مسجد؛ کانون مردمی شدن تبلیغ

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، بخش اول ششمین جلسه رویداد «مسجد جامعه پرداز» به موضوع «مسجد؛ کانون مردمی‌ شدن تبلیغ» اختصاص داشت که از سوی حجت‌الاسلام علی علیخانی، مسئول منطقه۲ شبکه راهیاری بنیاد هدایت و حجت‌الاسلام سید کمیل موسوی، معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی شهرستان‌های تهران ارائه شد. حجت‌الاسلام سیدناصر میرمحمدیان دبیر علمی و ابراهیم نورمحمدی، مسئول قرارگاه تحول اجتماعی کشور و ناصر گلدوز مشاور و برنامه‌ریز راهبردی در امور فرهنگی و هنری نیز به عنوان اساتید این نشست حضور داشتند.

حجت‌الاسلام موسوی در ابتدا به پاسخ شبهه ضرورت مردمی سازی تبلیغ پرداخت و اظهار داشت: برخی می‌گویند نیازی نیست تبلیغ مردمی شود و اتفاقا باید حکومتی باشد یعنی اداره‌ای به این منظور راه اندازی شود؛ کشورهایی مثل عربستان و ترکیه همین رویه را در پیش گرفته اند. اشکالش این است که این مدل نتیجه نداده است؛ جبهه مقاومت در عرض یک سال و نیم ۴۶ هزار شهید داد اما هنوز برخی در اداره خود می‌خواهند استخاره بگیرند که آیا باید موضع‌گیری کنند یا خیر.

وی مدرسه، هیئت، کانون‌های فرهنگی، ان جی او‌ها، سمن‌ها، را به عنوان مراکزی که می‌توانند کانون مردمی سازی تبلیغ باشند مورد بررسی قرار داد و حوزه اثرگذاری هر کدام را محدود به زمان‌های خاص و یا صنف‌های مشخصی دانست و تأکید کرد: تنها جایی که در همه زمان‌ها و برای همه اقشار می‌تواند برنامه داشته باشد، مسجد است.

معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی شهرستان‌های تهران افزود: مسجد می‌تواند به صورت ۲۴ ساعته خدمات بدهد و برای کودک ۲ روزه‌ای در گوشش اذان می‎خوانند تا پیرمردی ۹۰ ساله‌ای که از دنیا رفته برنامه دارد؛ از دکترای تخصصی و آیت‌الله العظمی تا افراد بی‌سواد، مخاطب مسجد هستند. بنابراین تنوع مخاطبان و گستره وقت‌گذاری آن دامنه عجیب و غربی دارد.

حجت‌الاسلام موسوی با اشاره به ظرفیت‌هایی که در دهه‌های مختلف از طریق مساجد به‌وجود آمد، گفت: در دهه ۵۰ و ۶۰ مردم علم انقلاب را در مساجد مبلغ‌گونه بلند کردند؛ در دهه ۶۰ و ۷۰ مردم علم نفاق را در مسجد و با تبلیغ زمین زدند؛ اواخر دهه ۹۰ نیز در شرایطی که آمریکا از فرانسه وِنتیلاتور و ماسک می‌دزدید، اهالی مسجد کاری کردند که ماسک ۸۰ هزار تومانی ۱۵۰۰ تومان شد و معضل اقلام بهداشتی کشور حل شد.

وی در پاسخ به این‌که چرا با وجو این همه مسجد، امام جماعت و مأموم همچنان تبلیغ در بستر مساجد مردمی نشده است، گفت: همه ما در مسجد، در حال شدن و در مسیر رشد هستیم. در مسیر رشد نباید به آدم‌ها نقش داد بلکه باید نقشه را کشف کرد؛ برای پیمودن این راه هر کسی هر نقشی که دارد را باید به نمایش بگذارد نه این‌که به افراد نقش بدهیم. در هر کاری که نیاز است انجام بشود، آن فردی که تخصص دارد مربی و بقیه متربی هستند؛ در تخصص دیگر ممکن است جای مربی و متربی عوض شود.

