مرکز رصد بینا، چشم بینای فرهنگ و جامعه است

علیرضا نائینی مدیرعامل مرکز رصد و افکارسنجی بینا:

مرکز رصد بینا جایی برای انعکاس درست صدای مردم و آگاهی آنان از مسائل کشور است. درصورتی که این آگاهی از مردم دریغ شود، چنین خلائی با اطلاعات نادرست پر می‌شود.

به گزارش روابط‌ عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، تصمیم‌گیری‌های کلان در هر حوزه‌ای نیاز به شناخت دقیق و جامع از بستر‌های مربوطه در بین اذهان عمومی (یا مردم) دارند. پایش و افکارسنجی جامعه، مدیران هر کشور را به سمت تصمیم درست‌تری سوق می‌دهد. در ایران برای سنجش افکار و پژوهش‌های این چنینی سه مرکز وجود دارد: مرکز پژوهش‌های مجلس، مرکز پژوهش و سنجش افکار صداوسیما و مرکز رصد و افکارسنجی بینا که وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی است.

مؤسسه بینا با هدف ارائه تصویر دقیق و واقعی از وضعیت فرهنگی اجتماعی کشور ایجاد شده است. تلاش این موسسه، انجام امور پژوهشی در این حوزه‌ها با استفاده از روش‌های علمی، به‌روز و کارآمد است تا بتواند در تصمیمات فعالان و بازیگران فضای فرهنگی اجتماعی کشور تسهیل‌گر و موثر باشد و آن‌ها را در بهبود تصمیمات یاری کند.

علیرضا نایینی مدیرعامل مرکز رصد بینا درباره این مرکز پژوهشی بیان کرد: در سیاست‌گذاری کشور ضرورتی وجود دارد که آن هم ضرورت وجود فهمی از واقعیت حوزه فرهنگی اجتماعی است.

مدیرعامل مرکز رصد بینا درباب ضرورت وجود موسسه بینا گفت: ما موسسات پژوهشی بسیار و پژوهش‌های زیادی داریم ولی باید مرکزی وجود داشته باشد که بتواند از مجموع پژوهش‌ها، پیمایش‌ها، مطالعات و افکارسنجی‌هایی که در کشور صورت می‌گیرد، استفاده کند و در لایه تصمیم‌گیری، یک شناخت جامع از وضعیت فرهنگی و اجتماعی کشور، به سیاست‌گذاران ارائه کند؛ نسبت موضوعات با یکدیگر را بسنجد، روند تغییرات را مطالعه کند، گزارش دهد و آینده‌پژوهی کند. به خاطر چنین خلائی بود که مراکز رصدی مانند موسسه افکارسنجی بینا، در یک دهه اخیر تاسیس شده‌اند.

نایینی اضافه کرد: به دلیل تاکیدات رهبری در حکم انتصاب حجت‌الاسلام والمسلمین محمدقمی، و درک این ضرورت در سازمان تبلیغات بود که یکی از رسالت‌های اصلی، توجه به این موضوع شد و مرکز رصد بینا اینگونه شکل گرفت. ماموریت اصلی مرکز رصد بینا، سنجش وضعیت و تغییرات فرهنگی و اجتماعی است.

او درباره مخاطبان و جامعه هدف مرکز رصد بینا نیز گفت: یکی از مخاطبان اصلی مرکز رصد بینا؛ سیاست‌گذاران و مدیران اجرایی کشور هستند. این مرکز تسهیل‌گر تصمیم‌گیری مدیران است. مخاطب دیگر مرکز رصد بینا، پژوهشگران و مدیرانی هستند که در عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی فعالیت دارند. خروجی مرکز رصد در اختیار تمام این گروه‌ها قرار می‌گیرد؛ کسانی که می‌خواهند تصمیم خود را بر پایه یک شناخت دقیق و روشمند از فضای فرهنگی اجتماعی کشور بگیرند.

