سوگواره پایتخت موکب‌ها؛ روایت فرهنگی اربعین در قالب هنر

به گزارش روابط عمومی سازمان تبليغات اسلامی، زیارت اربعین دیگر محدود به زیارت حرم سیدالشهداء علیه‌السلام نیست؛ حالا چند سالی می‌شود که به زیارت دل‌ها و مسابقه‌ای برای خدمت‌رسانی تبدیل شده است. میلیون‌ها عاشق سرسخت، در نمایش عشق و ارادت بی حد و حصر خود، شبانه روز بی وقفه و بدون خستگی از شهری به شهر دیگر در آب و هوای نامساعد و گرمای طاقت‌فرسا قدم می‌زنند. این گزیده‌ای از یک صفحه برگردان گیرا، آغشته به تخیل نیست؛ این معجزه زیبایی است که هر سال تکرار می‌شود. در این میان، قطعاً ارزش روایت از پیاده‌روی اربعین از نکات دیگر مهم‌تر است و بنا بر تأکید رهبر معظم انقلاب کار رسانه‌ای در راهپیمایی اربعین ظرفیت بزرگی است که باید با مستندنگاری و ثبت وقایع دقیق روایت شود. براین‌اساس چند سالی است که به‌منظور ثبت رخداد‌های منحصربه‌فرد در مواکب گوناگون، سوگواره ملی پایتخت موکب‌ها در استان خوزستان آغاز به کارکرده و هر ساله با دعوت از زائران و هنرمندان به دنبال بستری برای خلق آثار مختلف دررابطه‌با اربعین و موکب‌ها است.

هم‌زمان با ۱۲ آذر و برگزاری مراسم اختتامیه دومین سوگواره ملی پایتخت موکب‌ها، با حجت‌الاسلام مهدی اخوان صباغ، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان خوزستان درباره نقش جریان‌سازی رسانه‌ای سوگواره پایتخت موکب‌ها در اجتماع عظیم اربعین به گفتگو پرداختیم. 

برای تاثیرگذاری بیشتر در برپایی سوگواره ملی پایتخت موکب‌ها لازم است به چند نکته مهم و اساسی اشاره کرد؛
نکته اول تجربه همکاری و هم‌افزایی نهاد‌های فرهنگی در استان خوزستان است که این اتفاق مبارکی است و من فکر می‌کنم موکب‌های اباعبدالله و سوگواره پایتخت موکب‌ها بهانه‌ای شد تا مسئولین از پشت میزهایشان بیرون آیند و به ظرفیت مردمی و جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی پی‌ببرند و در دیده‌شدن فعالان جبهه فرهنگی انقلاب مشارکت کنند. این ارزش‌افزوده‌ای بسیار مهم است.

سوگواره پایتخت موکب‌ها چرا و چگونه شکل گرفت؟

این سوگواره از هفت سال پیش توسط جمعی از فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی به‌صورت خودجوش در خوزستان شروع شد و بستر آن در فضای مجازی شکل گرفت؛ به این صورت که فعالان جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی با مشاهده و رصد موکب‌ها در شبکه‌های اجتماعی تصمیم گرفتند تا به‌منظور انعکاس و روایت این رخداد بزرگ هشتکی به نام «پایتخت موکب‌ها» را در توییتر، اینستاگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی راه بیندازند. اتفاقاً این امر با استقبال مردم مواجه شد و زائران نیز با همراهی این جریان به روایت موکب‌های اطراف خود در پیاده‌روی اربعین پرداختند. 

برگزاری سوگواره پایتخت موکب‌ها چه تأثیری در اشاعه فرهنگ اربعین و بازآفرینی هویت و انسجام ملی در میان مردم خوزستان داشته است؟

سوگواره پایتخت موکب‌ها نه‌تن‌ها در ترویج فرهنگ اربعین موفق بوده بلکه توانسته بر روی خرده‌فرهنگ‌هایی مثل ایثار، کمک به همنوعان، توجه به معنویت و توسل به اهل‌بیت عصمت و طهارت توجه ویژه کند. از طرف دیگر، این سوگواره بر روی موضوع مهمان‌نوازی مردم خوزستان که جزو شاخصه ملی و کهن مردم این استان و این مرزوبوم است، دست گذاشته و از این مهمان‌نوازی و خونگرمی در جهت اربعین حسینی و استقبال از زائرین اباعبدالله استفاده کرده که با استقبال بی‌نظیر مردم روبرو شده است. این نکته هم باید گفته شود که خیلی از اندیشمندان و نخبگان فرهنگی، حرکت سوگواری پایتخت موکب‌ها را حرکت نویی می‌دانند و آن را جریانی در جهت معرفی بیش‌ازپیش مردم خوزستان و منش آن‌ها معرفی می‌کنند.

