سند پیروزی و انسجام ملی

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، نظرسنجی‌ها و افکارسنجی‌های مربوط به دیدگاه و نظر مردم، درباره جنگ ایران و اسرائیل یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در روزهای جنگ و پساجنگ مورد توجه رسانه‌ها و جامعه قرار گرفته است. رسانه‌ها با برجسته‌سازی و استناد به تصور جامعه و افکار عمومی از جنگ 12 روزه و درگیری‌های اخیر در کشور و منطقه، نتیجه‌گیری و تفسیرهای متفاوت و مختلفی از واکنش و نظر مردم درباره ابعاد مختلف جنگ مانند نتیجه جنگ، قدرت نظامی کشورهای درگیر جنگ، خسارات جنگ، وحدت و وفاق ملی و… داشته‌اند. در همین راستا، مرکز راهبردی فرهنگ و رسانه نمافر نیز به بررسی نگرش و رویکرد مردم ایران نسبت به جنگ ایران و رژیم‌صهیونیستی و موضوعات مرتبط با آن پرداخته است. داده‌های این پیمایش متشکل از نمونه‌ای 1000 نفری از افراد بالای 15 سال در سطح کشور است که از 8 تیر تا 17 تیر 1404 گردآوری و تحلیل شده‌اند. یادداشت حاضر به واکاوی و تحلیل بخشی از یافته‌های این نظرسنجی پرداخته و در تلاش است که با استناد به یافته‌های معتبر و مؤثقی که دارای اعتبار و پایایی هستند، گزارش و تصویری واقعی و مستند از نگرش و دیدگاه مردم ایران نسبت به جنگ ایران و اسرائیل و حواشی آن را ارائه کند.

پیروز نهایی جنگ ایران و اسرائیل کیست؟

پس از پایان هر جنگ، اولین پرسشی که برای مردم و جامعه پیش می‌آید، نتیجه جنگ و پیروز و بازنده آن است. هرچند که تحول ماهیت جنگ‌ها و نحوه مقابله نظامی کشورها با یکدیگر، تعیین قطعی بازنده و پیروز جنگ را دشوار کرده است، اما یکی از معیارها و شاخص‌های مهم این امر، احساس پیروزی و شکست توسط افکار عمومی کشورهای درگیر در جنگ است. در همین راستا، از پاسخگویان پرسیده شده «به نظر شما پیروز نهایی جنگ اخیر ایران و اسرائیل، در مجموع ایران بوده است یا اسرائیل؟». یافته‌ها نشان می‌دهد که  65.2درصد از مردم ایران را پیروز جنگ اخیر می‌دانند، این در حالی است که در مقابل فقط 13.4درصد معتقد به پیروزی اسرائیل هستند، که این مؤلفه مهمی در برآیند نتیجه جنگ تا بدین جای کار در ذهن مردم است.

                           

                                   


خسارت‌های وارده بر اسرائیل بیشتر است یا ایران؟

زمانی‌که از یک جنگ صحبت می‌شود، میزان خسارت وارد شده به طرفین آن، یکی از اولین مسائلی است که رسانه‌ها و مردم همواره به آن می‌پردازند و درباره آن قضاوت می‌کنند. بر همین اساس از پاسخگویان پرسیده شده «خسارت‌های وارد شده به ایران بیشتر بوده یا اسرائیل». مطابق با یافته‌ها در مورد خسارات وارده به طرفین 53درصد خسارت وارده به اسرائیل را بیشتر می‏دانند و 37درصد خسارت وارده به ایران را بیشتر ارزیابی کرده‌اند. همچنین 10درصد باقی مانده نیز میزان خسارات بر ایران و رژیم‌صهیونیستی را مساوی ارزیابی کرده‌‏اند. یکی از اصلی‌ترین دلایل تصور افکار عمومی درباره میزان خسارات جنگ و نزدیکی آن به همدیگر را می‌توان سانسور و پنهان کردن خسارات وارده بر اسرائیل و عدم بازتاب آن در رسانه‌ها دانست. زیرا مردم افزون‌ بر اینکه خسارت‌های حمله اسرائیل به ایران را کامل و بی‌واسطه دیده‌اند، حجم خسارت وارده بر اسرائیل را به دلیل محدودیت‌های رسانه‌ای در اسرائیل به‌شکل کامل ندیده‌اند. بر همین اساس، یکی از مواردی که شایسته توجه و اقدام ویژه است، بازتاب و بازنمایی خسارت وارد شده به اسرائیل در جنگ توسط رسانه‌های کشور است.



                           

