عزاداری در عصر تهدید

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، در محرم امسال عزاداری سیدالشهدا (ع) با تجربه‌ای تازه از «جنگ» همراه شد؛ جنگی ۱۲ روزه که قلب‌ها را لرزاند، اما هیأت‌ها را استوارتر کرد. آن‌چه در محرم ۱۴۰۴ رخ داد، فقط عزاداری نبود؛ بلکه رزمایشی مردمی برای دفاع معنوی، تولید امید، اتحاد اجتماعی و جهاد تبیین بود. آمارها گویای این موج بی‌سابقه‌اند که بیش از ۱۰۵ هزار هیأت ثبت‌شده فعال، برگزاری ۳۱۳ هزار مجلس روضه، برپایی ۵۲,۸۳۳ موکب در سراسر کشور و فعالیت ۳,۳۲۸ هیأت نوجوان در شرایطی شکل گرفت که صدای انفجارها، اخبار دروغ رسانه‌ای، جنگ شناختی و تهدیدهای امنیتی سایه افکنده بود.اما در این هیاهو، هیأت‌ها چگونه در خط مقدم ماندند؟ 

از جاده تا جبهه دل‌ها؛ هیأت‌هایی که محرم را در میدان روایت زنده نگه داشتند

ایستگاه صلواتی سیدالشهدا (ع)، عوارضی قم‌–‌تهران
۳۴ سال است که کنار جاده قم‌–‌تهران، درست در ورودی شهر مقدس قم، خادمان سیدالشهدا علم ایستگاه صلواتی را برافراشته‌اند؛ جایی برای اتراق دل، نه فقط خودرو. هر سال، زائران و رهگذران به‌ جای استراحتگاه‌های رسمی، دلشان را مهمان پذیرایی ساده و صمیمی خادمان این ایستگاه می‌کنند.

امسال اما، با آغاز جنگ و فضای ناامنی در کشور، هیأت سیدالشهدا یکی از اولین جاهایی بود که بلافاصله از روز دوم بعد از عید غدیر بساط خادمی را مهیا کرد. مجوزها گرفته شده بود اما فضا بحرانی شد، ایستگاه را جمع کردند. با این حال، در جلسات ضربتی مدیریت مردمی، سناریوهای مختلف طراحی و آماده شد تا زمانی که چند روز بعد، دوباره چراغ خدمت روشن شد؛ برای اینکه مردم در این روزهای سخت، با ذکر «یا حسین» دلشان آرام بگیرد.

یکی از خادمان می‌گوید:«ما وقتی داشتیم ایستگاه را می‌زدیم، ۲۰ متر آن‌طرف‌تر صدای تیراندازی آمد. صدای فورودو اینجا از هرجای دیگری واضح‌تر است. اما مردم نمی‌ترسند. این مردم اگر دلشان می‌لرزید، این صحنه‌ها شکل نمی‌گرفت.»
امسال، حال و هوای خادمی هم جنگی بود؛ اما دل‌ها امام‌حسینی‌تر از همیشه.
 

هیأت اصحاب‌الحسین (ع) دانشگاه تهران؛ خیمه‌ای برای اتحاد و آگاهی در میانه جنگ روانی
این هیأت، محرم امسال را با محوریت شعار «هیهات منا الذله» و تأکید بر پیوند دین، ولایت و مقاومت برگزار کرد. این هیأت در روز تاسوعا با حضور بیش از ۱۵ هزار نفر از دانشگاهیان، راهپیمایی بزرگی را از سردر دانشگاه تهران به سمت خیابان ولیعصر برگزار کرد. برنامه‌های دهه دوم با محوریت جنگ ۱۲ روزه، در تمامی ارکان از جمله سخنرانی‌ها، پیش‌منبر، مداحی و فضاسازی انعکاس یافت.

در پاسخ به جنگ روانی رسانه‌ای، هیأت بر دو محور «اتحاد اجتماعی» و «روحیه حماسی» تمرکز داشت و تلاش کرد فضای عزاداری را به بستری برای تقویت انسجام و امید بدل کند. حسینیه کودک نیز با پذیرش رده‌های سنی تا ۱۲ سال، برنامه‌هایی متناسب و تربیتی برای کودکان و نوجوانان اجرا کرد. این نوجوانان در کنار آموزش، در بخش‌هایی از خادمی نیز مشارکت داشتند.

رشد چشمگیر جمعیت از ۵ هزار نفر در سال گذشته به ۱۰ هزار نفر در سال جاری و استقبال گسترده از محتواهای تبیینی، نشان‌دهنده موفقیت این هیأت در تبدیل خیمه اهل‌بیت به پایگاهی برای وحدت، بصیرت و حرکت در مسیر ولایت است.
 

