همه برای روضه محله آمده‌اند

یکی از آفت‌های شیوع کرونا محدود شدن محافل و گردهمایی‌های پرشور مذهبی به‌ویژه در مناسبت‌ها و به‌ خصوص در دهه محرم بود و شرایط حاد کرونایی اجازه نمی‌داد که محافل عزای حسینی همچون همیشه با حضور پرشور و مملو از شعور محبان اهل‌بیت(ع) در مساجد و حسینیه‌ها و هیئت‌های مذهبی برپا شود. اهالی مسجد امام حسین(ع) میرآباد شرقی شهرکرد اما با بهره‌گیری از یک طرح ابداعی با عنوان «روضه محله» بر این محدودیت‌ها فائق آمدند و از حدود سه سال گذشته تاکنون این محله خاستگاه برپایی روضه محله در شهرکرد است. برنامه‌ای که الگوی آن به سایر محلات شهر و بلکه دیگر شهرستان‌ها تسری یافته و مردم جای‌جای استان از برکات معنوی این برنامه بهره‌مند می‌شوند. حل مشکلات و معضلات محله در کنار عزاداری بر سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین(ع) از کارکردهای پیرامونی و نکات قابل توجه روضه محله است.

برای آشنایی بیشتر با روند برپایی روضه محله ابتدا گفت‌وگویی با معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی و امام جماعت مسجد امام حسین(ع) میرآباد شرقی شهرکرد و سپس با یکی از مبتکران طرح روضه محله انجام شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابوالقاسم کاظمی، معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به اینکه روضه محله کاری ابتکاری از فعالان فرهنگی و مذهبی استان بود، اظهار کرد: وقتی کرونا دامنگیر جامعه شد و محدودیت‌های اجتماعی پیش آمد، ایده روضه محله به ذهن رسید تا هم محافل عزاداری اهل‌بیت(ع) تعطیل نشود و هم این دست محافل علاوه بر مساجد و حسینیه‌ها در فضای جدید و برای مخاطبان جدید که به هر دلیلی نمی‌توانستند در مساجد و حسینیه‌ها حضور یابند، در کوچه‌ها و محلات برپا شود و گسترش یابد.

وی با ذکر اینکه برپایی روضه در کوچه‌ها و درب منازل و حضور اهالی روضه در این فضاها تا حدودی تمام اهالی محله را از این محافل بهره‌مند می‌کند، ادامه داد: با این ابتکار، اهالی محله می‌توانند از برنامه نوحه و مداحی و سخنرانی استفاده کنند؛ باید گفت که خوشبختانه هم اهالی محلات و هم بانیان و دست اندرکاران روضه محله ارتباط خوبی با این برنامه ابداعی برقرار کرده‌اند و این طرح باعث شد ضمن رعایت موازین برپایی مراسم در ایام کرونا و حفظ سلامت مردم، افراد زیادی تحت پوشش برنامه‌ها قرار گیرند و خلأ این دست برنامه‌ها در محدودیت‌های کرونایی پوشش داده شد.

روضه‌ای ساده و بدون تشریفات

امام جماعت مسجد امام حسین(ع) میرآباد شرقی شهرکرد با تأکید بر اینکه روضه محله با هزینه بسیار اندکی قابل اجرایی شدن است، گفت: از زیراندازهای حصیر یا احیاناً صندلی برای نشستن شرکت‌کنندگان استفاده می‌شود و در هر یک از محلات، چند خانواده به عنوان میزبان روضه محله اعلام آمادگی می‌کنند و یک گروه منسجم و تشکیلاتی مسئولیت هماهنگی و انجام امور مربوط به برپایی روضه‌های محله را بر عهده دارند.

کاظمی با تصریح اینکه این برنامه در چندین محله شهرکرد و نیز در برخی شهرستان‌ها از جمله کیار و فارسان در حال اجراست، بیان کرد: این برنامه‌های مذهبی تا پیش از محرم به‌صورت هفتگی برگزار می‌شد و در دهه محرم در قالب روضه محله تداوم یافت که این روند همچنان ادامه دارد. فراهم‌سازی مقدمات و فضاسازی در کوچه‌ای که میزبان روضه محله اعلام آمادگی کرده است با همکاری همسایگان و گروه برگزار کننده و نیز میزبان انجام می‌شود.

