«صنایع دستی»؛ سفیر فرهنگی هویت هر قوم و تمدن است

به گزارش نهضت؛ «صنایع‌دستی» از شاخه‌های فرهنگی، هنری، مهارتی و معیشتی است که از ابتدای تاریخ و تمدن بشر با انسان عجین بوده است. این درحالی است که اولین دست‌سازه‌های بشری امروزه به‌عنوان صنایع‌دستی شناخته می‌شود. ساخت و استفاده از همین صنایع‌دستی رفته‌رفته باعث شکل‌گیری تمدن بشری شد و به مرور فرهنگ جوامع مختلف ارتقاء یافت. با توجه به اینکه 10 ژوئن و یا همان 20 خرداد «روز جهانی صنایع دستی» نام‌گذاری شده است بر آن شدیم تا گفتگویی با دکتر مهران هوشیار «عضو هیأت علمی دانشگاه سوره» در مورد وضعیت صنایع دستی داشته باشیم. ایشان حدود 23 سال در دانشگاه سوره علاوه بر تدریس، مسئولیت‌های مختلفی را از جمله مدیریت گروه صنایع‌دستی، مدیر امور اداری، رئیس دانشکده هنر، معاون دانشجویی فرهنگی و مدیر گروه مطالعات عالی هنر را نیز برعهده داشته است.

دکتر مهران هوشیار - مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره - دراین گفتگو درباره نقش و اهمیت صنایع دستی گفت: از زمانی که انقلاب صنعتی شکل گرفت، به‌خصوص از دورانی که مدرنیسم پایه‌گذاری شد و جریان زیباشناسی در فلسفه غرب و رویکرد کاربردی آن نمایان شد، جنبش‌های مختلفی در سراسر جهان شکل گرفت؛ چراکه انقلاب صنعتی با شکل‌گیری تولیدات انبوه و ماشینی باعث شد ماهیت صنایع‌دستی و روح معنوی آن کمرنگ‌تر شود.

دکتر هوشیار با بیان اینکه مهم‌ترین ویژگی‌های صنایع‌دستی بحث هویت‌یابی است، به‌گونه‌ای که این هنر سفیر فرهنگی برای معرفی هویت هر قوم، تمدن و جامعه است یادآور شد: پس از رشد مدرنیسم ابعاد معنوی و فرهنگی در این زمینه کمرنگ شد که البته امروزه در تمامی کشورهای توسعه‌یافته و مدرن توجه ویژه‌ای به صنایع‌دستی می‌شود. لذا از دلایل این توجه می‌توان به حفظ هویت و ریشه‌های فرهنگی اشاره کرد که باعث قوام هر جامعه خواهد بود.

وی با اشاره به اینکه هنرهای سنتی و به‌خصوص صنایع‌دستی تنها چیزی است که هر قوم و ملتی می‌تواند برای معرفی خود از آن استفاده کند افزود: درواقع هنرهای سنتی طیف وسیع و گسترده‌ای را در برمی‌گیرد که شامل آداب‌ورسوم، موسیقی، پوشاک، تغذیه، ارتباطات و... می‌شود؛ اما صنایع‌دستی یکی از شاخه‌های این هنر بوده که ویژگی‌های کاربردی، زیبایی‌شناسی، مهارتی و اقتصادی نیز دارد. همچنین علاوه بر این وجه هویتی، در قالب صنایع خلاق و فرهنگی نیز شناخته شده است چراکه می‌تواند موجب رشد فرهنگی جامعه و افزایش ارتباطات فرامرزی و برون‌مرزی فرهنگ‌ها شود.

هوشیار افزود: گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره سه رشته هنر اسلامی، پژوهش هنر و دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی را پوشش می‌دهد. یکی از وظایف دانشگاه‌ها به‌خصوص دانشگاه سوره که در این زمینه پیشگام بوده، این است که بتواند وجه خلاقیت و فرهنگی بودن صنایع‌دستی را بین جوانان احیا کند. امروزه وجه هویتی و فرهنگی از وجه کاربردی این رشته بیشتر موردتوجه قرارگرفته است. از طرفی دانشگاه‌ها و مسئولان مربوطه در ایران به‌عنوان یک کشور درحال‌توسعه، باید به موجودیت صنایع‌دستی توجه بیشتری کنند.

در همین راستا باید تعریف صنایع‌دستی معاصر بیشتر موردتوجه قرار بگیرد، چراکه این هنر مفاهیم گسترده‌ای در سطح جهانی دارد. در خصوص ویژگی‌های دیگر می‌توان گفت صنایع‌دستی فرزند زمان خود بوده، علیرغم اینکه بسیاری معتقدند این هنر جایگاه خود را ازدست‌داده و در این دوران مدرن کسی به آن توجه نمی‌کند.

به گفته مدیر گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه سوره، صنایع‌دستی همیشه خود را با پیشرفت زمان هماهنگ کرده و به همین دلیل به‌عنوان تاریخ و فرهنگ یک جامعه شناخته می‌شود.

وی ادامه داد: یکی از جنبش‌هایی که در این زمینه در سطح جهانی شکل گرفت شورای جهانی صنایع‌دستی بود که برای حفظ و احیای آن در کل دنیا سران فرهنگی کشورها با نمایندگانی دورهم جمع شدند و به منظور احیای جایگاه این هنر و فرهنگ تاریخی، روزی را به‌عنوان روز صنایع‌دستی تعیین کردند. روز جهانی صنایع‌دستی در 10 ژوئن و یا همان 20 خرداد نام‌گذاری شده که یکی از ویژگی‌های این روز علاوه بر زنده نگه داشتن هنر، منجر به توجه، حفظ و ارتقا بیشتر ارزش و پشتوانه‌های هنری می‌شود.