سخنرانان رکن اصلی هیئت‌ها هستند

هیئت‌ها تنها محل برگزاری مجالس دینی، مذهبی و عزاداری اهل‌بیت (ع) نیستند، بلکه هدف از برپایی هیئت بصیرت‌افزایی، معرفت و افزایش شناخت است. باید به این موضوع توجه کرد که هیئات با حضور سخنرانان و مداحان در کنار یکدیگر به اهداف خود دست می‌یابند. حال آنکه در چند سال گذشته شاهد کم‌رنگ‌شدن نقش و حضور سخنران‌ها در هیئت‌ها شده‌ایم و درواقع می‌توان گفت بیشتر هیئات مداح‌محور شده‌اند؛ آسیبی که اگر به آن توجه نشود، به هدف اصلی که همان پرورش و بصیرت‌افزایی نسل جوان است نمی‌توان دست یافت. این موضوع سبب شد تا سراغ چند تن از مداحان برویم و نظرشان را درباره اهمیت نقش سخنران در هیئات جویا شویم.

حاج ماشاالله عابدی:

سخنران وظیفه بالابردن معرفت و شناخت افراد را دارد

کمتر کسی است که حاج «ماشاالله عابدی» مداح، مناجات‌خوان و پیرغلام اهل‌بیت (ع) را نشناسد. وی برای هیئات سه رکن در نظر می‌گیرد و از اهمیت نقش سخنران در هیئات می‌گوید: «هر هیئت سه رکن دارد. رکن اول یا مهم‌ترین ارکان در هر هیئتی سخنران و واعظ آن هیئت است. محوریت برنامه‌های هر هیئت باید روی سخنران باشد؛ به همین دلیل در گذشته معمولاً سخنران در هیئات، سه ربع تا یک ساعت صحبت می‌کرد و یک ربع تا 20 دقیقه هم بعد از آن توسلاتی بود که انجام می‌شد، این‌ها هر دو از ارکان هیئت هستند، اما وظیفه سخنران بالابردن معرفت و شناخت افراد است؛ پس باید گفت این رکن خیلی با اهمیت است». حاج ماشاالله عابدی، مداح را نیز یکی دیگر از ارکان هیئات می‌داند و می‌گوید: «مداح هم رکن دیگری است، رکن تهییج احساسات است. انسان به هر دوی این بال‌ها نیاز دارد، هم معرفت و شناخت و هم احساسات. اگر احساسات بر مبنای معرفت قرار بگیرد، سبب ترقی و تکامل واقعی یک انسان می‌شود، اما اگر احساسات به‌تنهایی مبنا باشد، در دوره‌ای از زمان آن احساسات وجود دارد و در دوره‌ای دیگر افراد عوض می‌شوند». کم‌رنگ‌شدن نقش سخنرانان در هیئت‌ها به گفته پیرغلام اهل‌بیت (ع) دلایل گوناگونی دارد. حاج ماشاالله عابدی دلیل کمتر بهادادن به سخنرانان را این‌گونه بیان می‌کند: «عوامل مختلفی وجود دارد که در بعضی از جلسات به رکن مهم سخنران کمتر بها داده می‌شود. یک عامل می‌تواند این باشد که سخنران در جلسه از مستمعان خواسته‌هایی دارد، نه خواسته‌های شخصی، بلکه برای مثال می‌گوید: این‌جور نماز بخوانید، این‌طور به خدا شناخت داشته باشید یا به ائمه ولایت داشته باشید. این‌ها کارهای عملی است که آسان نیستند. از آن طرف آن قسمت دوم احساسات است که می‌آیند سینه می‌زنند، گریه می‌کنند و عزاداری را انجام می‌دهند، خیلی هم خوب و سازنده است، ولی اینجا گرفتاری‌اش را ندارد. مثالی است که می‌گوید: دانش‌آموز کلاس اولی که گفت اگر من الان الف بگویم بعدش باید ب، پ، ت، ث و... پس از همان ابتدا الف را نمی‌گویم تا آن بقیه را هم نگویم. حالا این هم الف‌نگفتن است، یک علتش این است، اما یک علت دیگر که می‌توان گفت از دلایل عمده به شمار می‌آید، این است که متأسفانه تعداد کمی از سخنرانان هستند که روی سخنرانی خود کار می‌کنند. ببینید کتاب‌های شهید مطهری همچنان زنده است و هنوز دانشجویان، طلاب، افراد خاص و عام از آن استفاده می‌کنند. شهید مطهری در بیشتر سخنرانی‌هایش محکم و قرص و پرمعنا سخن گفته‌ است؛ در‌حالی‌که امروزه ما سخنران مانند شهید مطهری کم داریم و دلایلی وجود دارد که باید بررسی شود. در هر صورت حضور سخنران در هر جلسه و هیئت ضروری است و نباید آن را نادیده گرفت».