لزوم توسعه برنامه موشکی ایران برای جلوگیری از حمله دشمن  

همواره نظرات و تحلیل‌های مختلفی درباره برنامه موشکی ایران و توسعه آن، در افکار عمومی و رسانه‌ها مطرح بوده است. برخی می‌گویند اگر ایران برنامه موشکی خود را توسعه ندهد، احتمال حمله نظامی به کشورمان بیشتر خواهد شد. زیرا که ایران در نگاه سایر کشورها ضعیف و بدون قدرت دفاعی تلقی می‌شود. در مقابل گروهی دیگر معتقدند که اگر ایران برنامه موشکی خود را توسعه ندهد، احتمال حمله نظامی کشورهای دیگر به ایران کمتر خواهد شد؛ زیرا در این صورت دیگر دلیلی برای ترس از ایران و حمله به آن وجود ندارد. واکاوی نظرات مردم در این‌باره نشان می‌دهد که 80.2درصد آن‌ها معتقدند که اگر ایران برنامه موشکی خود را توسعه ندهد، احتمال حمله نظامی به کشورمان بیشتر شده و موافق توسعه برنامه موشکی ایران هستند. این در حالی است که در سوی مقابل، 14.6درصد پاسخگویان، می‌گویند عدم توسعه برنامه موشکی ایران احتمال حمله به کشورمان را کم می‌کند. این همراهی 80درصدی در پیش از جنگ 12 روزه، حدود 70درصد بوده است؛ علت اصلی تغییر جدی و افزایش نزدیک به اشباع در رابطه با امنیت ساز بودن توان موشکی ایران، مشخصاً خود جنگ تحمیلی 12 روزه و کارایی موشک‌های ایرانی در پاسخگویی به حملات دشمن است. همچنین سرنوشت کشورهای همسایه مانند سوریه، حتی پس از توافق با آمریکا و حملات اسرائیل در روزهای اخیر به خاک سوریه و ناتوانی آن‌ها در پاسخ و دفاع از خود نیز می‌تواند باعث افزایش حمایت از برنامه موشکی در آینده نیز شود.


                         

علاج در وطن است

اتحاد و و انسجام ملی، اتفاق مهمی در روزهای جنگ و پس از تجاوز حمله اسرائیل به خاک ایران بود. همبستگی و وفاقی که حول دال مرکزی «وطن» ایجاد شد و تا روزهای پایان جنگ و پس از جنگ نیز پابرجا بوده است. تقاطع و تحلیل یکی از سؤالات مطرح شده در نظرسنجی حاضر با برخی دوگانه‌هایی که پس از پایان در رسانه و افکار عمومی مطرح شده است، می‌تواند قابل توجه باشد. در یکی از سؤالات نظرسنجی از پاسخگویان پرسیده شده «آیا شما خود را بیشتر یک ایرانی می‌دانید، بیشتر یک شیعه می‌دانید و یا خود را بیشتر یک [قومیت فرد] می‌دانید». یافته‌ها نشان می‌دهد که 67.2درصد مردم خود را بیشتر یک ایرانی دانسته‌اند و 24.5درصد خود را بیشتر یک شیعه دانسته‌اند. همچنین 5.6درصد خود را بیشتر به قومیت خود نسبت داده‏‌اند و 2درصد آن‌را به یک اندازه عنوان کرده‌اند. لازم به ذکر است که این سؤال از کسانی پرسیده شده که گفته‌اند، مسلمان شیعه هستند. این در حالی است که پیش از جنگ درصد هویت اولیه ملی 54درصد بوده که 13درصد از مقدار فعلی کمتر است. بنابراین می‏توان گفت که جنگ 12 روزه «ایران» را در ذهن مردم بزرگتر و مثبت‏تر کرده است. حتی در این افزایش هویت اولیه مذهبی نیز 8درصد کم شده است که حاکی از آمیختگی شدید هویت ملی و مذهبی در جامعه است. بنابراین فراتر از تقسیم‌بندی‌ها و دوگانه‌های مطرح شده توسط گروه‌های سیاسی، این امر حاکی از بلوغ فکری و رفتاری جامعه ایران و فهم درست افکار عمومی از شرایط کشور است. زیرا به نظر می‌رسد، در نظر مردم ایران و شیعه، امت و ملت، دین و میهن، هم‌پوش و هم‌نهشت هستند و جدایی این مفاهیم از همدیگر در روزهای جنگ، در افکار عمومی محلی از اعراب ندارد و مردم در شرایط بحران همه حول مفهوم وطن همبستگی و وفاق پیدا می‏کنند.


                            


رفع مشکلات اقتصادی؛ همچنان اولویت اصلی مردم ایران

شناسایی و بررسی اولویت‌ها و درخواست‌های مردم و جامعه از دولت یکی دیگر از سؤالاتی بوده که از پاسخگویان سؤال شده است. رفع مشکلات اقتصادی مثل بیکاری، تورم و مسکن با 56.8درصد، همچنان اولویت و درخواست اصلی مردم از دولت بوده است. با این حال، برقراری نظم و حفظ امنیت در تمام شهرها و مرزهای کشور، نیز با 37.6درصد، جایگاه ویژه‌ای در درخواست‌های مردم پیدا کرده است.

                           

بررسی و تحلیل نگرش و رویکرد مردم ایران نسبت به جنگ ایران و اسرائیل و موضوعات مرتبط با آن، حاکی از همراهی و همبستگی نظرات و افکار عمومی جامعه با اقدامات نظامی، توسعه زیرساخت‌های دفاعی و احساس پیروزی از نتیجه جنگ است. این در حالی است که تصور افکار عمومی درباره میزان خسارات وارد شده بر اثر جنگ به ایران و اسرائیل، تقریبا به هم نزدیک است. بر همین اساس بازتاب و بازنمایی خسارت وارد شده به اسرائیل در جنگ برای مردم، توسط رسانه‌های کشور می‌تواند در تغییر این انگاره و تکمیل پازل پیروزی و اقتدار در ذهنشان اثرگذار باشد. همچنین فراتر از تقسیم‌بندی‌ها و دوگانه‌های مطرح شده توسط گروه‌های سیاسی، در نظر مردم ایران و شیعه، امت و ملت، دین و میهن، هم‌پوش و هم‌نهشت هستند و افکار عمومی از انشقاق و جدایی این مفاهیم از همدیگر در روزهای جنگ و ایجاد شکاف در انسجام ملی جلوگیری و پرهیز کرده است.