ضرورت توانمندسازی هیئات مذهبی در دهه محرم و نقش آن در جامعه

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، همایش «میانداران جهاد ۵» به منظور هماهنگی هیئت‌ها و تشکل‌های دینی برای فعالیت‌های ترویجی در ماه رمضان برگزار شد.

 حجت‌الاسلام باباخانی، رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی، روز پنجشنبه دوم اسفندماه، در همایش «میانداران جهاد 5» با حضور فعالان فرهنگی، مداحان شاخص و مسئولان مجامع تبلیغی برگزار شد، از هماهنگی هیئت‌ها و تشکل‌های دینی برای فعالیت‌های ترویجی در ماه رمضان خبر داد.

باباخانی در این باره اظهار داشت: در روزهایی که برنامه‌های دینی به اوج خود می‌رسند، تلاش کردیم تا با برگزاری این جلسه، گامی برای رقم زدن ماه رمضانی متفاوت برداریم.

رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی با بیان اینکه همایش امسال تفاوت‌هایی با دوره‌های قبل دارد، افزود: در دوره‌های پیشین، تمامی شاخه‌های فعال در یک مجموعه گرد هم می‌آمدند، اما امسال به دلیل فشردگی برنامه‌ها، برخی نشست‌ها به صورت مجزا برگزار شده است. به عنوان مثال، نشست شورای آیین‌های مذهبی هفته آینده در بوشهر برگزار خواهد شد و مداحان شاخص کشور نیز در دهه اول ماه رمضان برنامه مستقلی خواهند داشت.

او ضمن تقدیر از حضور پیرغلامان ستایشگر در این همایش، بر اهمیت مشارکت فعال مجامع فرهنگی و تبلیغی تأکید کرد و گفت: این دوره، سومین دوره فعالیت این تشکل‌هاست و به پختگی لازم در استان‌ها رسیده‌ایم. همچنین، انتخابات جدید مجامع فرهنگی در پیش است که می‌تواند دوره‌ای متفاوت و تأثیرگذار را رقم بزند.

تأکید بر نقش مؤثر بانوان در احیای روضه‌های خانگی

رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی با اشاره به نقش بانوان در فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغی گفت: بانوان حاضر در جلسه علاوه بر مسئولیت‌های خانوادگی، در جهاد فرهنگی نیز نقش‌آفرین هستند. حضور فعال آنان در این فضای تشکیلاتی منظم جای تقدیر دارد و امیدواریم شرایط لازم برای تقویت شورای بانوان فراهم شود.

او ضمن تأکید بر پرهیز از ارائه آمارهای غیرواقعی در حوزه فعالیت‌های فرهنگی تصریح کرد: هدف ما ارائه گزارش‌های دقیق و ارزیابی‌های واقعی از عملکرد تشکل‌هاست، تا بتوانیم زمینه‌ای برای ارتقای هرچه بیشتر فعالیت‌های فرهنگی در کشور فراهم کنیم.

باباخانی بر نقش بانوان در حوزه مداحی و فعالیت‌های فرهنگی تأکید کرد و اظهار داشت: توان و تأثیرگذاری بانوان در این عرصه اگر بیشتر از آقایان نباشد، قطعاً کمتر نیست. آنان علاوه بر تربیت 50 درصد جامعه، نسل آینده را نیز پرورش می‌دهند که این رسالت سنگینی بر دوش آنان قرار می‌دهد.

او با اشاره به کاهش برگزاری روضه‌های خانگی در بین مردان، افزود: در گذشته، محلات و خانه‌ها میزبان جلسات متعدد روضه بودند. اما امروزه، به دلیل آپارتمان‌نشینی و تغییر سبک زندگی، این سنت کم‌رنگ شده است. در این میان، بانوان با برگزاری جلسات خانگی و برنامه‌های دینی در استان‌ها، نقشی پررنگ‌تر و مؤثرتر ایفا کرده‌اند.

