طرح «نوجوانانه»؛ بستری برای کنشگری اجتماعی نوجوانان

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، نوجوانان، آینده‌سازان هر جامعه‌ای هستند و سرمایه‌گذاری روی رشد فکری و عملی آن‌ها، به‌معنای ساختن آینده‌ای روشن‌تر است. چند سالی است که در خراسان رضوی، طرح «نوجوانانه» با هدف پرورش نسلی مسئول، خلاق و جهادگر راه‌اندازی شده است. این طرح، نه‌تنها به تقویت مهارت‌های فردی و اجتماعی نوجوانان می‌پردازد، بلکه آن‌ها را به عرصه‌هایی مانند کنشگری اجتماعی، جهاد تبیین و رسانه وارد می‌کند تا با دست‌های کوچکشان، تحولات بزرگی رقم بزنند.

حجت‌الاسلام علیرضا یوسفی دهنوی، مدیر مرکز نوجوانه خراسان رضوی درباره ایده اصلی پشت برنامه‌های نوجوانانه و جهادی صحبت می‌کند. او از دغدغه‌های عمیق مجموعه‌ای از دوستان و همکارانش می‌گوید که در سال‌های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ تصمیمگرفتند روی مسئله مهمی متمرکز شوند: نوجوانان. این جمع با توجه‌ به بیانات رهبر انقلاب که تأکید داشتند «دهه هشتادی‌ها انقلاب را به نقطه اوج خود می‌رسانند و اینکه اگر ما مجموعه‌ای از جوانان مؤمن و انقلابی داشته باشیم، تمام دغدغه‌هایمان نسبت به کشور حل می‌شود ، گفتمانی عمیق پیرامون نقش نوجوانان در جامعه را آغاز کردند.

یوسفی با اشاره به فرمایشات رهبر انقلاب، نوجوانان امروز را متفاوت از نسل‌های پیشین توصیف می‌کند؛ آنها نه‌ تنها باهوش و فعال‌ترند، بلکه عاقل و خردمند نیز هستند. این موضوع برای او و هم‌فکرانش اهمیت زیادی داشت که ما باید روی نقطه نوجوان بایستیم. این نوجوانان، ظرفیت تحول‌آفرینیدارند و می‌توانند آینده را رقم بزنند. او به سیرهاهل‌بیت نیز اشاره می‌کند و نمونه‌ای از تاریخاسلام را بیان می‌کند: امیرالمؤمنین علی (ع) در نوجوانی اسلام را شروع کردند و بعد به اوج رسیدند.این همان الگویی است که ما به دنبالش هستیم.

جوانان، محوری برای رشد و تحول

حجت‌الاسلام یوسفی در ادامه از جلسات فشرده‌ای که با حضور بزرگان و فعالان تربیتی و فرهنگی برگزار شد، صحبت می‌کند. در این جلسات، بحث‌های جدی پیرامون تربیت و رشد نوجوانان شکل گرفت. برخی از اعضای این جلسات تجربه‌هایی از مدیریت مدارس و تشکل‌های بزرگ در مشهد داشتند، و همه متفق‌القول بودند که باید به‌ صورت جدی بر روی نوجوانان سرمایه‌گذاری کرد. نتیجه این شد که روی «اردوهای جهادی نوجوانانه» تمرکز کنند؛ اردوهایی که قرار است نوجوانان را از طریق کارهای اجرایی و اجتماعی وارد میدان عمل کنند و به رشد آنها کمک کنند.

او در این‌باره می‌گوید: ما به این نتیجه رسیدیم که نوجوانان در میدان رشد می‌کنند. اینکه فقط در کلاس‌های تئوری بنشینند کافی نیست باید وارد میدان شوند، کار عملی و اجرایی انجام دهند تا واقعاً رشد کنند.

تجربه اولین اردو و بازتاب گسترده آن

اولین اردوی جهادی نوجوانانه در شهرستان تایباد برگزار شد. حجت‌الاسلام یوسفی از تجربه این اردو و استقبال نوجوانان سخن می‌گوید: این اولین باری بود که نوجوان‌ها به‌ صورت جهادی وارد میدان شدند. در تایباد، فعالیت‌هایی انجام دادند و حتی یک نماهنگ هم ضبط کردند که هم‌زمان با اغتشاشات سال ۱۴۰۱ به‌شدت وایرال شد.

او ادامه می‌دهد: این نماهنگ از شبکه‌های مختلف تلویزیونی مثل شبکه یک، پویا، امید و شبکه سه پخش شد و تأثیر زیادی بر جای گذاشت. هم‌ زمانی این فعالیت‌ها با برخی رویدادهای سیاسی و اجتماعی آن زمان، پیام روشنی داشت و آن این بود که نوجوانان ما می‌توانند نقش مؤثری در تحولات جامعه ایفا کنند.

