اجرای عملیات «مسجد، سنگر مقاومت» در جنگ ۱۲ روزه چگونه بود؟

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، حجت‌الاسلام امید محلاتی، معاون راهبری بنیاد هدایت در تشریح عملیات «مسجد، سنگر مقاومت»، اظهار داشت: در پی جنگ ۱۲ ‌روزه، با اتکا به ظرفیت ائمه جماعات و راهیاران استانی، این عملیات فرهنگی-میدانی طراحی و اجرا شد. این عملیات پاسخی فوری، هوشمندانه و چندبُعدی به وضعیت اضطراری آن روزها بود که با هدف پشتیبانی فکری و اجتماعی از جبهه مقاومت و فعال‌سازی ظرفیت‌های مردمی در مساجد شکل گرفت.

وی با اشاره به اهداف برگزاری این عملیات، گفت: عنوان عملیات برگرفته از ماهیت مسجد به عنوان پایگاه فرهنگی، اجتماعی و هویتی مردم ایران در برابر بحران‌ها بود که با هدف تقویت نقش مسجد در مدیریت افکار عمومی، انتقال پیام مقاومت، ایجاد همبستگی محلی و تولید روایت اصیل مردمی از جنگ، شکل گرفت.

معاون راهبری بنیاد هدایت افزود: طراحی اولیه بر اساس دو مؤلفه محوری صورت گرفت؛ یکی تقویت ارتباط امامان با مردم در شرایط جنگی و دوم بهره‌گیری از محتوای بومی، مسجدی و مردمی برای روایت مقاومت. در این راستا از ۲۵ تا ۳۱ خرداد، سه نشست منطقه‌ای با حضور راهیاران برگزار شد. این نشست‌ها نقش محوری در تبیین فلسفه عملیات، نحوه اجرای مأموریت‌ها، هماهنگی‌های اجرایی و آموزش روش تعامل میدانی با ائمه ایفا کردند.

حجت‌الاسلام محلاتی با بیان اینکه مرحله دوم عملیات به‌ منظور هماهنگی ستادی و پشتیبانی محلی اجرا شد، گفت: از ۲۶ خرداد تا ۶ تیر تیم‌های ستادی بنیاد هدایت با مدیران شهرستانی در سراسر کشور جلساتی برای تشریح دقیق عملیات برگزار کردند. تبیین نقش راهیاران در انتقال پیام عملیات به میدان؛ نهایی‌سازی جدول سفرها و مسیرهای ارتباطی؛ ارسال بسته‌های محتوایی و ابزارهای جمع‌آوری داده به استان‌ها؛ ارتباط با مسئولان هیئات و فعالان فرهنگی محلی با توجه به نزدیکی ماه محرم، محورهای اصلی این مرحله بودند.

وی خاطرنشان کرد: در این بازه، نشست‌های طلایه‌داران محرم در استان‌ها برگزار شد. راهیاران با حضور در این جلسات، پیام عملیات را منتقل کرده، خط ارتباطی عملیات «سنگر مقاومت» را با فضای محرم و عزاداری‌ها پیوند زدند. این پیوند، بستر مهمی برای تداوم روایت‌سازی مسجدی در دهه محرم فراهم کرد.

معاون راهبری بنیاد هدایت، اجرای میدانی را مرحله سوم عملیات عنوان کرد و گفت: این مرحله قلب عملیات «سنگر مقاومت» بود که در بازه زمانی از ۶ تیر تا ۸ مرداد اجرا شد و بیش از ۴۵۰ شهرستان در سراسر کشور تحت پوشش قرار گرفتند. اقدام محوری این مرحله، حضور مسجدبه‌مسجد در هر شهرستان بود.

حجت‌الاسلام محلاتی تصریح کرد: راهیاران در هر شهرستان، به‌صورت حضوری به ۳ یا ۴ مسجد شاخص مراجعه کردند؛ با امام جماعت و کنشگران مسجدی هر مسجد جلسه حضوری برگزار کردند؛ پیام عملیات را مستقیم و شفاف منتقل کردند؛ درباره فعالیت‌های مقاومتی مسجد، ظرفیت‌ها، چالش‌ها، ارتباط با مردم و اثرگذاری اجتماعی گفت‌وگوی تعاملی و ثبت‌محور انجام دادند.

وی تکمیل اطلس مساجد ایران را یکی از اقدامات مهمی برشمرد که ذیل این مرحله از عملیات انجام شد و بیان داشت: پروژه اطلس پیش‌تر حدود ۷۰٪ پیش رفته بود، راهیاران با حضور میدانی، اطلاعات باقی‌مانده را تکمیل کردند تا سطح شناخت از وضعیت واقعی مساجد ارتقا یابد. همچنین مسجدهایی که در مواجهه با شرایط جنگی عملکرد موفقی داشتند، به‌عنوان الگو معرفی شدند و تجربه‌های آن‌ها برای بازنشر مستند شد.

معاون راهبری بنیاد هدایت ادامه داد: در هر شهرستان، یک رابط محلی از میان امامان شناسایی و مصاحبه اولیه با او انجام شد تا زمینه‌ی توسعه و تعمیق شبکه راهیاری فراهم شود. در روزهایی که امکان سفر حضوری نبود، ارتباطات مجازی یا تلفنی با امامان برقرار و مأموریت‌ها به‌ صورت غیرحضوری پیگیری شد.

حجت‌الاسلام محلاتی پیوند زدن عملیات «مسجد، سنگر مقاومت» با مناسک محرم را نقطه عطف این رویداد برشمرد و گفت: با ورود به ایام محرم، عملیات به‌صورت نرم در فضای عزاداری‌ها امتداد یافت. راهیاران پیام عملیات را به منابر، مجالس، هیئات و جمع‌های مذهبی منتقل کردند تا جنگ روایت‌ها در میدان فرهنگ محلی تداوم یابد.

وی بازتنظیم عملیات در فضای پساجنگ را مرحله چهارم عنوان کرد و اظهار داشت: با اعلام آتش‌بس در روز چهارم تیر، شرایط میدانی کشور از جنگ مستقیم به جنگ روایت‌ها تغییر یافت. بنیاد هدایت نیز بلافاصله فاز جدیدی از عملیات را کلید زد؛ در این فاز تمرکز از «مقاومت میدانی» به «جهاد تبیینی» منتقل شد، پیام‌ها بازتنظیم و محتوای جدید تولید شد تا بر روایت‌های مردمی از نقش مسجد در بحران تأکید شود و مساجد الگو و روایت‌های موفق، مستندسازی شده و در قالب گزارش، ویدیو، روایت و محتوا آماده انتشار شدند.

معاون راهبری بنیاد هدایت، عملیات «مسجد، سنگر مقاومت» را یکی از نمونه‌های موفق واکنش فرهنگی سازمان‌یافته در شرایط بحران دانست و گفت: سرعت عمل در طراحی، دقت در اجرا، عمق در ارتباطات میدانی و پیوند هوشمند با مناسک مذهبی(همچون محرم)، این عملیات را به الگویی برای اقدامات آینده بنیاد هدایت تبدیل کرد. این عملیات، نه‌ تنها نقشی واقعی در میدان ایفا کرد، بلکه انسجام شبکه‌ای، فعال‌سازی سرمایه اجتماعی مساجد و ارتقای قدرت روایت‌گری جبهه فرهنگی انقلاب را نیز رقم زد.