عشق به اهل بیت؛ موتور همبستگی اجتماعی

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، در روزهایی که کاروان عظیم اربعین حسینی از مرزها عبور می‌کند، در دل تهران نیز دل‌های مشتاقی به راه می‌افتند. پیاده‌روی‌های نمادین به سمت حرم حضرت عبدالعظیم، نمایشی از عشق قلبی و غیرمحاسبه‌ای مردم به اهل بیت (ع) است؛ عشقی که نه عقلانی است و نه محدود به حساب و کتاب‌های دنیوی. دکتر طاهره همیز، کارشناس مذهبی و استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با ما، عمق این عشق و نقش آن در شکل‌گیری همبستگی اجتماعی را تحلیل می‌کند.

عشق قلبی و فداکاری بدون حساب و کتاب

طاهره همیز، کارشناس مذهبی و استاد حوزه و دانشگاه درباره انگیزه‌های مردم در مشارکت در مراسم مذهبی توضیح می‌دهد:«دیانت و ایمان مردم ایران از قلبشان نشأت می‌گیرد؛ برای آنان اهل بیت (ع) نه تنها محبوب، بلکه محترم و معتبرند. هر اقدامی که انجام می‌دهند، خود را فدایی ائمه (ع) می‌دانند. به همین دلیل، حتی متحمل رنج و صرف هزینه می‌شوند و از نظر جسمانی نیز هیچ کوتاهی نمی‌کنند. این عشق به امام حسین (ع) و اهل بیت، نیروی پیش‌برنده این اقدامات عظیم است و خداوند نیز به آنان توان می‌دهد تا این جلوه محبت جهانی شود.»
او سپس به تفاوت عملکرد مردم ایران با جوامع غربی اشاره کرده و می‌گوید:«در هیچ‌کدام از کشورهای غربی، چنین میزان فداکاری و هزینه‌کردی برای یک آیین مذهبی وجود ندارد. در آن کشورها، همه چیز کاملاً حساب‌شده و مالیاتی است و مردم تنها در چارچوب نظامات اقتصادی عمل می‌کنند. حتی گاهی یک سنت که روی زمین بیفتد، کسی احساس وظیفه نمی‌کند آن را بردارد. حال تصور کنید میلیاردها تومان برای امام حسین (ع) خرج شود؛ چنین چیزی در ذهن آن‌ها نمی‌گنجد. اما در ایران، تمام این تلاش‌ها و فداکاری‌ها از روی عشق قلبی و غیرمحاسبه‌ای به اهل بیت (ع) انجام می‌شود.»

نقش نسل جوان و اهمیت تجربه مستقیم
همیز درباره تأثیر مراسم شهری و آیینی بر نسل جوان بیان می‌کند:«جوانان تا سن ۱۳-۱۴ سال هنوز به تفکر انتزاعی نرسیده‌اند و آرمان‌ها را درک نمی‌کنند. با این حال، حضور در جمعیت‌های باشکوه، قلب آن‌ها را با احترام و بزرگی مراسم آشنا می‌کند. تجربه حضور در این آیین‌ها برای آنان خاطراتی خوش و در عین حال تأثیرگذار ایجاد می‌کند، که به مرور در شکل‌گیری هویت دینی و ارزش‌گذاری به تلاش‌های بزرگ‌تران نقش دارد.»
او اضافه می‌کند: «این تجربه، حتی اگر مفاهیم بلند معنوی و معارفی را به طور کامل درک نکنند، به آن‌ها فهمی اولیه از عظمت و اهمیت راه امام حسین(ع) می‌دهد.»

کنشگری نهادهای فرهنگی؛ محور تقویت مشارکت مردمی

همیز در مورد اهمیت حضور و نقش نهادهای فرهنگی‌ای مثل سازمان تبلیغات در برگزاری مراسم جاماندگان اربعین و سایر مناسک شهری می‌گوید:«کنشگری‌های سازمان تبلیغات اسلامی برای مردم بسیار ارزشمند است؛ مردم به دنبال مجریانی هستند که بتوانند بار سنگین برگزاری مراسم را به دوش کشیده و زمینه مشارکت آن‌ها را فراهم کنند. وقتی این مجریان قدرتمند، مدیر و مدبر در کار باشند، جمعیت نیز به‌طور فعال مشارکت می‌کند. حضور جمعیت‌های فراوان در این مراسم‌ها برای جهانیان تعجب‌آور است. حتی در کشورهای دیگر، مانند هند، که جمعیت میلیونی برای مناسک مذهبی در روزهای خاص گرد هم می‌آیند، به اندازه گستردگی و انسجام مراسم‌های ایران دیده نمی‌شود. این نشان‌دهنده مدیریت قدرتمند و سازمان‌یافته‌ای است که پشت این اقدامات وجود دارد.»
او با تأکید بر خستگی و تلاش بی‌وقفه دست‌اندرکاران ادامه می‌دهد: «من شاهد بودم که بسیاری از مسئولان و کارگزاران، تا دیروقت شب مشغول خدمت‌رسانی هستند و حتی وقتی مردم در خیابان‌ها حضور دارند، از تلاش خود دست نمی‌کشند. آن‌ها محدودیتی برای خود قائل نمی‌شوند و متصل به جمعیت هستند تا خدمت‌رسانی کامل انجام شود. این زحمات بسیار ستودنی است و باید دیده و قدردانی شود.»
همیز به پاداش الهی این تلاش‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید: «خداوند در قرآن کریم می‌فرماید که هر قدمی که در راه او بردارید، هر تشنگی و گرسنگی و سختی‌ای که در مسیر فی‌سبیل‌الله تحمل کنید، برای شما عمل صالح نوشته می‌شود. حتی اگر این تلاش‌ها کوچک باشد، خداوند بهترین پاداش را برای آن‌ها در نظر گرفته است.»
او با بیان آیات ۱۲۰ و ۱۲۱ سوره توبه ادامه می‌دهد: «اگر هر سختی و مشقتی در راه خدا برای شما پیش بیاید، خداوند آن را عمل صالح می‌نویسد و این اعمال برای فردای قیامت محفوظ خواهد بود. حتی اگر هزینه‌ای از مال خود صرف کنید یا مسیر طولانی‌ای طی کنید، همه این‌ها ثبت و پاداش آن به بهترین شکل داده می‌شود. اطلاع دادن این موضوع به مجریان و دست‌اندرکاران، رضایت و انگیزه آن‌ها را افزایش می‌دهد؛ چرا که می‌دانند پاداش دنیایی شاید اندک باشد، اما پاداش آخرت‌شان عظیم است.»