اداره 350 شورای هیئت به همت بانوان

باباخانی از فعالیت گسترده بانوان در حوزه هیئت‌داری خبر داد و تصریح کرد: بیش از 350 شورای هیئت در کشور توسط بانوان تأسیس و اداره می‌شود که در ایام مناسبت‌ها به طور مستمر جلسات مذهبی را برگزار می‌کنند. امسال نیز در تلاشیم تا روضه‌های خانگی را، به ویژه در بخش بانوان، به صورت جدی‌تر احیا کنیم. در این راستا، سه استان به طور آزمایشی با دقت بیشتری پیگیری خواهند شد.

رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی در بخش دیگری از سخنان خود، از حضور حجت‌الاسلام انجوی‌نژاد، به عنوان یکی از مدیران برجسته فرهنگی، قدردانی کرد و گفت: ایشان از پیشگامان فعالیت‌های فرهنگی در کشور هستند. مجموعه ره‌پویان وصال شیراز، که از دهه 70 آغاز به کار کرد، الهام‌بخش بسیاری از مجموعه‌های فرهنگی بوده است. همچنین، مجموعه‌های مشعل و خاتمیا که توسط ایشان پایه‌گذاری شد، نقشی کلیدی در توسعه فعالیت‌های فرهنگی داشته‌اند.

او با اشاره به برنامه‌های پیش رو اظهار داشت: در ماه مبارک رمضان، نشست‌های تخصصی و جلسات هماهنگی میان تشکل‌ها برگزار خواهد شد تا زمینه‌ساز همکاری و هم‌افزایی بیشتر در حوزه فعالیت‌های فرهنگی در ماه‌های آینده باشد.

چالش‌های فرهنگی و ضرورت تحول در روش‌های انتقال پیام دینی

باباخانی در ادامه سخنان خود با تأکید بر پیچیدگی شرایط رسانه‌ای امروز، به چالش‌های انتقال پیام دینی به مخاطب اشاره کرد و گفت: کار فرهنگی زمانی تأثیرگذار است که بتواند در جان افراد نفوذ کند. امروزه، صرف رساندن یک پیام به مخاطب، در میان بمباران اطلاعاتی موجود، کاری بس دشوار است. حتی زمانی که محتوای ارزشمند در دسترس باشد، به دلیل حجم گسترده پیام‌ها و روش‌های متنوع تبلیغاتی، مخاطب ممکن است توجه کافی به آن نداشته باشد.

او به قدرت القا و تکرار در رسانه‌های جهانی اشاره کرد و اظهار داشت: رسانه‌های حرفه‌ای دنیا، با روش‌های خاص تبلیغاتی و استفاده از تکنیک‌های روان‌شناختی، پیام‌های خود را به گونه‌ای منتقل می‌کنند که فرد حتی بدون پذیرش اولیه، به مرور زمان آن را باور می‌کند. این نشان می‌دهد که امروز، کار فرهنگی تنها به تولید محتوا محدود نمی‌شود، بلکه نحوه ارائه و جا انداختن آن در ذهن مخاطب، اهمیت ویژه‌ای دارد.

رئیس سازمان هیئت و تشکل‌های دینی در ادامه، به تغییر شرایط مخاطبان در فضای معنوی اشاره کرد و گفت: در گذشته، جلسات دعا و مناجات تأثیر عمیقی بر شرکت‌کنندگان داشت، اما امروز، حتی در قوی‌ترین جلسات معنوی، ممکن است برخی افراد ذهنشان درگیر فضای مجازی باشد. این نشان می‌دهد که دیگر نمی‌توان به روش‌های سنتی اکتفا کرد و باید به شیوه‌های نوین و متناسب با وضعیت فکری و روحی مخاطب روی آورد.»

او با تأکید بر اهمیت هماهنگی و انسجام در فعالیت‌های فرهنگی، تصریح کرد: امروز، کار فرهنگی تنها به برگزاری یک همایش، انتشار نشریه یا راه‌اندازی یک سایت محدود نمی‌شود. باید در کنار ارائه محتوای عمیق و غنی، روش‌های نوین ارتباطی را به کار گرفت. مقام معظم رهبری از هیئت به عنوان "کانون جهاد تبیین" یاد کرده‌اند، زیرا در شرایط فعلی، هیئت‌ها باید علاوه بر انتقال مفاهیم دینی، نقش جهاد فرهنگی را نیز ایفا کنند.