رزمایش «میانداران خدمت»؛ هم‌افزایی هیأتی‌ها در دل بحران
۴ تیر ۱۴۰۴، چهل‌سرای مصلی تهران میزبان جمعی از خادمان میدان‌دیده هیأت‌ها بود؛ رزمایش «میانداران خدمت» با حضور ۵۰۰ تا ۸۰۰ نفر از فعالان هیأتی سراسر کشور و سخنرانی حجت‌الاسلام قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی و روایت‌گری حسین یکتا برگزار شد.
در این برنامه که با هدف هم‌افزایی خادمان در موقعیت‌های بحرانی مانند جنگ روانی، ناآرامی‌ها یا کمک‌های میدانی شکل گرفته بود، فعالان هیأتی از تجربیات خود در میدان‌های «غیر رسمی خدمت» گفتند.
اینجا، هیأت فقط یک جلسه روضه نبود، یک رزمایش بود برای تمرین پیوند بین خدمت، آگاهی و ولایتمداری در شرایط سخت.
 

لنگرود: با هر گلوله، یک نفس تازه برای نوکری
ابوذر روحی، مداح اهل‌بیت(ع)، از شب نخست آغاز جنگ چنین روایت می‌کند:«در نخستین ساعات حمله دشمن، در حرم مطهر امام حسین(ع) حضور داشتم. در آن فضای پرالتهاب، تنها مأمن و پناهگاه قلبم همان بارگاه نورانی بود. با دلی آشفته رو به ضریح گفتم: آقا جان! چند روز دیگر محرم از راه می‌رسد. مبادا بگذارید محرم فرا برسد و ما نتوانیم برایتان روضه بخوانیم. دیوانه می‌شویم اگر محرمتان بی‌روضه بماند.»

او ادامه می‌دهد:«چند روز بعد که از عراق برگشتم، مرا به حسینیه‌ای بردند؛ جایی که چند جوان مؤمن مشغول نصب سیاه‌پوش و آماده‌سازی مجلس عزاداری بودند. با نگرانی گفتم: اینجا منطقه بمباران است، اگر بمانید، احتمال شهادت هست.» اما پاسخشان نشان از روحیه‌ای الهی و اراده‌ای آسمانی داشت: «اسرائیل تمام شده؛ ما آمده‌ایم تا روضه برپا کنیم. امام حسین (ع) را نمی‌شود در محرم تنها گذاشت.»
 

هیأت بنت‌الهدی؛ روایت دخترانه از جهاد تبیین در میدان جنگ روانی
هیأت بنت‌الهدی با هشت شعبه فعال در استان‌هایی چون همدان، زنجان، نوشهر، قائم‌شهر، کاشان، گرمسار، سمنان و ورامین، محرم امسال را با عملیات محتوایی گسترده‌ای برای مخاطبان دختر نوجوان برگزار کرد. با شروع جنگ دوازده‌روزه، محتوای برنامه‌ها به‌سمت آگاهی‌بخشی درباره شرایط سیاسی-امنیتی کشور تغییر جهت داد. از تئاتر و رجزخوانی فارسی و عبری تا فضاسازی متناسب با فضای مقاومت، همگی به زبان نوجوانان روایت شد. اگرچه هیأت مرکزی تهران به‌ دلیل ملاحظات امنیتی لغو شد، اما برنامه‌ها در استان‌ها با قوت ادامه یافت.

ویژگی منحصر به‌ فرد این هیأت، «مخاطب‌گردانی» است؛ بسیاری از نوجوانانی که در سال‌های قبل مخاطب هیأت بودند، امروز خادمان داوطلب‌اند و اجرای بخش‌هایی مانند مجری‌گری، تئاتر، شعرخوانی و رجزها را بر عهده دارند. محتوای هیأت مستقیماً با دغدغه‌های فکری دختران نوجوان طراحی و ارائه شده و بسیاری از شبهات و پرسش‌های آنان در همین جلسات پاسخ گرفته است. اعضای هیأت از جذب دخترانی سخن می‌گویند که گاه حتی با نیت تخریب به مجلس آمده بودند اما در فضای گرم و صمیمی هیأت، متحول شدند.

در مواجهه با جنگ روانی، بنت‌الهدی نقش «جهاد تبیین» را جدی گرفت: محتوای آموزشی و رسانه‌ای در کانال‌های ارتباطی، دعوت به حضور در تجمعات و ایجاد روحیه‌ای مقاوم و امیدوار. مسئولان هیأت تأکید دارند که هیأت باید پناهگاهی برای انسجام و آگاهی ملی باقی بماند؛ جایی برای اتحاد، تربیت نسل تراز و پیروی هوشمندانه از ولایت.

منبع:شبستان