حرکت به‌سوی آینده‌ای روشن با سند راهبردی

پس از اولین تجربه موفق اردوهای جهادی نوجوانانه، حجت‌الاسلام یوسفی و تیمش تصمیم به تدوین یک سند راهبردی در حوزه نوجوانان گرفتند. او در این خصوص می‌‌گوید: ما به این نتیجه رسیدیم که برای ساماندهی فعالیت‌ها و هدف‌گذاری دقیق‌تر، باید یک سند راهبردی برای خودمان تنظیم کنیم. این سند به ما کمک می‌کند تا مسیر روشن‌تری برای حرکت به سمت اهدافمان داشته باشیم.

حمایت از تشکل‌ها و توانمندسازی نوجوانان

یوسفی به یکی از محورهای کلیدی این برنامه اشاره می‌کند: در استان ما، تقریباً ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تشکل نوجوان وجود دارد که ما آنها را حمایت می‌کنیم و سعی داریم بستر مناسبی برای خدمتگزاری به این تشکل‌ها فراهم کنیم. هدف ما این است که نوجوانان را توانمند کنیم و به آنها این امکان را بدهیم که در فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی مؤثر واقع شوند.

قهرمان محله: رویدادی برای کنشگری نوجوانان

حجت‌الاسلام یوسفی سپس از رویداد «قهرمان محله»سخن می‌گوید که به‌عنوان یک رویداد کنشگری نوجوانانه شناخته می‌شود. او می‌گوید: «این رویداد به طورخاص برای نوجوانان طراحی شده و در سطح کشور نیز در حال اجراست. قهرمان محله فرصتی است تا نوجوانان بتوانند به میدان بیایند، مهارت‌های خود را به کار بگیرند و مأموریت‌های اجتماعی را به عهده بگیرند.»

گفتمان جهاد و نقشی در رشد نوجوانان

او همچنین به دو موضوع دیگر اشاره می‌کند: نوجهادانه و نوآوینه این دو رویداد به‌نوعی نوجوانان را درگیر فعالیت‌های جهادی و فرهنگی کرده و به رشد و تعالی آنها کمک می‌کند. در نوجوانانه، نوجوانان می‌توانند با هم‌فکری و همکاری یکدیگر، پروژه‌های جهادی انجام دهند، درحالی‌که نوآوینه در تلویزیون پخش می‌شود و به ترویج ارزش‌های اسلامی و فرهنگی می‌پردازد.

حضور پرشور نوجوانان و تأثیر آن بر جامعه

حجت‌الاسلام یوسفی به تعداد شرکت‌کنندگان در رویداد قهرمان محله اشاره می‌کند و با افتخار می‌گوید: بیش از ۳۰ هزار نفر از سراسر کشور در این رویداد شرکت می‌کنند. این گفتمان جهانی و ادبیات جهاد را می‌خواهیم در جامعه رواج دهیم. نوجوانان باید به میدان بیایند و در تمام عرصه‌ها فعال باشند. هر اتفاقی می‌تواند به میدان بیاید و نوجوانان می‌توانند گروه بسازند، مأموریت انجام دهند و این مأموریت‌ها را روایت کنند.

تجربه‌های خاص با نوجوانان در نشست‌های ویژه

مدیر مرکز نوجوانه خراسان رضوی از تجربیات خود در ارتباط با نوجوانان سخن می‌گوید: در برنامه‌های اخیر، ما تصمیم گرفتیم که با اقشار خاص نوجوانان که به دلیل شرایط خاص خود از دسترسی به امکانات و فرصت‌ها محروم هستند، ارتباط برقرار کنیم.

یوسفی به نخستین جلسه‌ای که با نوجوانان اسکیت‌سوار در پارک‌های بالاشهر مشهد برگزار کردند، اشاره می‌کند: «این نوجوانان در گوشه‌ای از شهر زندگی می‌کنند و هیچ‌کس به دنبال آنها نیست. ما به شیوه خودشان به آنها نزدیک شدیم و سعیکردیم با زبان خودشان با آنها صحبت کنیم. این ارتباط نه‌تنها باعث ایجاد حس اعتماد شد، بلکه به ما این امکان را داد که درک بهتری از نیازها و دغدغه‌های آنها پیدا کنیم.»

برنامه‌ریزی اردوگاه و مسابقات

او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر، شورای ما در حال هماهنگی یک اردوگاه برای این نوجوانان در تاریخ۲۰ مهر است. در این اردوگاه، مسابقاتی برای آنها برگزار خواهد شد و ما افتتاحیه و اختتامیه‌ای را برای این رویداد در نظر گرفته‌ایم. هدف ما این است که برای این نوجوانان یک بستر تحول فراهم کنیم و از آنها حمایت کنیم تا در فعالیت‌های خود فعال‌تر شوند.»

