تاکید بر ظرفیت مردمی در الگوی کتابشهر

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، به‌بهانه‌ی نامه معاون اول رئیس جمهور به استانداران درخصوص راه اندازی مراکز عرضه کتاب و محصولات فرهنگی با الگوگیری از مدل کتابشهر ایران نشست خبری «چرایی الگو بودن فروشگاه‌های کتابشهر ایران» با حضورعلی‌محمد اسماعیلی، مدیرعامل این موسسه و جمعی از اهالی رسانه در محل این موسسه برگزار شد.

علی‌محمد اسماعیلی در ابتدای این نشست گفت: اگر بخواهیم درباره کتابشهر ایران صحبت کنیم، باید ابتدا اقتضائات و اتمسفری که در آن وجود داشت را توضیح دهیم و این ناظر بر بحث هویتی است که آیا این مجموعه دولتی یا مردمی است و چه شرایط و ویژگی‌هایی دارد.  

اسماعیلی گفت: در ابتدای ورودم به کتابشهر که وابسته به سازمان تبلیغات بود سعی کردم مطالبات گذشته خودمان را دنبال کنم و مدل‌های مختلف پیرامون کتاب و غیرکتاب را در کتابشهر اجرا کردیم و مهم‌تر اینکه ما در مجموعه سازمان‌ تبليغات اسلامی و حاکمیت فعالیت داشتیم که مسائلی را مترتب شدیم. 
مدیر‌عامل موسسه کتاب شهر ایران افزود: یکی از این مسائل این بود که خیلی از فعالان فرهنگی از اینکه با ما همکاری ‌کنند حذر داشتند. بخاطر امکان تغییر مدیریت چنین نگاهی وجود دارد که نمی‌توان با مجموعه‌های حکومتی کار کرد بخاطر همین با سختی زیادی برای اجرای مدل شراکت با بخش مردمی روبرو بودیم؛ در این مدل، سرمایه از کتابشهر و کاراز بخش مردمی است. با این فضا و نیت ما وارد یک کاری شدیم که یک برندی به اسم کتابشهر ایران وجود دارد و این برند در خیلی از شهرها سوخته بود واعتباری نداشت و یا در بسیاری از شهرها وجود نداشت.
او حفظ مکان‌ها و لوکیشن‌های موجود کتابشهر را چالش اولیه دوران مدیریت خود دانست و با بیان اینکه اکثر فروشگاه‌های کتابشهر در مجموعه‌های سازمان تبلیغات اسلامی استان‌ها و شهرستان‌ها قرار داشت، گفت: به جز در چند شهرستان مثل کرمان که پشتیبانی خیلی خوب بود در خیلی از شهرها برای گرفتن مکان فروشگاه با دشواری روبرو بودیم.
مدیرعامل موسسه کتاب شهر ایران درخصوص مدل جدید کتابشهر که مورد اقبال و استقبال مسوولین قرار گرفته است، گفت: ما در مدل جدیدی که در دوره جدید مسولیت دنبال کردیم ظرفیت دولتی را به ظرفیت مردمی وصل کردیم. برای پاسخ به اینکه آیا ما اساساً موفق بوده‌ایم یا نه، اول باید تعریف خودمان در زمینه موفقیت را مشخص کنیم سپس خودمان را با آن ارزیابی کنیم. تعریف ما از موفقیت در این مدل چنین بود که کتابفروشی پاتوق و کانون فرهنگی شهرها قرار گیرد و کتابفروشی‌هایی که احداث می‌کنیم، از بهترین‌ها باشد. منظورمان از کانون فرهنگی یعنی اینکه این کتابفروشی جریان‌سازی و موج‌سازی در شهرها ایجاد کند. حالا آیا کتابشهر در بوشهر و زاهدان و کرمان موج ایجاد کرده است، این مهم‌ترین شاخص قابل رویت برای ارزیابی است. 
وی عنوان کرد: ابزار دیگری که منجر به خروجی می‌شود، بحث راهبری است. کاری که ما اینجا انجام می‌دادیم تمرکز بر راهبری مدیریت شعب بود؛ راهبری یعنی اینکه خودمان را درگیر پخش و تولید کتاب و حتی فروشگاه‌داری نکردیم بلکه تمرکز بر مشاوره و راهبری و راه‌اندازی شعب به‌عنوان خدمت ویژه به کتابفروشان بود. 
مدیر عامل موسسه کتاب شهر ایران با بیان اینکه اکثر عوامل شعب ما تجربه کتابفروشی نداشته‌اند، تاکید کرد: اضافه کردن ۳۰ نفر به ناوگان کتابفروشی کشور آورده اصلی ما در تاسیس شعب کتابشهر است. این افراد در این مدت کار را یاد گرفته‌اند و سرمایه‌هایی جمع‌آوری کرده‌اند که حتی می‌توانند کار را به‌صورت شخصی انجام دهند. ما در برخی از شهر‌ها به‌دلیل عدم وجود کتابفروش انتخاب دقیق نداشتیم که کار به موفقیت نرسید و مجبور شدیم کارگزارمان را عوض کنیم. اما در شعبی که انتخاب ما در کارگزار درست بود، کار موفق بود. 
اسماعیلی فضای فرشگاهی، موقعیت مکانی، تیم کارگزار، سرمایه تجهیز و مدل کار راعوامل موفقیت یک کتابفروشی دانست و گفت: در مجموع چهار عامل فضای فروشگاهی از متراژ تا موقعیت مکانی، بحث تیم و کارگزار، سرمایه تجهیز و مدل کار در موفقیت کتابفروشی تاثیر دارند. 
وی درخصوص هزینه‌هایی که برای تاسیس شعب کتابشهر صورت گرفته است، عنوان کرد: شعبی که ما داریم سعی کردیم متناسب ظرفیت خودشان برایشان هزینه داشته باشیم. ما در مجموعه‌های کتابشهر در ۱۴ فروشگاه زیر ۵۰۰ میلیون تومان شامل هزینه‌های دکور و بازسازی هزینه داشته‌ایم. تنها در یک کتابفروشی یک میلیارد هزینه صورت گرفت، چون متناسب با موقعیت و متراژ باید هزینه می‌کردیم و البته خودمان پول زیادی نداشتیم تا هزینه کنیم. 