وی ادامه داد: در طی سه سال برگزاری این برنامه‌ها در محلات مختلف تاکنون هیچ اعتراض یا گلایه‌ای مبنی بر سر و صدای بلندگو یا دیگر موارد از سوی اهالی دریافت نشده و بلکه قاطبه ساکنان محلات از این برنامه‌ها استقبال و همراهی می‌کنند؛ چه بسا سالمندان یا افرادی که امکان حضور در کوچه ندارند از پنجره منازلشان این برنامه را پیگیری می‌کنند.

استقبال گسترده مردم از روضه محله

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی اداره‌کل تبلیغات اسلامی استان با تصریح اینکه تلاش می‌شود روضه محله در نهایت سادگی و بدون تشریفات خاصی برگزار شود، بیان کرد: خوشبختانه مردم ارتباط خوبی با روضه محله گرفته‌اند و گاه این برنامه با حضور صدها نفر از اقشار مختلف اهالی محلات برپا می‌شود. روضه محله با محوریت عوامل مسجد برگزار می‌شود و بدون استثنا در تمامی برنامه‌ها از حضور سخنران و ارائه مباحث تبیینی استفاده می‌شود که سخنرانان علاوه بر تحلیل و شرح وقایع عاشورا، به تبیین مباحث روز نیز می‌پردازند.

کاظمی با ذکر اینکه رویدادهای دیگری نیز در پیرامون برنامه روضه محله اتفاق می‌افتد، ادامه داد: کارکرد پیرامونی روضه که گاه ناظر به حل مسائل و مشکلات اهالی محله است از اصل روضه مهم‌تر است؛ درواقع روضه محله تنها به عزاداری ایام محرم و صفر محدود نیست بلکه برای تمامی مناسبت‌های ملی و مذهبی فراگیر است که علاوه بر برپایی برنامه‌ها، اقدامات و خدماتی نیز از سوی اهالی روضه به مردم ارائه می‌شود.

این کارشناس مذهبی در استان با تأکید بر اینکه روضه محله توانسته جنبه شعاری را در مناسبت‌ها به شایستگی تحقق بخشد، گفت: برافراشته نگه داشتن پرچم دین و تبلیغ و ترویج و حفظ شعائر از طریق روضه محله محقق شده است؛ برتری روضه محله بر نظیر این محافل در مساجد و حسینیه‌ها این است که در ملأعام است و بهتر دیده می‌شود و لذا جنبه شعاری و تبلیغی و ترویجی آن پررنگ‌تر است.

کاظمی تأکید کرد: البته برنامه‌های روضه و عزاداری مساجد و حسینیه‌ها به قوت خود باقی است و برنامه‌های مسجد با وجود روضه محله تعطیل نمی‌شود بلکه این برنامه‌ها بدون تداخل و به موازات هم برگزار می‌شوند؛ ضمن اینکه در مساجد اقامه نماز نیز جزو برنامه است و برگزار می‌شود که با استقبال خوب مردم روبروست.

گستره وسیع مخاطبان روضه محله

وی گستره وسیع مخاطبان را از دیگر ویژگی‌های مهم روضه محله بیان کرد و توضیح داد: برپایی این برنامه در محلات مختلف جدای از برنامه‌های مسجد نیست و دست‌اندرکاران این برنامه از ارکان و عوامل و فعالان مساجد هستند که علاوه بر برنامه‌های ثابت در مساجد برای محافل و جلسات روضه‌خوانی سیار در محلات پیرامون مساجد نیز برنامه‌ریزی می‌کنند.

کاظمی بیان کرد: باید گفت تقریباً ‌در قاطبه مساجدی که روحانی دارند، در کنار فعالیت‌های عبادی و تبلیغی، خدمات اجتماعی نیز به مردم ارائه می‌شود؛ در طرح محله مقاوم نیز تلاش می‌شود که مشکلات محله با اتکا به ظرفیت‌ها و امکانات خود محله حل و فصل شود و به جای دریافت خدمات از بیرون محله با بهره‌گیری از کمک‌های اهالی محله و در حد وسع مردم محله، مشکلات رفع می‌شود.

مشارکت فعال نوجوانان و جوانان در برپایی روضه محله

در ادامه، محمود نیازی، فرهنگی بازنشسته و فعال فرهنگی و اجتماعی در محله میرآباد شرقی شهرکرد با اشاره به اینکه شیوع کرونا باعث محرومیت مردم از محافل و برنامه‌های مذهبی و فعالیت در هیئت‌های مذهبی شد، اظهار کرد: برای تقلیل اثرات سوء این محرومیت معنوی، روضه محله از سه سال قبل برنامه‌ریزی و در محلات مختلف از جمله میرآباد شرقی شهرکرد اجرا شد که استقبال مردم از این برنامه بسیار بیش از حد انتظار بود.