باباخانی با اشاره به تأثیر ماندگار مجالس روضه و ارتباط با اهل‌بیت (ع)، خاطرنشان کرد: هنوز هم امام رضا (ع) معجزه می‌کند، هنوز هم جلسات روضه تأثیرگذار است، اما باید بدانیم که مخاطب امروز در چه شرایطی قرار دارد و متناسب با آن، روش‌های انتقال پیام را تغییر دهیم. سرمایه اصلی ما نباید به شیوه‌های سنتی محدود بماند، بلکه باید با بهره‌گیری از راهکارهای جدید، مخاطب را در این مسیر همراه کنیم.

حجت‌الاسلام سید محمد انجوی‌نژاد در اظهار داشت: در آستانه دهه محرم، بررسی تأثیر هیئات مذهبی بر جمعیت و مشارکت اجتماعی در شهرری و دیگر شهرها اهمیت ویژه‌ای دارد. درصد بالایی از جمعیت در این ایام به فعالیت‌های مذهبی می‌پردازند، اما پس از پایان محرم، این روند به سرعت کاهش می‌یابد. 
وی خاطرنشان کرد: یکی از نکات کلیدی مطرح شده این است که اگر هیئات مذهبی بتوانند توانمندی‌های خود را در دیگر ارکان جامعه نشان دهند، می‌توانند نقش مؤثری در حل مشکلات اجتماعی ایفا کنند. این توانمندی‌ها باید به گونه‌ای باشد که دولت‌ها نیز از آن استقبال کنند و همکاری لازم را داشته باشند. 
این فعال فرهنگی تأکید کرد: برای افزایش نفوذ هیئات مذهبی، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و استفاده از فرصت‌های موجود وجود دارد. برگزاری مراسمات مختلف مانند شب‌های قدر باید با راهکارهای مشخصی همراه باشد تا دامنه تأثیرگذاری آن‌ها گسترش یابد. 
حجت‌الاسلام انجوی‌نژاد همچنین بیان داشت: کار فرهنگی بدون توجه به نیازهای روز جامعه نمی‌تواند مؤثر باشد. بنابراین، آینده‌پژوهی و پیش‌بینی تحولات فرهنگی باید جزء جدایی‌ناپذیر فعالیت‌های فرهنگی قرار گیرد. 

حجت‌الاسلام عزت‌‌زمانی، معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی، در نیز در این همایشات اشاره به نقش بی‌بدیل هیأت‌ها در عرصه‌های مهم فرهنگی و اجتماعی و گفت: خدا را شاکریم که هیئت‌ها همواره پیشران، میداندار و اثرگذار در صحنه‌های ویژه‌ای بوده‌اند که انقلاب اسلامی و اسلام عزیز به آن نیاز داشته است.

وی با تأثیرگذاری هیأت‌ها را ناشی از تبعیت از حضرت سیدالشهدا(ع) دانست و افزود: بچه‌های هیأت، مسلک میانداری در عرصه فرهنگ و جهاد و همچنین درک عمیق در این حوزه را به برکت نور وجود حضرت اباعبدالله(ع) و جوشش خون ایشان در وجود خود پرورش داده‌اند.

عزت‌زمانی همچنین به نقش ویژه بانوان در جریان هیأت و فعالیت‌های مذهبی اشاره کرد و گفت: نقش زنان در گرامیداشت قیام امام حسین(ع) و میدانداری در هیأت‌ها از گذشته تاکنون بی‌بدیل بوده است و همه این‌ها به تأسی از بانوی صبر و مقاومت کربلاست؛ اگر حضرت زینب(س) نبود، امروز هیچ روایتی از کربلا باقی نمی‌ماند.

معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی از حضور مؤثر بانوان در فعالیت‌های تشکیلاتی و فرهنگی قدردانی کرد و ابراز امیدواری کرد که با تدبیر، درایت و راهنمایی بزرگان، این عرصه بیش از پیش تقویت شود.

انقلاب اسلامی پیشرو و مقتدر در برابر ظلم ایستاده است
عزت‌زمانی در ادامه سخنان خود، با اشاره به شرایط کنونی و جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای دشمن، گفت: دشمن با تمام وجود و سرمایه خود به میدان آمده است، اما جریان مذهبی، هیأت‌ها و نهاد دین که انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی را برپا کرده‌اند، امروز پشتیبان این حرکت هستند. همان‌گونه که نام سیدالشهدا (ع) آغازگر انقلاب اسلامی و پایدارکننده آن بوده است، امروز انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی، پرچم نام امیرالمؤمنین (ع) و حضرت زهرا (س) را در عالم برافراشته است.

