کار خوب را علنی کنید

نشر خوبی‌ها هنوز برای خیلی‌ها عبارتی گنگ است. بسیاری از آدم‌های خوب اطراف ما زیباترین کارها را در پستوی ذهنشان نگه می‌دارند و آن را منتشر نمی‌کنند و حرفی از آن به میان نمی‌آورند؛ با این توجیه که نمی‌خواهیم ریا شود؛ درحالی‌که یک اتفاق بد و خبر تلخ به‌سرعت دهان به دهان می‌چرخد و منتشر می‌شود، اما باید دانست که مرز میان نشر خوبی و ریا کجاست؟ اصلاً چرا نشر خوبی نیاز امروز جامعه ماست و روحانیون و مبلغان دینی و تک‌تک مردم جامعه چه نقشی در آن دارند؟ این سؤال‌ها محور گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام «علی سرلک» است. روحانی تأثیرگذاری که مردم بارها با شنیدن صحبت‌هایش از تلویزیون حال خوب را تجربه کرده‌اند. او می‌گوید: «یک کار خوب از یک انسان خوب گاهی تمام جریان بدی‌ها را گوشه رینگ می‌اندازد؛ برای مثال شخصیت شهید حاج «قاسم سلیمانی» تمام معادلات و محاسبات را تحت تأثیر خود قرار داده و نشان داد که پیروزی با حق و خوبی‌هاست».

چرا باید خوبی‌ها، اتفاق‌ها و کارهای خوب را نشر داد؟

همان‌طور که ما برای ادامه حیات بیولوژیکی به اکسیژن نیاز داریم، فطرت و روحیه حق‌طلبی‌ ما هم نیاز دارد تا خوبی‌ها و فضایل زیبا را ببیند و گسترش دهد. دل و جان ما با وجود خوبی‌هاست که سالم و زیبا می‌ماند. به‌دلیل نیاز حیاتی، انسان دوست دارد در معرض و فهمیدن اخبار خوبی‌ها قرار بگیرد.

تأثیر نشر خوبی‌ها بر فضای جامعه چیست؟

یکی از مؤثرترین کارها و کوتاه‌ترین راه‌ها برای از میان بردن بدی‌ها، ترویج خوبی‌هاست. برای از بین بردن سیطره رذایل و زشتی‌ها باید فضایل و خوبی‌ها بیان شود. با معرفی خوبی‌ها، بدی‌ها مجال رویش و سایه‌افکنی پیدا نمی‌کند؛ درنتیجه فرصت از دشمنان گرفته می‌شود و درنهایت جامعه از بدی‌ها در امان می‌ماند.

فکر می‌کنید جامعه ما چقدر توانسته در جهت نشر خوبی‌ها حرکت کند؟

گاهی اوقات اولویت‌ها و فضایل گم می‌شوند و مسیر فهمیدن خوبی‌ها و ستایش از زیبایی‌ها به‌اندازه‌ای که لازم است، حرکت نمی‌کند، البته معنایش این نیست که خوبی‌ها رواج ندارد، قدرت حق همیشه بر قدرت باطل تسلط داشته و باطل را مغلوب خود کرده است. یک کار خوب از یک انسان خوب گاهی اوقات تمام جریان بدی‌ها را گوشه رینگ می‌اندازد و منفعل می‌کند؛ برای مثال شخصیت شهید حاج «قاسم سلیمانی» به ناگاه تمام معادلات و محاسبات را تحت تأثیر خود قرار داده و نشان داد که پیروزی با حق و خوبی‌هاست.