وی با ذکر اینکه بجز مداح، سخنران و صوت روضه محله مابقی امور روضه محله بر عهده مردم است، ادامه داد: خانواده‌های داوطلب برای میزبانی از روضه محله در درب منزل ثبت‌نام می‌کنند و بر طبق اولویت ثبت‌نام این برنامه در کوچه و برزن برگزار می‌شود.

نیازی حضور و استقبال خوب همه اهالی محله و نیز اختصاص کمک‌ها و نذورات و حمایت از برنامه روضه محله را مؤيد ایمان و اعتقاد دینی و توجه مردم به شعائر مذهبی و انقلاب دانست و توضیح داد: مردم با وجود مشکلات فراوان اقتصادی همراهی بسیار خوبی دارند و طبعاً اگر از بار مشکلات و دغدغه‌های آنان کاسته شود استقبالی به مراتب بهتر و پرشورتر نیز خواهند داشت؛ تلاش می‌شود که از مداحان و سخنرانان مطرح و تأثیرگذار در برنامه روضه محله استفاده شود تا شاهد تأثیرات معنوی این برنامه‌ها در میان آحاد مردم باشیم.

این فعال فرهنگی در شهرکرد حضور فعال و پرشور نوجوانان و جوانان در برپایی روضه محله را یادآور شد و بیان کرد: این افراد در تمامی مراحل اجرای برنامه از فضاسازی تا برقراری نظم و توزیع پذیرایی و نذورات بانیان و میزبانان را همراهی و یاری می‌کنند.

خدمات اجتماعی روضه محله

نیازی تأکید کرد: روضه محله فضای جدیدی را برای فراخوان آحاد مردم برای حضور در محافل و برنامه‌های ایجاد کرده است و خوشبختانه مردم نیز پاسخ خوبی به این فراخوان داده و بهره‌های معنوی فراوانی از این برنامه که از سنت‌های پیامبر(ص) و ائمه(ع) است، می‌برند و بلکه این برنامه را با کمک‌های مالی تقویت و همراهی می‌کنند.

وی با اشاره به تشکیل شورای محله مقاوم در محله میرآباد شرقی شهرکرد، تصریح کرد: این شورا در مسجد امام حسین(ع)، محل مراجعه اهالی محله است که مشکلات خود را مطرح می‌کنند و مسجد نیز در حد بضاعت تلاش می‌کند این مشکلات را رفع کند یا تقلیل دهد. رفع اختلافات خانوادگی، پادرمیانی و حل نزاع‌های همسایگان و اهالی محله، شناسایی و احصای نیازمندان محلات با همکاری نهادهای حمایتی، جمع‌آوری کمک‌های مردم و توزیع بسته‌های معیشتی، کمک‌جهیزیه، تهیه هزینه درمان، اعطای وام از طریق صندوق قرض‌الحسنه مسجد، ارائه مشاوره‌های پزشکی، روانشناختی و غیره از جمله خدمات شورای محله مقاوم در مسجد است که با بهره‌گیری از امکانات محله برای رفع مشکلات مردم محله بهره می‌گیرد.

نیازی نقش مسجد در ساحت‌های گوناگون جامعه را مهم ارزیابی کرد و گفت: مردم از دیرباز با مسجد مأنوس بوده و تأثیر پذیرفته‌اند و لذا باور عمیق قلبی نسبت به این مکان مقدس وجود دارد اگرچه در برهه‌ای از زمان کارکرد مساجد ضعیف شد و مردم مساجد را رها کردند؛ نقش و کارکرد اجتماعی مساجد باید زنده شود و این امکان دینی در محوریت همه امور قرار گیرند.

این فعال اجتماعی استان تأکید کرد: نقش اجتماعی مساجد از صدر اسلام تاکنون بر کسی پوشیده نیست و لذا امروز نیز باید این نقش تقویت شود. دولت و ادارات اشراف چندانی بر مشکلات محلات ندارند اما مسجد با بهره‌مندی از ارکان متعدد و قوی نظیر امام جماعت، هیئت امنا‌، نهادهای خیریه، صندوق قرض‌الحسنه و غیره این ظرفیت را دارد که تک‌تک مشکلات مردم را در دل شهرها و محلات و نیز حاشیه شهرها به‌صورت موردی و جزء به جزء شناسایی و حتی‌الامکان حل کند.