معاون فرهنگی اداره کل تبلیغات اسلامی شهرستان‌های تهران ادامه داد: پس از این‌که مسجد در زمینه‌های مختلف رشد کرد و مؤثر واقع شد باید سراغ تشکیل منظومه‌ای از مساجد اینچنینی برویم؛ یعنی هر چند مسجدی که در یک محله هستند را به این سطح برسانیم و کم کم شبکه‌ای از گروه‌های جهادی، نخبگانی، حوزوی، دانشگاهی، فنی و عمرانی، خیرین در محله خواهیم داشت. آن وقت است که مسجد می‌تواند محله را اداره کند و حکمرانی ولایی مسجد محور را تحقق ببخشد.

حجت‌الاسلام علیخانی در بخش دیگر این ارائه، اظهار داشت: امام خمینی(ره)، «لِیَقومَ النّاسُ بِالقِسطِ» را از اصول حکمرانی می‌دانستند؛ در جنگ تحمیلی همه نقش خود را فهم کرده بودند؛ بچه‌ها نقاشی می‌کشیدند، پیرزن روستا، برای جبهه‌ها نان می‌پختند.

وی خاطرنشان کرد: اما پس از جنگ همه نقش‌ها را حاکمیتی تعریف کردیم؛ مقداری خصولتی و مقداری هم خصوصی سازی شد. اگر به مردم فضا بدهیم، خودشان نقش‌ و جای خود را پیدا کرده و حرکت می‌کنند؛ لازم نیست ما بدویم دنبال‌شان و کار را برای‌شان تعریف کنیم.

بخش دوم ششمین جلسه رویداد «مسجد جامعه پرداز» به موضوع «مسجد و مدیریت خبر در جامعه» اختصاص داشت که از سوی میثم رشیدی روزنامه نگار، نویسنده و مجری کارشناس رادیو ارائه شد. حجت الاسلام سیدناصر میرمحمدیان دبیر علمی و حجت‌الاسلام حمیدرضا دانایی دبیر جبهه فرهنگی انقلاب تهران و دکتر محمد مهدی رحمتی مدیرعامل گروه رسانه‌ای مهر نیز به عنوان اساتید این نشست حضور داشتند.

رشیدی با ابراز گلایه از این‌که در مطبوعات و رسانه‌ها معمولا ردی از صفحه مسجد پیدا نمی‌شود، اظهار داشت: این‌که چرا ارتباط بین مساجد و رسانه‌ها قطع است باید ریشه یابی شود؛ بسیاری از فعالیت‌های مهم و کارساز توسط ائمه جماعات و امامان محله و کسانی که در مسجد فعال هستند، انجام می‌شود اما متأسفانه هچ بازخورد رسانه‌ای از آن نمی‌بینیم.

وی با اشاره به غفلت فعالان مسجدی نسبت به رسانه، گفت: معمولا کسانی که در مساجد فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی می‌کنند توجه ندارد که باید از طریق رسانه فعالیت‌های خود را ضریب بدهند؛ به آن‌ها یاد ندادیم که این کار کوچک شما می‌تواند در رسانه ضریب پیدا کند و در مساجد مختلف تکرار بشود.متأسفانه آموزش سواد رسانه‌ای در این زمینه نداشتیم.

این فعال رسانه‌ای مسجد را یک نهاد زنده و پویا در جامعه دانست و افزود: با این وجود اگر ما یک خبرگزاری یا رسانه اختصاصی برای مسجد داشته باشیم چندان کارساز نخواهد بود؛ بلکه باید در رسانه‌های مختلف صفحه و لینک مسجد وجود داشته باشد.

رشیدی با تأکید بر ضرورت کار رسانه‌ای در مساجد، گفت: بسیاری از مردم یادشان نیست که مسجد محله‌شان چه برنامه‌هایی دارد اما اگر کار رسانه‌ای درستی انجام بشود، حتما تأثیر می‌گذارد.

وی همچنین از تجربه خود در روایت فعالیت بیش از ۷۰ مسجد محله‌های مختلف تهران، گفت و این‌که وقتی شما در صفحه شخصی خود ویژگی‌های مسجدی را تبیین می‌کنید چه تأثیرات خوبی در عموم مخاطبان می‌گذارد و از آن استقبال می‎شود.

گفتنی است، در بخش دیگر این نشست اساتید ضمن ضمن ارزبابی این ارائه، به تکمیل مباحث پرداختند و در پایان نیز حجت الاسلام میرمحمدیان دبیر علمی مجموعه مطالب مطرح شده را جمع بندی کرد.