رشد فرهنگی و اجتماعی هر جامعه ای با شاخص کتاب سنجیده می‌شود

به گزارش روابط عمومی اداره کل تبلیغات اسلامی اردبیل، علی دژبانی در مصاحبه با خبرنگار روابط عمومی این اداره کل با گرامی داشت هفته کتاب و کتاب خوانی اظهار داشت: میانیگن نرخ مطالعه کتاب در کشور ایران و به تبع آن در استان اردبیل پایین تر از استاندارد جهانی است و این امر نقصان بزرگی در حوزه فرهنگی و اجتماعی است.

وی افزود: کتاب، کتاب خوانی، تاریخ خوانی، رمان خوانی، فرهنگ خوانی و خلاصه مطالعه عمیق و ژرف انواع علوم به‌ویژه علوم انسانی، رفتاری، فرهنگی و تاریخی به رشد و توسعه فکر،اندیشه،عقلانیت اجتماعی، اخلاقی و انسانی، تحقق و تبلور اتوپیای فاضله یعنی آرمان شهر اخلاقی و فرهنگی در مقابل دیستوپیا یا ویران شهر غیر اخلاقی و غیر فرهنگی در جامعه کمک می‌کند.

سرانه مطالعه در کشور بسیار پایین تر از میزان استاندار جهانی است

کارشناس برنامه ریزی رسانه ای تبلیغات اسلامی اردبیل به آمار میزان مطالعه در ایران در مقایسه با سایر کشورها اشاره کرد و گفت: متاسفانه نرخ مطالعه به‌ویژه مطالعه تاریخ، رمان، داستان، فرهنگ، دانش و رفتار اجتماعی، فلسفه و... در نزد ایرانیان بسیار پایین است. نتایج پژوهش های اخیر و بررسی های میدانی، نشان می دهد میزان مطالعه ایرانیان کمتر از ۵/۱۲ دقیقه در روز(سرانه هفتگی مطالعه کتاب در ایران: یک ساعت در هفته) بوده که میانگین سرانه هفتگی مطالعه کتاب در استان اردبیل کمتر از این میزان یعنی پایین تر از یک ساعت است و در مقایسه با کشور پیشرفته و مدرنی مانند فنلاند که ۴۴ دقیقه در روز(شش ساعت در هفته) است، بسیار کمتر است.

دژبانی افزود: کتاب های آشپزی، فال بینی و... در اولویت خرید و مطالعه ایرانیان بوده که بیانگر اهمیت و اولویت خورد و خوراک، لذت خوردن، خرافات، توهمات و... در نزد ایرانی ها ست نه خوراک فکری، اندیشه ای، خردی و ذهنی در راستای خود شناسی، خود سازی، جامعه پردازی و جامعه سازی اتوپیایی- به‌عنوان دو مولفه لازم برای نیل به یک جامعه متمدن ایرانی و اسلامی، که متاثر از مطالعه انواع کتاب های مفید و خوب تاریخی، فلسفی، اندیشه ای، داستانی، ادبیات، عرفانی، جامعه شناختی، روان شناختی و انواع رمان های اجتماعی،تربیتی، اخلاقی و فلسفی است.

عدم توان خرید کتاب از عوامل کاهش میزان مطالعه

وی به علل عدم رغبت مردم به کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و گفت: افزایش قیمت کتاب، گرفتاری های اقتصادی و معیشتی، تورم و گرانی، ظهور اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی و ایجاد عادت به کوتاه خوانی، بی حوصلگی و عدم صبوری،عادت تاریخی شفاهی ایرانیان، در آمد پایین و عدم توان خرید کتاب، افسردگی اجتماعی و بروز انواع بیماری های روانی و روحی و... از عوامل اصلی دور شدن و بیگانگی ایرانیان با مقوله کتاب و کتاب خوانی است.

کارشناس رسانه افزود: نرخ پایین مطالعه در کشور باعث تاسف و تاثر فرهنگی بوده و بیانگر بیماری فرهنگی جامعه امروز ایران و به تبع آن تولید و باز تولید انواع ناهنجاری ها، کژکاری ها، انحرافات، بیماری ها و آسیب های اجتماعی، اخلاقی و فرهنگی مانند اعتیاد، مواد مخدر، الکل، قمار، طلاق، لذت های تنی و جنسی، تعصب، خرافات، موهوم گرایی، عقل گریزی، احساس گرایی، عدم تحمل عقاید همدیگر، مخالفت با نقد و انتقاد، خود خواهی، دروغ، ریا، تهمت،ترور شخصیت،منیت،چاپلوسی، ثروت انروزی،مادی گرایی، خود اندیشی، عدم خود شناسی، خود پردازی وجامعه پردازی، اجتماع ستیزی، تبعیض، روابط غیر اخلاقی، تجاوز، دزدی، ظلم به دیگران، عدم رعایت حقوق دیگران، فقدان احترام به کرامت انسانی،خیانت، خشونت، جنایت و... است. و این امر یکی از دلایل عدم رشد فکری،اندیشه ای، فرزانشی، رفتاری، عقلانی و اجتماعی جامعه امروز ایران در راستای نیل به یک جامعه اتوپیایی است.

