گزارشی از وضعیت مساجد در کردستان

عبادتگاه‌ها در تمام ادیان و مذاهب الهی جایگاه ویژه‌ای داشته و هم اینک نیز پیروان ادیان و مذاهب موجود در دنیا هر کدام عبادتگاه ویژه دارند و با مراجعه به آنجا اعمال عبادی خویش را انجام می‌دهند.

زرتشتیان، یهودیان، مسیحیان، بودائیان و هندوها در عبادتگاه خود عبادت می‌کنند و برای این مکان اعتبار و قداست ویژه ای قائل هستند و در میان پیروان ادیان الهی مسلمانان اهمیت خاصی برای مساجد قائل هستند به طوری که در طول شبانه‌روز چندین بار در مساجد حضور می‌یابند و در حقیقت بخشی از عمر خود را در مساجد سپری می‌کنند و آنجا را خانه دوم خود می‌دانند.

مساجد در استان فرهنگی کردستان و بین مردم متدین آن از جایگاه والا و ارزشمندی برخوردار است به طوری که بیشتر هزینه‌های خیریه مردم استان به ساخت و ساز و تجهیز مساجد اختصاص پیدا می‌کند و مردم این استان بدون محدودیت سنی از کوچک و بزرگ و زن و مرد در مناسبت‌های مختلف در مساجد حاضرمی‌شوند و به انجام مناسک و اعمال عبادی خود می‌پردازند.

به دلیل علاقه قابل توجه مردم به ساخت مساجد در کردستان هم‌اکنون این استان از لحاظ دارا بودن تعداد مساجد رتبه اول کشور را به نسبت بافت جمعیتی دارد و در بین شهرستان‌های کشور شهرستان سنندج به‌عنوان شهر مساجد و مناره در کشور شناخته شده است که البته در کنار قدمت ساخت مساجد، استفاده از معماری‌‎های خاص در این مساجد زمینه را برای جذب گردشگر فراهم کرده است و برخی از مساجد در شمار اماکن تاریخی و میراث باستانی به شمار می‌آید.

آنچه که در مورد مساجد استان مورد توجه است وجوه نامگذاری مساجد بوده که در اینجا به اختصار به ذکر علل نامگذاری مسجد در استان می پردازیم.

در یک تقسم بندی کلی از این منظر مساجد به شش دسته تقسیم می‌شود و برای هر دسته مصادیقی برای مثال بیان می‌گردد.

۱- مساجدی که به نام پیامبران یا صفات پیامبران نامگذاری شده است: مانند مسجد النبی، مسجد حضرت رسول، مسجد ابراهیم خلیل الله، مسجد حضرت اسماعیل، مسجد حضرت ادریس و. ..

۲ -مساجدی که به نام ائمه و بزرگان دین نامگذاری شده‌اند: ماند مسجد خلفای راشدین، مسجد جضرت خدیجه، مسجد امام حسین، مسجد امام جعفر صادق، مسجد ابوذر غفاری، مسجد بلال حبشی، مسجد حضرت حمزه، مسجد امام شافعی و. ..

۳ -مساجدی که به نام بانی مسجد یا اهدا کننده زمین مسجد نامگذاری کرده‌اند: مانند مسجد کافیه خانم، مسجد طوبی خانم، مسجد والی که در خیابان فردوسی شهرستان سنندج توسط امان الله خان ملقب به والی در سال ۱۲۶۸ قمری بنا شده است که ایشان بنا کننده مسجد دارالاحسان یا مسجد جامع سنندج نیز بوده اند که ساخت این مسجد به سال ۱۲۲۷ قمری بر می‌گردد.

۴-  مساجدی که به نام محله‌ای که در آن محل بنا شده است نامگذاری کرده‌اند: مانند مسجد کلکه جار، مسجد بازار و. ...

۵- مساجدی که به نام امام جماعت، مدرس و یا خطیب مسجد نامگذاری شده است: مانند مسجد ملا محمد در چهار باغ سنندج

۶- گاهی مسجد را به احترام مدفن و زیارتگاه امامزاده‌ای که در آن محل مدفون است نامگذاری کرده‌اند: مانند مسجد پیر عمر و مسجد هاجر خاتون در خیابان طالقانی

بنابراین وجود هزاران مسجد در شهرها و روستاهای این استان شاهدی بر ارادت خاص مردم استان کردستان به مذهب و دین در طول تاریخ بوده است.