برخی افراد نشر خوبی‌ها و کار خوب خود را ریا می‌دانند و به همین دلیل از این کار امتناع می‌کنند. به‌عنوان یک کارشناس مذهبی تفاوت نشر خوبی با ریا را در چه می‌دانید؟

ریا به معنای دیده‌نشدن هر کار خوبی که انجام می‌شود، نیست، بلکه به هر کاری گفته می‌شود که شخص برای خودنمایی انجام می‌دهد. کارهای خیر با نیت ترویج و فرهنگ‌سازی باید بیان شود. علنی‌شدن کار خوب به‌قصد قربت نه‌تنها عیب و ریا نیست، بلکه بسیار پسندیده و لازم است؛ زیرا سبب الگوسازی، فرهنگ‌سازی و اصلاح و رشد جامعه می‌شود. در تفاوت نشر خوبی با ریا همین بس که خداوند در کلام وحی به بندگانش می‌فرماید: «کارهای خوب را به‌صورت پنهان و آشکار انجام دهید؛ پس هرکس بگوید کار خوب نباید علنی شود، خلاف آیه قرآن می‌گوید».

نظرتان درباره بعد دینی و مذهبی این کار چیست؟

قرآن می‌فرماید: «و امر بالمعروف» یعنی امر به آنچه پسندیده است. حیات دین در گروه این مسئله است؛ امر به معروف و نهی از منکر. همان موضوعی که امام حسین (ع) هدف و فلسفه قیام خود را براساس آن معرفی کرد، معنایش همین است که خوبی‌ها و زیبایی‌ها باید بیان شود. اگرچه برای بازگوکردن آن‌ها باید هزینه بدهی. ممکن است در برابر ما کسانی و جریاناتی آن‌ها را نپسندند و انواع هزینه‌ها و موانع را ایجاد کنند، اما این کار ارزشش را دارد و وظیفه ماست تا خوبی‌ها را منتشر کنیم.

روایات بسیاری درباره نشر خوبی‌ها بیان شده است، ضرورت نقش دین در نشر خوبی را بیان کنید.اساساً دین کاری جز انجام خوبی و ترویج خوبی ندارد. قرآن می‌فرماید: «راشدون کسانی هستند که زیبایی‌ها و خوبی‌ها برایشان مطلوب است و زشتی‌ها و آلودگی‌ها نامطلوب». دین آمده است تا به خوبی‌ها ضریب بدهد و آن‌ها را برای جامعه حساس کرده و بین عامل و عمل خوب رغبت ایجاد کند که بهره‌مندی از این ظرفیت فقط از عهده دین برمی‌آید. دین انسان‌ها را برای انجام خوبی‌ها بی‌توقع کرده تا به خاطر تشویق‌ها و تنبیه‌ها از انجام خوبی‌ها صرف‌نظر نکنند. اگر نقش بزرگ دین را در این مسئله متوجه بشویم، خواهیم دید که خوبی و حسن و زیبایی، از ظرفیت بی‌نظیر دین است.

مساجد چه جایگاهی در نشر خوبی‌ها دارند؟ به نظر می‌رسد بعضی از مساجد و متولیان آن این نقش کلیدی را فراموش کرده‌اند؟

مساجد نقش کلیدی در نشر خوبی‌ها دارند و نباید از آن‌ها غافل شد. طبیعتاً روحانیون و ائمه جماعت به‌عنوان یکی از گروه‌های مرجع در جامعه که دیگران به آن‌ها نگاه می‌کنند و روش و منش آن‌ها را مورد توجه قرار می‌دهند، می‌توانند با زبان و مهم‌تر از آن با اعمالشان نه‌تنها خودشان خوب باشند، بلکه خوبی را منتشر و تکثیر کنند. روحانیون می‌توانند ترویج خوبی را برای کسانی که با آن‌ها به هر نحوی سروکار دارند باورپذیر کنند. رویداد ملی نشر خوبی‌ها که توسط سازمان تبلیغات اسلامی رقم خورده، ترجمان همین موضوع است. اصلاً اساس شکل‌گیری سازمان تبلیغات نشر خوبی‌هاست. این را هم بگویم که نشر خوبی‌ها اصلاً کار سختی نیست؛ مثلاً ساده‌ترین روش نشر خوبی در مساجد همین نماز جماعت به‌عنوان خیرالعمل و خیرالموضوع است. در نماز جماعت می‌توان به این موضوع پرداخت و جامعه را از یک بالانس روحی و معنوی برخوردار کرد. نماز جماعت سرلوحه بسیاری از کارهایی است که می‌تواند جریان خوبی را نشر دهد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «نماز انسان را از زشتی‌ها و آلودگی‌ها بازمی‌دارد. نماز نوعی حالت درمان هم دارد و آن همین مسئله نشر خوبی‌ها و بیان اتفاقات خوبی است که در جامعه می‌افتد و انسان با شنیدنش حالش خوب می‌شود.