فضای مجازی نمی تواند جای خالی کتاب را در جامعه پر کند

دژبانی ادامه داد: تکنولوژی و فناوری های اطلاعات و ارتباطات روز دنیا علاوه بر اینکه موجب تسریع و تسهیل در برقراری ارتباط بین انسان ها شده و پیشرفت کار ها را به دنبال داشته است، آسیب ها و چالش هایی را نیز به وجود آورده است. اینترنت یک وسیله ارتباطی بوده و کاربرد های علمی، آموزشی، ارتباطی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، خدماتی و... در ندگی روزمر ه انسان ها دارد.

کارشناس رسانه گفت: صرف نظر از پیامد های مثبت اینترنت، یکی از آثار منفی آن عادت دادن افراد به کوتاه خوانی، خلاصه خوانی و فاصله گرفتن از مقوله کتاب و کتابخوانی عمیق، پایدار، ژرف و ریشه دار است. اینترنت باعث شده که اقشار مختلف از جمله دانش آموزان، دانشجویان، پژوهشگران، محققان، معلمان،مدیران، مدرسان، اساتید، کارشناسان و دیگر اقشار تاثیر گذار جامعه.. . از کتاب و مطالعه عمیق، با ثبات و پایدار فاصله بگیرند و مطالب و موضوعات مورد نظر خود را در اینترنت جستجو کنند زیرا مقالات متعددد در زمینه حوزه های مختلف علمی در اینترنت موجود است.

پژوهشگر مسائل فرهنگی و اجتماعی ادامه داد: اینترنت و شبکه های اجتماعی مجازی موجب شده که افراد دسترسی سریع، آسان و کوتاه به منابع گوناگون داشته باشند و نوعی تنبلی، سستی ورخوت در روحیه علمی، پژوهشی و کتابخوانی را در جامعه به وجود آورده است و کتاب و کتاب خوانی و مطالعه ریشه ای، عمیق و پایدار را به مخاطره انداخته است.

دژبانی افزود: اینترنت امروزه به‌عنوان بزرگ ترین رقیب ناموفق پایگاه ( دانش نامه) و منابع داده های علمی، پژوهشی و آموزشی برای کتاب بوده اما این رقیب از نظر محتوا، عمق، ثبات و پایداری به پای کتاب و مطالعه عمیق کتابخانه ای کلاسیک نمی رسد و از اصالت، مزایا و اعتبار کتاب و روش کتاب خوانی کلاسیک یعنی کتابخانه ای برخوردار نیست.این رقیب را باید به رفیق کتاب تبدیل کرد. تبدیل رقابت به رفاقت بین اینترنت و کتاب در سایه فرهنگ پذیری مصرف درست، به موقع، عمیق، جامع و متعادل از هر دوی آنها به‌ویژه کتاب است. به بیان دیگر، کتاب و اینترنت دو کالا یا ابزار فرهنگی و آموزشی مکمل هم در راستای ارتقای آگاهی و رشد سطح فکری،اندیشه ای، روانی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، تربیتی، رفتاری، فلسفی، اخلاقی، شخصیتی و سیاسی افراد جامعه است.

کارشناس برنامه ریزی رسانه اشاره کرد: روش کتاب خوانی کلاسیک به خوانش، یادگیری و افزایش مطالعات و دانش ریشه ای، پایدار، عمیق همراه با ایجاد تفکر ژرف، اندیشه ورزی و عقلانیت فردی، انتقادی و اجتماعی است، اما مطالعات و پژوهش های فعلی جامعه بر اساس استفاده از منابع اینترنی به شکل کوتاه خوانی، خلاصه خوانی، مجمل خوانی بدون ته و ریشه بوده که نتیجه آن رواج سطحی نگری،احساس گرایی، تقلید گرایی، تعصیات فکری کورکورانه، عقل گریزی، سطحی بینی و تربیت و آموزش انسان های بیسواد، کم سواد همراه با فقدان مهارت های مربوط به تفکر، اندیشه ورزی و عقلانیت فردی و اجتماعی در جامعه است.

وی به مضررات جایگزینی فضای مجازی با کتاب اشاره کرد و ادامه داد: به بیان دیگر، اینترنت، کتاب خوانی عمیق و پایدار، جریان اندیشه ورزی و تفکر ژرف را از جامعه گرفته است. جامعه با کتاب و کتاب خوانی رشد و توسعه می یابد. رشد فکری،اندیشه ای، فرزانشی، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، رفتاری، شخصیتی،اخلاقی، تربیتی و حتی سیاسی و اقتصادی جامعه با شاخص کتاب سنجیده می‌شود و با میزان کتاب و کتاب خوانی(شاخص کتاب) افراد آن جامعه رابطه مستقیم، مثبت و معناداری دارد. آمار بالای کتاب و کتاب خوانی در هر جامعه ای رشد و ترقی فرهنگی و اجتماعی آن جامعه را نشان می دهد و بر عکس، وضعیت پایین کتاب خوانی و بیگانگی با کتاب، نشانگر بیماری، آنومی و پلشتی فرهنگی و اجتماعی آن جامعه است.