وی افزود: مردم هم از چند حیث می‌توانند مخاطب مرکز رصد باشند. اگر مردم را به مثابه کنش‌گران و فعالان عرصه فرهنگ در نظر بگیریم، که انتخاب‌مند و کنش‌مند هستند؛ باید از تغییرات، روند و دلایل تحولات، موجبات پدید آمدن و پایداری مسائل مطلع شوند. مردم هرچه آگاهی بالاتری داشته باشند، بیشتر می‌توانند کنش‌های خودشان را به عنوان کنش‌گر اصلی، مدیریت کنند.

او با تصریح بر اینکه اطلاع مردم می‌تواند یک آگاهی عمومی ایجاد کند، گفت: افزایش سطح آگاهی عمومی می‌تواند زمینه مطالبه تصمیم‌گیری درست در سیاست‌گذاران باشد. انعکاس درست صدای مردم و آگاهی آنان از مسائل تاثیرات شگرفی در بهبود فضای عمومی کشور دارد و درصورتی که این آگاهی از مردم دریغ شود، این خلاء با اطلاعات نادرست پر می‌شود.

 مدیرعامل مرکز رصد بینا اظهار کرد: عمده خروجی‌ها، داشبورد‌های اطلاعاتی و آماری از وضعیت شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی است و بخشی نیز توضیحاتی در قالب گزارش‌های تحلیلی، توصیفات آماری و علت‌شناسی و پدیدارشناسی تغییرات است. به طور کلی مجموعه‌های رصدی تلاش می‌کنند در نقاط خلاء اطلاعاتی، پیمایش و افکارسنجی انجام دهند. اما عمده آنان از داده و اطلاعات مراکز پژوهشی و افکارسنجی استفاده کرده و گزارش و تحلیل‌های ثانویه ایجاد می‌کنند. این اطلاعات در اختیار گروه‌هایی قرار می‌گیرد که توان تجویزسیاستی دارد. این تجویز سیاستی در اختیار نهاد‌های سیات‌گذاری قرار می‌گیرد و تبدیل به یک تصمیم می‌شود.

نایینی در پایان گفت: مرکز رصد بینا در طی سه سال گذشته، دو کار عمده کرده. در بخش اقدامات فرهنگی با تعریف و طبقه‌بندی زیست‌بوم‌های شناسایی شده، موفق شده بخش عمده‍ای از ظرفیت‌های فرهنگی کشور و منابع و دارایی‌های فرهنگی و فیزیکی را شناسایی کند و آن‌ها را پس از سامان‌دهی در قالب یک سامانه در اختیار مدیران بگذارد. بخش دیگری نیز برآیند فرهنگی و انجام گرفتن ۱۰ پیمایش مختلف در باب مردم بوده ووضعیت مردم در ابعاد مختلف فرهنگی و اجتماعی سنجیده شده. مانند پیمایش مصرف کالا‌های فرهنگی و آخرین پیمایش نیز پیمایش دینداری بود که سومین موج پیمایش‌های دینداری سازمان تبلیغات بوده. ما امروز به واسطه این پیمایش می‌توانیم ۱۵ سال اخیر را از منظر دینداری مردم مطالعه کنیم.

گفتنی است موسسه دیده گستر بینا یکی مجموعه‌های ذیل معاونت راهبردی سازمان تبلیغات اسلامی است. مؤسسه دیده‌گستر فرهنگ بینا در تابستان ۱۳۹۹ به‌منظور پژوهش در موضوعات فرهنگی ـ اجتماعی و سیاست‌پژوهی داخلی و خارجی تأسیس شد. این موسسه با ارائه تحلیل‌های کمّی و کیفی و نشر مکتوب و الکترونیک این پژوهش‌ها، مدیران بخش خصوصی، عمومی و غیرانتفاعی فعال در فرهنگ و اجتماع را یاری داده و در صورت نیاز برای ارائه دستاورد‌ها نمایشگاه برگزار می‌کنند. توسعه علوم‌انسانی و علوم رایانه‌ای مرتبط با مقوله مطالعات فرهنگی در کشور و ایجاد و به‌کارگیری زیرساخت‌های مرتبط با این امر هدف موسسه بینا است. تیم بینا از جوانان نخبه فارغ‌التحصیل دانشگاه‌های تراز اول کشور ساخته شد. جوان‌گرایی و نخبه‌گرایی از دیگر اهداف این موسسه است.

منبع: کیهان