هویت مسجدی؛ گمشده‌ای بنیادین در زندگی مؤمنانه

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، حجت‌الاسلام پناهیان در سخنرانی درباره احیای نقش مساجد در کشور در دانشگاه امام صادق (ع) مطالبی را بیان کرد. حجت‌الاسلام سید ناصر میرمحمدیان، مدیرعامل بنیاد هدایت یادداشتی در این باره منتشر کرد. متن این یادداشت به شرح زیر است؛

احیای هویت مسجدی، آثار و پیامدها

 ۱. هویت مسجدی؛ گمشده‌ای بنیادین در زندگی مؤمنانه
خیلی از ماها مؤمنیم، اما بی‌هویت! نه از نظر فردی یا قومی، بلکه از نظر مسجدی. کسی نمی‌پرسد «اهل کدام مسجدی هستی؟» چون این ریشه دیرزمانی است که خشکیده. بدون این هویت، پیوندهای دینی و اجتماعی ما سطحی و سست می‌ماند.

 ۲. هویت مسجدی؛ بستر زندگی اجتماعی دین‌محور
 دین، با فردگرایی عمیق نمی‌ماند. هویت مسجدی ما را از «شیعه تنها» به «عضو شبکه مؤمنان» تبدیل می‌کند؛ جایی برای تعلق، حضور، اعتماد و مشارکت پایدار.

 ۳. هویت مسجدی، جان تازه‌ی محله
 محله‌ای که مردمش مسجد ندارند، فقط یک منطقه مسکونی است، نه یک جامعه. مسجد زنده، محله را زنده می‌کند؛ نه با ساختمان، بلکه با شکل‌دادن به یک هویت مشترک میان اهالی.

 ۴. احیای هویت مسجدی؛ حلقه اتصال نسل‌ها
 وقتی نوجوانِ محل نداند مسجد محله‌اش کجاست، یعنی هویت ما فروپاشیده. این هویت، نسل‌به‌نسل باید انتقال یابد؛ از پیرمرد نمازگزار تا نوجوان هیئتی و کودک دبستانی.

۵. امام جماعت، هویت‌بخش جامعه ایمانی
 اگر مسجد قرار است محور هویت باشد، امام جماعت باید محور مسجد باشد. او نماینده‌ حیات دینی محله است؛ نه فقط یک پیش‌نماز، بلکه کسی که اهالی به او تکیه می‌کنند.

۶. هیئت امنای مردمی؛ حافظان هویت مسجدی
 وقتی مسجد با ۳ نفر اداره می‌شود، هویت آن هم محدود به همان ۳ نفر می‌ماند. برای ساختن هویت جمعی، باید هیئت امنای مسجد از دل مردم و با مشارکت گسترده شکل بگیرد.

احیای هویت مسجدی، آثار و پیامدها

 ۷. جوانان و بازآفرینی هویت مسجدی
 هویت مسجدی، فقط با پیرمردها شکل نمی‌گیرد؛ باید جوانان بیایند، فضا را بسازند، و خودشان هم احساس هویت و شأن کنند. مسجد باید مأمن تجربه و رفاقت با نسل جدید باشد.

۸. هویت مسجدی، سپر اجتماعی در برابر گسل‌ها
 در جامعه‌ای با شکاف‌های عمیق دینی، فرهنگی و اقتصادی، هویت مسجدی می‌تواند نقش چسب اجتماعی را بازی کند؛ بی‌حجاب، معتاد، یا خسته از دین... وقتی مسجد پناه دهد، فاصله‌ها کم می‌شود.

۹. پایگاه بسیج و میدان‌داری هویت مسجدی
 هویت مسجدی نیاز به ساختار دارد. پایگاه بسیج وقتی کارکرد دارد که بازوی مسجد در جذب، حفظ و پیوند دادن نیروهای متنوع مردم باشد، نه صرفاً یک نهاد نظامی یا اداری.

۱۰. مسجد محل اتصال دلها و اراده‌ها
 طبق آیه شریفه قرآن، «رابطوا» یعنی وصل شدن نیروهای مردم به همدیگر؛ مسجد، جایی است که این اتصال رخ می‌دهد. هویت مسجدی یعنی همه ما بخشی از یک اراده جمعی هستیم.

۱۱. مسجدالنبی؛ الگویی فراموش‌شده برای تولید هویت مسجدی
 پیامبر اکرم ص با ساخت مسجد، شهر را ساخت. با نقیب‌ها و عریف‌ها، مردم را سازمان داد. آن الگوی طلایی، امروز هم می‌تواند زندگی ما را از بی‌هویتی نجات دهد.

۱۲. فاجعه تاریخیِ ازدست‌دادن هویت مسجدی
 همان سازوکاری که رسول خدا برای حفظ امت ساخت، وقتی در اختیار دشمن افتاد، تبدیل به ابزار کشتن فرزندش شد. اگر هویت مسجدی در دست ما نباشد، علیه ما استفاده خواهد شد.