وی ادامه داد: این تقارن و پیوستگی، حقیقتی عظیم را در عالم ایجاد کرده که دشمن را ناگزیر از پرده‌برداری کرده است. دشمن دیگر چیزی برای پنهان کردن ندارد؛ از نسل‌کشی گرفته تا قلدری و لات‌بازی در میدان. او تمام توان خود را به کار گرفته است. اما همان‌گونه که امیرالمؤمنین (ع) فرمود، اگر مقاومت مظلوم در برابر ظالم را مشاهده کردی، بدان که پیروزی او حتمی است. امروز انقلاب اسلامی، در این میدان عظیم، پیشرو و مقتدر ایستاده تا این حقیقت را در عالم محقق سازد.

معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی در ادامه تصریح کرد: امروز دشمن حتی از یک تشییع جنازه واهمه دارد، پروازهای هوایی را ممنوع می‌کند، تهدید می‌کند، حمله می‌کند؛ اما این ترسِ دشمن برای ما تازگی ندارد. روشن است که وقتی خورشید تابان حقیقت درخشید، انحراف دیگر معنایی ندارد. کسانی که در مکتب سیدالشهدا (ع) تربیت یافته‌اند، در این مواجهه نابرابر می‌ایستند، برنامه‌ریزی می‌کنند، زمین می‌خورند و بلند می‌شوند و با ندای یا علی و یا حسین تمام دارایی و سرمایه خود را در این راه به کار می‌گیرند. خدا را شاکریم که این حرکت مبارک مستدام است.
حجت‌الاسلام انجوی‌نژاد ادامه داد: در نشست اخیر کارشناسان فرهنگی، بر اهمیت آینده‌پژوهی در بستر فرهنگی کشور تأکید شد. شرکت‌کنندگان به بررسی جریان‌های مختلف فرهنگی پرداختند و هدف خود را شناسایی پیامدهای این جریانات تا سال ۱۴۱۰ عنوان کردند. آن‌ها بر این باورند که با تحلیل دقیق این جریانات، می‌توان آفت‌ها و پدافندهای لازم را شناسایی کرده و به برنامه‌ریزی مؤثرتری دست یافت. 
او با اشاره به لزوم دوری از عجله در تصمیم‌گیری‌های فرهنگی، تصریح کرد: نگاه پرشتاب جوانان به مسائل فرهنگی ممکن است منجر به نتایج نامطلوب شود. آن‌ها تأکید کردند که برای رسیدن به اهداف بلندمدت، باید با صبر و حوصله عمل کرد و از رشد بادکنکی پرهیز کرد؛ چرا که چنین رشدی با کوچک‌ترین چالش‌ها دچار آسیب می‌شود. 
انجوی‌نژاد در ادامه، با اشاره به پروژه ۱۵ ساله‌ای که بر اساس حکمت و معرفت طراحی شده است، بیان کرد: برای رسیدن به نتایج مطلوب در عرصه فرهنگ، نیاز است تا برنامه‌هایی با افق زمانی طولانی‌تر تدوین شوند. 
انجوی‌نژاد همچنین به ترس ذاتی انسان از پیش‌بینی آینده اشاره کرد و گفت: اگر ما از پیش‌بینی‌های خود نترسیم و جدی بگیریم، می‌توانیم به تغییرات مثبت دست یابیم. 
وی اظهار داشت: برای اجرای برنامه‌های فرهنگی مؤثر، باید تمامی زوایا را مورد بررسی قرار داد و با استفاده از علم روز، اقداماتی متناسب با نیازهای جامعه انجام داد. 

حجت‌الاسلام مجید باباخانی، رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی در همایش «میانداران جهاد 5» که با حضور فعالان فرهنگی، مداحان شاخص و مسئولان مجامع تبلیغی  به منظور هماهنگی هیئت‌ها در آستانه ماه رمضان روز پنجشنبه دوم اسفند برگزار شد، گفت: ماه مبارک رمضان فرصتی است برای نزدیکی به خداوند و تقویت روحیه معنوی، و امیدوارم که این ماه برای همه ما پربرکت باشد. 