 روحانیون و ائمه جماعات چگونه می‌توانند با زبان دین خوبی را به مردم معرفی کنند؟

معاشرت درست با قلب مهربان امکان‌پذیر است. همان‌طور که خداوند درباره پیامبر در قرآن می‌فرماید: «در برابر مردم نرم و مهربان شدی و اگر قلب سفت و سختی داشتی مردم از اطراف تو پراکنده می‌شدند». روحانیون هم با قلب مهربان می‌توانند غم‌خوار مردم باشند و برای رفع مشکلات مردم تلاش کنند و با موفقیت‌هایشان شادمان شوند؛ این‌گونه است که بزرگ‌ترین و درست‌ترین اتفاقات و ارتباطات پیش می‌آید.

برخی از ائمه جماعات نقش خود در مساجد و میان مردم را به برگزاری نماز جماعت محدود می‌کنند و از نقش و ظرفیت خود برای نشر خوبی‌ها در جامعه استفاده‌ای نمی‌کنند. در این باره چه توصیه‌ای دارید؟

ائمه جماعات باید خود را از امام جماعت نماز بودن بزرگ‌تر ببینند و مأموریت‌های بزرگ‌تری را برای خودشان تعریف کنند. مردم با توانایی‌ها و سلایق گوناگون و ظرفیت‌های متفاوت نیاز به یک امام و یک پیشران دارند؛ پس باید امامان جماعت خودشان را در آن جایگاه ببینند. یک مسجد و نمازخانه فعال، نمازخانه‌ای نیست که همه فعالیتش درون آن چهاردیواری رخ دهد، بلکه آن چهاردیواری مثل یک مانیتور خواهد بود که به نیازها و مشکلات پیرامون خود می‌پردازد و آن‌ها را مشاهده کرده و برایش برنامه‌ریزی می‌کند.

نشر خوبی‌ها در رسانه ملی

حجت‌الاسلام سرلک درباره نشر خوبی‌ها در رسانه ملی می‌گوید: «رسانه ملی در نشر خوبی‌ها موفقیت‌هایی را داشته و تلاش‌های بسیاری را در این رابطه انجام داده است، اما اینکه بخواهیم بگوییم چقدر با شرایط مطلوب در زمینه نشر خوبی‌ها فاصله دارد، داوری دقیق در این باره نیاز به پیمایش‌های میدانی و نظرسنجی و بررسی‌هایی دارد، البته نتایج هم باید به‌درستی بررسی شود، اما همه می‌دانیم هر چقدر هم رسانه ملی در این زمینه تلاش کرده باشد، باز به‌شدت در این زمینه فقیر هستیم. خوبی‌های بسیاری اتفاق افتاده که اصلاً به آن پرداخته نشده است، در فیلم‌ها و سریال‌ها و زمان‌های طلایی معمولاً کمتر به تبلیغ و ترویج خوبی‌ها پرداخته شده است. از این نظر رسانه ملی فاصله زیادی دارد و نیاز هست تا به کسانی که خوش فکر هستند و می‌توانند به مسائل و مطالب درباره این موضوع بپردازند، میدان دهد. رسانه ملی باید تلاش کند تا خلأ این موضوع را پر کند و با یک برنامه روشن در رابطه با نشر خوبی‌ها حرکت کند تا جامعه سرشار از درک و دریافت پیام‌های درست تربیتی و اخلاقی شود».