رمزگشایی حکمرانی نرم مسجد در ساخت تمدن نوین اسلامی

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، دوره تعالی امامان محلات استان مازندران با حضور حجت‌الاسلام علی عارفی‌نسب قائم‌مقام بنیاد هدایت، حجت‌الاسلام رضا غلامی استاد دوره و جمعی از امامان محلات، صبه سلام عصر امروز در سالن شهید آوینی اردوگاه شهید رجایی فریدونکنار برگزار شد. محور اصلی این دوره، نقش مسجد در هدایت فکری، معنوی و اجتماعی جامعه عنوان شد.

در این دوره آموزشی که با هدف ارتقای سطح معرفتی، مدیریتی و اجتماعی امامان محلات برگزار گردید، حجت‌الاسلام محمدمهدی شریف‌تبار مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران با اشاره به جایگاه تمدنی مسجد اظهار داشت: حرکت تمدنی مورد نظر انقلاب اسلامی بدون حضور فعال و اثرگذار مساجد در جامعه محقق نخواهد شد.

 وی افزود: بر اساس منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، مسجد باید در سه محور هدایت فکری، هدایت معنوی و روحی، و خدمات اجتماعی فعال باشد. آنچه مسجد را رونق می‌بخشد، همین حضور مؤثر در عرصه خدمت اجتماعی و ارتباط مستمر با مردم است.

 مدیرکل تبلیغات اسلامی استان مازندران با تأکید بر ضرورت بازتعریف نقش مسجد در جامعه گفت: مسجد باید کانون اخلاق، معرفت و معنویت باشد و فعالیت‌های قرآنی و فرهنگی در آن جریان دائمی داشته باشد. نگاه امام جماعت نیز نباید صرفاً بر اقامه نماز محدود شود، بلکه باید نقش مسجد را در همبستگی، حل آسیب‌ها و پیشرفت محله مورد توجه قرار دهد.

حجت‌الاسلام شریف‌تبار در تشریح دیدگاه رهبر انقلاب درباره مسجد، تأکید کرد که مسجد در هندسه نظام اسلامی، صرفاً یک مکان عبادی نیست، بلکه سنگر اصلی فرهنگ‌سازی و کانون اصلی سازماندهی اجتماعی است. 

وی با بیان اینکه تحقق تمدن نوین اسلامی نیازمند فعال‌سازی حداکثری این ظرفیت عظیم است، اشاره کرد: اگر بخواهیم شاخص‌های توسعه انسانی و معنوی را در محلات خود افزایش دهیم، باید محوریت مسجد را در برنامه‌ریزی‌های محلی نهادینه کنیم.

مدیرکل تبلیغات اسلامی مازندران با ذکر مصادیقی از خدمات اجتماعی که می‌تواند از سوی مساجد مدیریت شود، تصریح کرد: مسجد باید به عنوان یک نهاد مؤثر در کاهش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، طلاق و بزهکاری شناخته شود. برای این منظور، نیاز به یک نقشه راه مدون و شناسایی دقیق چالش‌های هر محله داریم.

در ادامه حجت‌الاسلام رضا غلامی، معاون بنیاد هدایت کشور، در تبیین مفهوم «حکمرانی نرم شبکه‌ای» بیان کرد: عرصه تبیین از واقعه غدیر تا امروز در لایه‌های مسجد تداوم یافته است و نقطه اصلی امامت در جامعه، خانواده است که باید با پیوند مسجد و خانواده تقویت شود. حکمرانی نرم، مبتنی بر نفوذ فکری و اعتماد قلبی است، نه صرفاً قدرت زور. مسجد با ارائه الگوی زندگی اسلامی، بستر این حکمرانی را فراهم می‌سازد.

حجت‌الاسلام غلامی افزود: «امامت در مسجد، به معنای رهبری جامعه کوچک محلی است. 

وی با اشاره به نقش تاریخی و اجتماعی مسجد افزود: در دوران جنگ و بحران‌هایی نظیر کرونا، مسجد به‌مثابه محور حرکت‌های مردمی و پایگاه ارتباط خلق با خالق نقش‌آفرینی کرده است. امروز نیز باید با تشکیل قرارگاه‌های جهادی در مساجد، زمینه خدمات اجتماعی و حل مسائل محله را فراهم کرد.

استاد دوره تعالی با تأکید بر اینکه طلبه و امام محله باید با انرژی و انگیزه، همه اقشار را درگیر فعالیت‌های مسجد کند تصریح کرد: «مسجد پایگاه انسان‌سازی، تربیت دینی و مبارزه با استکبار است و یکی از مولفه‌های قدرت جمهوری اسلامی، به میدان آوردن مردم از طریق همین ظرفیت‌های مسجدی است.

و تأکید کرد که اگر یکی از این عوامل صفر باشد، کل سیستم اثرگذاری خود را از دست خواهد داد.

در بخش دیگری از این دوره، حجت‌الاسلام علی عارفی‌نسب و مسئول راهیاران منطقه یک کشور، در سخنانی با محور «توانمندسازی امامان محله» بر اهمیت نقش‌آفرینی امامان محله در جذب مخاطب، به‌ویژه جوانان، تأکید کرد. وی با بیان اینکه امام محله باید الگوی ارتباط مؤثر و پاسخ‌گو به نیازهای فرهنگی و اجتماعی مردم باشد، گفت: امامان محله باید با نگاه شبکه‌ای و تعامل‌محور، ظرفیت‌ها و کنشگران فعال مسجدی را شناسایی و در عرصه‌های مختلف مانند آموزش، خدمت اجتماعی و فعالیت‌های فرهنگی سازمان‌دهی کنند.

حجت‌الاسلام عارفی‌نسب در تشریح نقش «کنشگر مسجدی» اظهار داشت: هر فردی که به صورت داوطلبانه و متعهدانه در راستای اهداف مسجد، چه در حوزه فرهنگی، چه در حوزه اجتماعی یا اقتصادی فعالیت می‌کند، یک کنشگر محسوب می‌شود. ساماندهی این نیروها، نیازمند تشکیل ساختارهای کوچک و منسجم در مسجد است.

وی افزود: «فعال‌سازی کنشگران مسجدی در حوزه‌های اجتماعی، حلقه اتصال مسجد با زندگی مردم است. زمانی که مسجد به مأمنی برای حل مسائل واقعی جامعه، از دغدغه‌های جوانان تا نیازهای خانواده‌ها تبدیل شود، جایگاه امام محله نیز به عنوان محور هدایت و تحول در محله تثبیت خواهد شد.»

وی همچنین به ضرورت مهارت‌آموزی تأکید کرد و گفت: در دنیای امروز، موفقیت یک امام در گرو مهارت‌هایی مانند ارتباط با نسل جوان، مدیریت تعارض، و استفاده از ابزارهای نوین اطلاع‌رسانی است.

حجت‌الاسلام عارفی‌نسب بر ضرورت آموزش مهارت‌های ارتباطی و اجتماعی امامان محله و توجه جدی به گفت‌وگوهای نسل‌محور تأکید کرد و افزود: «جذب و حفظ جوانان در مسجد نه با دستور، بلکه با محبت، اعتمادسازی و فهم زبان نسل جدید ممکن می‌شود؛ و امامان محله باید در این مسیر پیش‌قدم و جریان‌ساز باشند.

در پایان دوره، شرکت‌کنندگان در قالب گروه‌های جمع‌ اندیشی و گعده‌های فکری به بحث و بررسی درباره مسائل محله، شناسایی آسیب‌ها و ارائه راهکارهای عملی در زمینه تقویت نقش اجتماعی مسجد پرداختند.