وی افزود: امسال با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، سعی داریم تا با همکاری سازمان‌ها و هیأت‌های مختلف، برنامه‌های متنوعی را برای این ماه مبارک تدارک ببینیم. در جلسات اخیر با دبیران شورای شبکه‌های هیأت، بحث درباره فعالیت‌ها و برنامه‌های ویژه رمضان را مورد بررسی قرار دادیم. 
حجت‌الاسلام باباخانی ادامه داد: همچنین در دهه اول ماه رمضان، برنامه‌ای مستمر برای مداحان شاخص کشور خواهیم داشت که امیدوارم بتواند فضایی مناسب برای تبادل نظر و همفکری فراهم کند. این همایش‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که هر کدام از سرشاخه‌ها بتوانند نظرات خود را بیان کنند و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. 

رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی افزود: از روسای مجامع کانون‌های فرهنگی تبلیغی نیز تشکر ویژه‌ای دارم که در این دوره جدید حضور دارند. امیدوارم با همکاری یکدیگر بتوانیم تحولی مثبت در عرصه فرهنگی کشور ایجاد کنیم. 

وی با بیان اینکه نقش بانوان در این عرصه بسیار حائز اهمیت است؛ اضافه کرد: آنها نه تنها در تربیت نسل آینده نقش دارند، بلکه در برگزاری جلسات خانگی نیز فعال‌تر هستند. باید قدردان زحمات آنها باشیم و شرایط مناسبی را برای تقویت فعالیت‌هایشان فراهم کنیم. 

حجت‌الاسلام باباخانی ابراز داشت: امیدوارم با همت جمعی بتوانیم فضای جدیدی را رقم بزنیم که منجر به رشد فرهنگی جامعه شود. ان‌شاءالله با همکاری یکدیگر، شاهد موفقیت‌های بیشتری خواهیم بود. 

وی یادآور شد: در سال‌های اخیر، حضور آقایان در مراسم‌های مذهبی و روضه‌خوانی در خانه‌ها و محلات به دلیل تغییرات اجتماعی و افزایش آپارتمان‌نشینی کاهش یافته است. این در حالی است که بانوان به طور چشمگیری در این زمینه فعال‌تر شده‌اند و بسیاری از آن‌ها روزانه چندین روضه را برگزار می‌کنند. 

ضرورت تخصص و برنامه‌ریزی در فعالیت‌های فرهنگی 

حجت‌الاسلامی انجوی‌نژاد با انتقاد از عدم ارتباط تحصیلات برخی افراد با فرهنگ و تربیت، گفت: اگر کسی احساس تکلیف می‌کند، باید رشته‌ای مرتبط با کار خود را انتخاب کند. در جامعه ما، رشته‌های غیرمرتبط با سیاست و فرهنگ به ندرت دیده می‌شود. 

وی ادامه داد: مدیریت فرهنگی باید بر اساس علم و تخصص باشد. اگر قرار است کار فرهنگی انجام دهیم، باید به آینده‌پژوهی توجه کنیم و مسیرهای مشخصی را دنبال کنیم. 

این فعال فرهنگی همچنین بر اهمیت آموزش و برنامه‌ریزی در این زمینه تأکید کرد و گفت: "ما باید سه مسیر اصلی را شناسایی کنیم تا بتوانیم در عرصه فرهنگ موفق باشیم. 

وی بر ضرورت تقویت فعالیت‌های مذهبی تأکید کرد و افزود: باید ذکر و نماز را جدی بگیریم و هر شب به یاد اباعبدالله الحسین (ع)  باشیم. 
این فعال فرهنگی تأکید کرد: برای موفقیت در فعالیت‌های فرهنگی، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق هستیم تا بتوانیم اثرات مثبت آن را مشاهده کنیم. 
حجت‌الاسلام انجوی‌نژاد در پایان خاطرنشان کرد: هیئات مذهبی نباید تنها به عزاداری‌ها بسنده کنند؛ بلکه باید معرفت را نیز مدنظر قرار دهند تا بتوانند تأثیرگذارتر باشند.