کتاب و کتابخوانی نظم اجتماعی را به جامعه ارمغان می آورد

دژبانی تاکید کرد: کتاب و کتاب خوانی و مطالعه عمیق و با ثبات می تواند سرنوشت جامعه را تغییر دهد و جامعه را از حالت بی نظمی، آنتروپی و دیستوپیای( ویرانی ) اجتماعی به سوی نظم اجتماعی، عقلانیت انسانی، انتقادی، اخلاقی، معنوی و اجتماعی و اتوپیای فلسفی یعنی آرمان شهر مطلوب یا مدینه فاضله حرکت دهد.

عضو نهضت مطالعه مفید استان افزود: علاوره بر اینترنت، عادات تاریخی ایرانیان به ادبیات شفاهی، کیفیت پایین و نازل کتاب های چاپ شده به‌ویژه در حوزه ی علوم انسانی در دهه های اخیر، تورم و افزایش قیمت ها و اوضاع بد اقتصادی خانواده ها، گرفتاری های شغلی و معیشتی مردم، نبود وقت، حوصله و انرژی کافی برای مطالعه، ضعف بنیه علمی و پژوهشی نویسندگان در حوزه ی علوم انسانی،تورم و گرانی، قرار گرفتن اولویت آخر کتاب به‌عنوان کالای فرهنگی در سبد خرید خانواده ها وگرانی بی سابقه قیمت کتاب نیز در کاهش میزان مطالعه مردم تاثیر بسزایی دارد.

طرح رایگان اهداء کتابخانه کودک راهکار زیربنایی ترویج کتابخوانی

کارشناس برنامه ریزی رسانه ای به راهکارهای ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی اشاره کرد و گفت: با الگوی رفتاری بودن والدین در کتابخوانی، ارتقای کیفیت کتب چاپ شده، ارایه بسته های تشویقی، اولویت اول قرار دادن کتاب در برنامه های فرهنگی و اجتماعی جامعه، اهدا یارانه اجتماعی به‌عنوان کتاب رایگان توسط دولت به خانواده ها و اجرای طرح رایگان اهدای پکیج کتابخانه کودک برای کودکان تازه متولد شده، می توان جذابیت در تبلیغ فرهنگ کتاب و کتابخوانی ایجاد کرده و سرانه مطالعه را افزایش داد.

وی ارائه آموزش های لازم در حوزه اهمیت و ضرورت مطالعه رمان و رمان خوانی به مردم در همانند سازی اخلاقی و شخصیتی را باعث افزایش همدلی در جامعه عنوان کرد و گفت: رشد فکری و ذهنی، تکامل شخصیت افراد، خود شناسی و جامعه سازی افراد و...، برگزاری جلسات نقد و بررسی کتاب توسط دستگاه های فرهنگی با حضور نویسنده آن و کارشناسان کتاب، ایجاد پارک های کتاب و برگزاری مسابقات ملی کتاب با جوایز ارزنده می تواند در تشویق افراد به کتابخوانی موثر باشد.

کارشناس رسانه افزود: عدم صدور مجوز برای چاپ کتاب های سطح پایین، غیر کیفی، کلیشه ای، تقلیدی، کپی شده و نازل در جامعه،ایجاد سایت های مختلف اینترنتی برای دانلود رایگان و بدون هزینه کتاب جهت دسترسی آسان مردم به متن الکترونیکی کتاب، ایجاد سایت رمانکده ملی ایران برای ایرانیان، ایجاد سایت ملی کتاب ایران و جهان برای معرفی تازه های چاپ و نشر در رشته ها و موضوعات مختلف ارزان کردن قیمت کتاب، فرهنگ پذیری در استفاده صحیح از اینترنت، تخصیص یارانه کاغذ برای ناشران و نویسندگان و حمایت مادی و معنوی از چاپ و نشر آثار نویسندگان از دیگر راهکارهای ارتقای سطح مطالعه در کشور به شمار می رود.

دژبانی در پایان خاطر نشان کرد: با تغییر عادات شفاهی ایرانیان به ادبیات مکتوب و عادت دادن آنان به نوشتن و تالیف، توسعه کتاب های الکترو نیکی( E book ) و کتاب های صوتی یا گویا در فضای مجازی، توسعه امکانات فنی، فرهنگی و آموزشی مطالعه کتاب در فضای مجازی در مدارس، دانشگاه ها و مراکز آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، اجتماعی و اداری، ترویج فرهنگ کتاب خوانی مجازی می توان ترویج و گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی در بین اقشار مختلف جامعه موفق عمل کرد.