به توان ما؛ پرورش قهرمانان محله

حجت‌الاسلام یوسفی به طرح «به توان ما» اشاره می‌کند و می‌گوید: «این برنامه، هدفش توانمندسازی نوجوانان و ایجاد فضای فعالیت برای آنهاست. ما در این طرح سعی داریم تا نوجوانان را به سمت قهرمانان محله خود هدایت کنیم و به آنها بیاموزیم که می‌توانند با تلاش و همکاری در بهبود شرایط زندگی خود و جامعه‌شان مؤثر باشند.»

خبرگزاری تأویل؛ صدای نوجوانان

او همچنین به یکی دیگر از ابتکاراتشان اشاره می‌کند: «ما یک خبرگزاری به نام خبرگزاری تحویل داریم که به نوجوانان این امکان را می‌دهد تا اخبار را تحلیل و ارائه دهند. این خبرگزاری به‌نوعی یک روزنامه دیجیتال است که هر روز به‌روز می‌شود و اخبار و مقالاتی از دیدگاه نوجوانان را منتشر می‌کند.»

تحولی در برنامه‌های قهرمان محله

حجت‌الاسلام یوسفی با اشتیاق از اقداماتی که برای تشویق نوجوانان به مشارکت در برنامه‌های قهرمان محله انجام داده‌اند، صحبت می‌کند: «ما در راستای جذب و تشویق نوجوانان، به ایجاد محتوای متنوع و جذاب پرداخته‌ایم. یکی از برنامه‌های مهم ما، تولید برنامه‌های تلویزیونی است که در آنها نوجوانان به‌صورت فعال حضور دارند. این برنامه‌ها نه‌تنها به انتقال مفاهیم جهاد و مسئولیت‌پذیری کمک می‌کند، بلکه نوجوانان را ترغیب به مشارکت می‌نماید.»

یوسفی ادامه می‌دهد: «علاوه بر برنامه‌های تلویزیونی، ما کتاب‌ها و بازی‌های رومیزی هم تولید کرده‌ایم. این ابزارها به نوجوانان کمک می‌کنند تا در قالب سرگرمی، به موضوعات مهمی مانند همکاری و همیاری پرداخته و احساس مسئولیت کنند. این رویکرد باعث شده که نوجوانان با علاقه‌مندی بیشتری در فعالیت‌ها شرکت کنند.»

او به جدیدترین ابتکارشان، اپلیکیشن قهرمان محله اشاره می‌کند: «به‌تازگی اپلیکیشن قهرمان محله راه‌اندازی شده است. این اپلیکیشن به نوجوانان این امکان را می‌دهد تا به‌راحتی در برنامه‌ها و رویدادها ثبت‌نام کنند و اخبار و اطلاعات مربوط به قهرمان محله را دریافت کنند. این اقدام، دسترسی نوجوانان به اطلاعات و برنامه‌ها را آسان‌تر کرده و آنها را ترغیب به مشارکت می‌نماید.»

حجت‌الاسلام یوسفی همچنین به همکاری با رسانه‌ها اشاره می‌کند: «ما با شبکه امید و دیگر رسانه‌ها همکاری نزدیکی داریم. بارها تیزرهای مربوط به برنامه‌های قهرمان محله از تلویزیون پخش شده است. همچنین، فعالیت‌ها و رویدادهایمان در صفحه اول شاد قرار می‌گیرند که به‌راحتی در دسترس نوجوانان قرار می‌گیرد و این موضوع نیز به جذب و مشارکت بیشتر کمک کرده است.»

ارزیابی آینده فعالیت‌های نوجوانانه و لزوم تغییرات در برنامه‌ها

حجت‌الاسلام یوسفی با نگاهی امیدوارانه به آیندهفعالیت‌های نوجوانانه می‌نگرد و می‌گوید: «ما در حال حاضر یک مرکز رصد و تحلیل داریم که به‌صورت مستمر بررسی می‌کند چگونه می‌توانیم پیام‌هایخود را به نوجوانان برسانیم. باتوجه‌به آمار موجود، ما در استان خراسان رضوی یک میلیون و ۵۰۰ هزار دانش‌آموز داریم که از این تعداد، حدود ۹۰۰ هزار نفر در رده سنی ۱۲ تا ۱۸ سال قرار دارند. این بدان معناست که ما با جمعیت قابل‌توجهی از نوجوانان سروکار داریم.»

مدیر مرکز نوجوانه خراسان رضوی به اهمیت برقراریارتباط مؤثر با نوجوانان اشاره می‌کند: «از میان اینجمعیت، حدود ۴۵۰ هزار نوجوان در شهر مشهد زندگی می‌کنند. ما هر ماه به‌صورت دقیق به بررسیمی‌پردازیم که چقدر توانسته‌ایم با این نوجوانان ارتباط برقرار کنیم. در حال حاضر، ما یک شبکه ۴۰۰۰ نفری از اعضای فعال داریم و این روند را به‌صورت مستمر رصد می‌کنیم. افق ما این است که بتوانیم با تمامی نوجوانان استان ارتباط مؤثر برقرار کنیم.»