اسماعیلی درخصوص تعداد عنوان کتاب‌هایی که الزاما باید تمام شعب کتابشهر موجود داشته باشند، گفت: ما در این کتابفروشی‌ها ۳۰۰ کتاب از بزرگان انقلاب الزام کرده‌ایم که باید در این فروشگاه‌ها موجود باشد که شامل آثار ۱۴ شخصیت انقلاب اسلامی شامل آثار پرفروش امام خمینی (ره)، رهبر انقلاب، شهید مطهری، شهید بهشتی، شهید صدر و دیگر بزرگان است. 
مدیر عامل موسسه کتابشهر ایران در پایان با تاکید براینکه ارزیابی و شاخص کتابشهر نسبت به شعب، میزان فروش است، تصریح کرد: در مدل کتابشهر تصد‌ی‌گری به‌حداقل ممکن رسیده و بخش مردمی اختیارات زیادی دارد. در بحث مالی و ارزیابی و اثربخشی اگر بخواهیم ارزیابی کنیم باید به آورده‌ها نگاه کنیم سپس فایده را بسنجیم؛ لذا در یک فروشگاه که ۵ میلیون هزینه شده است نباید انتظار موشک هوا کردن داشته باشیم. ارزیابی و شاخص کتابشهر نسبت به شعب، میزان فروش است. ما در این مجموعه سامانه فروش یکپارچه داریم و ۵۰ هزار عنوان کتاب در این سامانه ثبت شده است. شعب کتابشهر در آذرماه ۱۵ هزار و در آبان ۲۱ هزار کتاب فروخته است که در بین این کتاب‌ها، کتب درسی وجود نداشته و ما در شعب کتابشهر اصلا کتاب درسی و کمک درسی نداریم که این آمار مهم‌ترین شاخص ارزیابی است.