه نماز در مسجد حضور پیدا می‌کنند، اصلاح شود. می‌خواستیم الگوهایی را که وجود دارند به دیگران نشان بدهیم؛ نمونه‌هایی که می‌شود از آنها یاد گرفت. اگر در محله‌ای امام محله‌ای می‌گوید من نمی‌توانم کاری انجام دهم، می‌توانیم این نمونه‌ها را به او نشان دهیم و از او مطالبه کنیم.»
همچنین سامانه «تجربه‌نگار» پاسخ به نیاز دیگری بود؛ بسیاری از امامان محله در میدان، تجربه‌های ارزشمندی داشتند اما هیچ‌کس از آن‌ها خبر نداشت. حجت‌الاسلام ایرجی درباره این سامانه گفت:«هدف این است که تجربه‌ها ماندگار شوند؛ چه به‌صورت متن، چه صوت و چه ویدیو. اگر به فرض یک امام محله در خراسان جنوبی راهکاری برای کاهش طلاق داشته، امام دیگری در خوزستان یا تهران بتواند از آن بهره‌مند شود. این یعنی اشتراک تجربه و ایجاد شبکه‌ای هوشمند از امامان مسئله‌محور.»
وی افزود: «در «تجربه‌نگار»، تجربه‌ها صرفاً ثبت می‌شوند تا دیگران بتوانند مشاهده کنند و خودشان نیز تجربه‌های‌شان را به اشتراک بگذارند. اما در «یکی از ما» و «مثل ماهی»، تفاوت در حضور امام در برنامه و روایت مستقیم تجربه‌های اوست. هویت محوری همه این برنامه‌ها یکی است، اما شیوه ارائه متفاوت است.»
حجت‌الاسلام ایرجی درباره انتخاب امامان محله برای حضور در برنامه توضیح داد: «مبنای انتخاب، فعالیت‌های خود امام محله است. شاخص‌هایی برای گزینش تعریف می‌کنیم و امامانی که این شاخص‌ها را دارند و فرصت حضور در برنامه را دارند، معرفی می‌شوند. سپس صداوسیما با آن‌ها مصاحبه انجام می‌دهد و در صورت تأیید، حضور پیدا می‌کنند.»
او درباره روش روایتگری گفت: «با استفاده از روایت‌سازی و داستان‌پردازی، فضایی ایجاد می‌کنیم که مخاطب تجربه امام را لمس کند و با آن ارتباط واقعی برقرار کند. گاهی برای جلوگیری از بزرگ‌نمایی، مصاحبه‌ای با اهالی همان منطقه گرفته می‌شود تا دیدگاه دیگران نیز منعکس شود.»
حجت‌الاسلام ایرجی همچنین افزود: «برنامه‌ «مثل ماهی»باعث شد تا برخی امامان و فعالان محلی که قبلاً به چشم ما نیامده بودند نیز معرفی و دیده شوند. سامانه تجربه‌نگار هم بستری برای یادگیری و گفت‌وگوست تا امامان محله با یکدیگر ارتباط برقرار کنند و از تجربیات هم بهره‌مند شوند.»
برنامه «مثل ماهی» فرصتی است برای آشنایی با مساجد پویا و روحانیونی که تلاش می‌کنند حضور مردم در مسجد معنا و کارکرد واقعی پیدا کند. این برنامه با حمایت و تولید بنیاد هدایت ساخته شده است. سال گذشته «مثل ماهی» به‌صورت زنده روی آنتن می‌رفت، اما امسال مدل برنامه تغییر کرده است؛ فصل جدید، ده قسمتی و مستندی است و فعالیت هر مسجد را در بازه زمانی مشخص روایت می‌کند و الگویی از امامان محلات کشور ارائه می‌دهد. فصل جدید این برنامه روزهای فرد ساعت ۸:۳۰ صبح از شبکه یک سیما پخش می‌شود.
در همین زمینه، مجموعه مستند «یکی از ما» نیز یکی دیگر از برنامه‌های بنیاد هدایت است که در ۱۸ قسمت تولید و پس از پخش از شبکه مستند و شبکه سه سیما به نهمین جشنواره تلویزیونی مستند راه پیدا کرد. این مجموعه با نمایش چهره‌ای واقعی، مردمی و کمتر دیده‌شده از روحانیون، تلاش کرده روایت‌های صادقانه از مجاهدت‌های بی‌ادعا را به تصویر بکشد و نشان دهد چگونه روحانیون فعال می‌توانند فراتر از مسجد، در زندگی مردم اثرگذار باشند. 
 

منبع: ایکنا