علی کرمی :

سخنرانان نقش مهمی در انسان‌سازی دارند

اگرچه حضور سخنرانان در مجالس عزاداری اهل‌بیت (ع) این روزها کم‌رنگ شده و بیشتر مواقع جوانان و نوجوانان به شوق شرکت در جلسات عزاداری و مداحی به هیئت می‌روند، نقش سخنرانان و روحانیون در تربیت، تعالی و انسان‌سازی در هیئات بر هیچ‌کس پوشیده نیست. «علی کرمی» مداح جوان اهل‌بیت (ع) از نقش سخنرانان در جلسات می‌گوید: «فلسفه برپایی مجالس عزاداری و هیئت‌ها انسان‌سازی و ایجاد محبت و مودت در میان اقشار مختلف جامعه است و این مهم را سخنرانان می‌توانند در کنار مداحان در جلسات به‌خوبی اجرا کنند. همان‌طور که مولای متقیان حضرت علی (ع) فرموده‌اند: رُبَ کلامِ أنفَذُ مِن سِهام، از این حدیث این حقیقت به دست می‌آید که گاهی تأثیر کلام بیشتر از شمشیر است». کرمی در ادامه می‌افزاید: «صحبت‌ها و ذکرهایی که در مجالس و هیئات توسط سخنرانان و ذاکران بیان می‌شود، باید به‌گونه‌ای باشد تا جوانانی که در این جلسات حضور پیدا می‌کنند، در پایان مجلس با دستی پر از معرفت و بصیرت از مجلس خارج شوند. معتقدم سخنرانان باید به استناد به احادیث و روایات و مداحان بر پایه معارف و اشعار موثق چهره آزادگی اهل‌بیت (ع) و ظلم‌ستیزی را به جوانان نشان دهند و آن‌ها را به مسیر درست و هدف اصلی هدایت کنند».

محمد شکری:

سخنران باید نیاز مخاطب و جامعه را درک کند

هیئت‌ها محل برپایی مراسم عزاداری و دینی هستند و می‌توانند کلاس درسی برای مستمعان باشند. «محمد شکری» مداح و ذاکر جوان اهل‌بیت (ع) هیئت را مأمن افرادی می‌داند که محبت اهل‌بیت (ع) را دل دارند و می‌گوید: «هیئت یک کانون جوشان محبت و عاطفه است و مأمن و پناهگاهی امن برای کسانی که محبت اهل‌بیت (ع) را بر دل دارند. هیئات محل بصیرت‌افزایی به شمار می‌روند. همان‌طور که رهبر معظم انقلاب (مدظله‌العالی) فرموده‌اند: هیئت باید کلاس درس باشد؛ یعنی اگر فردی دو و سه جلسه یا یک دهه پای منبر آمد، در آخر باید احساس کند مطلبی را فهمیده و درسی را آموخته است». باید توجه داشت که کم‌رنگ‌شدن جلسات سخنرانی در هیئت‌ها دلایل متعددی دارد. شکری با اشاره به این موضوع می‌افزاید: «اهمیت حضور سخنران در هیئات بر کسی پوشیده نیست. از دلایلی که سبب کم‌رنگ‌شدن جلسات سخنرانی در هیئات شده است، می‌توان به این موارد اشاره کرد: انتظارات و نیازهای مستمعان، سیره عملی وعاظ و میزان دلسوزی خطبا به شرکت‌کنندگان در جلسات و حتی کسانی که در جلسات شرکت نمی‌کنند، سبک زندگی سخنران و مسائل بسیار دیگری که معتقدم باید بررسی و شناسایی شود». یکی از دلایل شکست سخنرانان در جذب مخاطب شناخت ناکافی این افراد از خواسته و نیاز مخاطبان است. مداح جوان اهل‌بیت (ع) می‌گوید: «به نظرم سخنران با شیوه صحبت و سخنان خود می‌تواند به جلسات خود روح ببخشد و مخاطب خود را جذب کند. اگر سخنران نیاز مخاطب و جامعه را با تفکر در آیات و روایات شناسایی کند، می‌تواند راه‌حل را به مخاطب نشان دهد. معتقدم سخنران باید برای وقت مردم ارزش قائل باشد و آن‌ها را بعد از سخنرانی یک درجه بیشتر به خداوند نزدیک کند و دغدغه رساندن مردم به کمال را داشته باشد. البته در میان وعاظ، سخنران خوب هم کم نداریم، کسانی که به‌خوبی ذائقه مخاطب خود را می‌شناسند و درباره آن سخنرانی می‌کنند. اگر این موارد انجام شود جلسات سخنرانی با شور بیشتری برگزار می‌شوند».

حامد خمسه:

نیازمند تعامل با جوانان هستیم

«حامد خمسه» ذاکر و مداح جوان نیز یکی دیگر از افرادی است که نقش سخنرانان و روحانیون در هیئت‌ها را مهم می‌داند و می‌گوید: «امروز به برکت انقلاب اسلامی همه‌جا پر از جوانان پرشور و انقلابی است که ما باید قدر این را بدانیم. به نظرم روحانیون و سخنرانان محترم ننشینند تا جوانان به آن‌ها مراجعه کنند و از منبرشان استقبال کنند، بلکه این عزیزان به سمت جذب جوانان حرکت کنند. وعاظ و روحانیون جلسات، با روایات و داستان‌هایی از قرآن و نهج‌البلاغه می‌توانند جوانان بیشتری را در منبرشان جذب کنند». وی هدف از رفتن به روضه و هیئت را این‌گونه بیان می‌کند: «روضه و هیئت‌رفتن برای خود روضه نیست، بلکه هدف تربیت و تعالی انسان است، تربیت برای رسیدن به سعادتی که در آن عدالت، پیشرفت، پویایی و نشاط وجود دارد». ذاکر جوان اهل‌بیت (ع) در ادامه تعامل با جوانان را از مواردی می‌داند که رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید دارند و می‌گوید: «تعامل با جوانان از موضوعات مهم و مورد تأکید حضرت آقاست و از مسائل انکارناپذیر به شمار می‌رود. این اهمیت و ضرورت با سرنوشت جامعه و کشور ارتباط پیدا می‌کند؛ زیرا این نیروی جوان است که در آینده مدیریت و اداره کشور را بر عهده خواهد گرفت». خمسه به ضرورت تعامل روحانیون با قشر جوان نیز اشاره‌ می‌کند و می‌گوید: «به نظرم هیچ زمانی به اندازه حالا نیازمند تعامل و ارتباط‌گیری نسل جوان و نوجوان با روحانیت اصیل نیستیم و این موضوع مهم با تشکیل کارگروهی از علمای محترم حوزه و استادان دانشگاه‌ها و مداحان امکان‌پذیر است».