او همچنین بر لزوم تغییرات در برنامه‌های نوجوانانه تأکید می‌کند: «برای اینکه بتوانیم به اهداف خود برسیم، باید برنامه‌های خود را به‌روزرسانی کنیم. به‌عنوان‌مثال، محتوای برنامه‌ها باید با علایق و نیازهای روز نوجوانان همخوانی داشته باشد. همچنین باید در زمینه تکنولوژی و رسانه‌های اجتماعی فعال‌تر شویم تا بتوانیم با این نسل که به این رسانه‌ها وابسته است، بهتر ارتباط برقرار کنیم.»

قهرمان محله و جدی بگیریم در خدمت نوجوانان 

یوسفی با تأکید بر این‌که «قهرمان محله» و برنامه تلویزیونی «جدی بگیریم» هر دو در راستای فعال‌سازی و تشویق نوجوانان به کنشگری اجتماعی طراحی شده‌اند، می‌گوید: «جدی بگیریم یک برنامه تلویزیونی در حوزه جهاد تبیین است که نوجوانان به‌عنوان مجری در آن حضور دارند. در این برنامه، شرایط خاصی وجود دارد؛ مثلاً باید صدای خوبی داشته باشید، به طور حتم در مشهد حضور داشته باشید و در جلوی دوربین تلویزیون ظاهر شوید.»

او با اشاره به تفاوت‌های «قهرمان محله» توضیح می‌دهد: «اما قهرمان محله فضایی بسیار بازتر دارد. در این برنامه، نوجوانان می‌توانند هر زمان که بخواهند فعالیت کنند و در آن مشارکت داشته باشند. هیچمحدودیت خاصی برای شرکت در این برنامه وجود ندارد و نوجوانان در اغلب استان‌ها می‌توانند در محله‌های خود به فعالیت بپردازند.»

یوسفی ادامه می‌دهد: «این رویکرد باعث می‌شود که نوجوانان باتوجه‌ به شرایط محلی و زمانی خود، به‌راحتی در قهرمان محله شرکت کنند. ما به دنبال این هستیم که نوجوانان را ترغیب کنیم تا در محیط زندگی خود فعالیت کنند و در حوزه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و حتی اقتصادی نقش‌آفرینی کنند.»

نحوه مشارکت نوجوانان در طرح‌های نوجوانانه

حجت‌الاسلام یوسفی درباره نحوه مشارکت نوجوانان در برنامه‌های «قهرمان محله» و دیگر طرح‌های نوجوانانه می‌گوید: «نوجوانان می‌توانند از طریق اپلیکیشن قهرمان محله و همچنین از طریق فضای مجازی نظیر اینستاگرام، شاد و ایتا به این برنامه‌ها دسترسی پیدا کنند. ما تمام تلاش خود را کرده‌ایم تا مشارکت نوجوانان را تسهیل کنیم و هر نوجوانی با هر علایق و توانمندی‌ای می‌تواند به‌راحتی در اینرویدادها شرکت کند.»

او در خصوص شناسایی و حمایت از استعدادهای برتر نوجوانان افزود: «ما یک باشگاه به نام "باشگاه قهرمان" داریم که مخصوص شناسایی و پرورش استعدادهای برتر نوجوانان است؛ به این نوجوانان می‌گوییم "مدیران آینده". در این باشگاه، نوجوانان بدون هیچ هزینه‌ای آموزش‌های تخصصی دریافت می‌کنند تا بتوانند توانمندی‌های خود را به حداکثر برسانند و در کنشگری‌های اجتماعی موفق‌تر عمل کنند.»

یوسفی درباره نوع آموزش‌هایی که در این باشگاه به نوجوانان ارائه می‌شود، می‌گوید: «ما به نوجوانان کمک می‌کنیم تا مهارت‌های مختلفی را یاد بگیرند و حتی آزمون‌های استعدادیابی برای آن‌ها برگزار می‌کنیم. این فرایند به ما این امکان را می‌دهد که هر نوجوان را به‌صورت شخصی زیر نظر داشته باشیم و به او کمک کنیم تا در مسیر پیشرفت خود حرکت کند.»

او در خاتمه تأکید می‌کند: «این برنامه‌ها می‌توانندتأثیرات مثبت و ماندگاری بر زندگی نوجوانان داشته باشند و ما امیدواریم که با ایجاد بستری مناسب، نسل جدیدی از جوانان مسئول و مؤثر تربیت کنیم.»

منبع: خبرآنلاین