برای تأثیرگذاری بیشتر این سوگواره لازم است چه اقداماتی انجام شود؟

یکی از مهم‌ترین اقداماتی که به‌منظور توسعه سوگواره پایتخت موکب‌ها و تأثیرگذار بودن آن باید انجام شود، استفاده از ظرفیت هنرمندانی است که پای‌کار سوگواره آمده و آثار خود را ارسال نموده‌اند. سوگواره تابه‌حال دارای بخش بین‌المللی نبوده، اما در دومین سوگواره پایتخت موکب‌ها هنرمندان کشور‌های اسلامی و غیراسلامی از آمریکا، عراق، هند، بحرین، سوریه و لبنان به‌صورت خودجوش آثار خود را ارسال کردند تا بگویند خوزستانی‌ها در موکب‌داری بی‌نظیرند. این اتفاق مبارکی است و ما باید قدر بدانیم. ای‌کاش علاوه بر برگزاری برنامه اختتامیه، امکان این فراهم می‌شد تا یک گردهمایی با هنرمندان شرکت‌کننده در این سوگواره داشته باشیم و سعی کنیم بین هنرمندان هم‌افزایی ایجاد کنیم تا بتوانیم در جهت رشد و تعالی موضوع موکب در استان خوزستان و در کشور و همچنین در جمعیت شیعه‌ای که در دنیا قرار دارد، اثر مثبتی داشته باشیم.

استقبال مخاطبان از سوگواره پایتخت موکب‌ها چطور بوده و نسبت به پارسال چه تغییراتی کرده است؟

تعداد ثبت‌نام‌کنندگان در دومین سوگواره ملی پایتخت موکب‌ها نشان می‌دهد که استقبال امسال از سوگواره پایتخت موکب‌ها واقعاً بی‌نظیر بوده است؛ از استان خوزستان ۲۲۵ نفر، تهران ۵۲ نفر، قم ۳۴ نفر، خراسان رضوی ۳۳ نفر، فارس ۲۲ نفر، اصفهان ۱۹ نفر، آذربایجان شرقی ۱۲ نفر، زنجان ۱۱ نفر، استان مرکزی ۱۱ نفر و سایر استان‌ها ۹۴ نفر در این سوگواره مشارکت داشتند. به‌طورکلی، تقریباً دوبرابر هنرمندان سال گذشته و دوبرابر آثار سال گذشته مشارکت‌کننده داشتیم. سال گذشته در بخش بین‌المللی فقط از عراق چند اثر مختصر داشتیم، اما امسال از چند کشور دنیا مشارکت کردند که این اتفاقات بی‌نظیری است و ان‌شاءالله برای سال‌های آینده باید برنامه داشته باشیم.

*نکته دوم پرورش استعداد‌های مختلف هنری و رسانه‌ای در بستر پایتخت موکب‌ها است؛ از قِبل برگزاری کارگاه‌هایی که در سطح استان توسط دبیرخانه سوگواره پایتخت موکب‌ها برگزار شد، خیل عظیمی از هنرمندان و اصحاب رسانه به جمع پایتخت موکب‌ها اضافه شدند که این خیلی ارزشمند است و سعی می‌کنیم ان‌شاءالله در برنامه‌های بعدی از ظرفیت آن‌ها استفاده کنیم.

به نظر شما ضرورت اجرای چه‌کار‌هایی در سوگواره پایتخت موکب‌ها به‌شدت احساس می‌شود؟

یکی از مواردی که جایش در سوگواره پایتخت موکب‌ها به‌شدت خالی است، توجه به موضوع تبلیغ نوین است؛ یعنی مبلغینی که از ظرفیت موکب‌ها برای ترویج فضایل اهل‌بیت به شکل نوین استفاده می‌کنند. منظور از حضور فعال مبلغین فقط خطابه نیست؛ بلکه منظور مبلغینی است که در فضای مجازی تولید محتوا می‌کنند؛ مبلغینی که با استفاده از ظرفیت موکب تولید محتوای رسانه‌ای و چندرسانه‌ای می‌کنند و در اختیار مردم قرار می‌دهند، مبلغینی که در حوزه شبکه‌های اجتماعی فعال‌اند و با رویکرد متن‌محور، عکس‌محور یا ویدئو‌محور می‌توانند در فضای مجازی اثرگذار باشند و البته هستند. ان‌شالله ما در سوگواره سوم برای حضور این مبلغین باید برنامه‌ریزی داشته باشیم.

کدام نهاد‌ها در برگزاری سوگواره کمک کردند و سهم سازمان تبلیغات اسلامی در کمک به برگزاری این سوگواره چقدر بود؟

طبیعتاً بخش عمده‌ای از کار را سازمان تبلیغات و اداره کل تبلیغات اسلامی استان خوزستان به عهده دارد. مدیریت برنامه توسط مرکز رسانه‌ای تبلیغات اسلامی و راهبری توسط مرکز رسانه‌ای تبلیغات اسلامی انجام می‌شود. دبیر جشنواره از جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی استان خوزستان انتخاب و حکمش توسط رئیس مرکز رسانه‌ای تبلیغات اسلامی صادر می‌شود و به‌این‌ترتیب کار‌ها دنبال می‌شوند. بخش عمده‌ای از پشتیبانی‌ها برعهده سازمان تبلیغات است؛ اما نهاد‌هایی مثل معاونت فرهنگی و روابط‌عمومی شهرداری اهواز، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان خوزستان، شرکت توسعه نیشکر استان خوزستان، روابط‌عمومی استانداری خوزستان و حوزه هنری انقلاب اسلامی استان خوزستان در برگزاری این برنامه مشارکت داشتند که از همه عزیزان تقدیر و تشکر می‌کنیم. ما با این عزیزان هم عهد شدیم که در جهت دیده‌شدن مردمی این برنامه و کار‌های هنرمندان، هیچ لوگو و نشانی از هیچ‌کدام از نهاد‌ها حتی سازمان تبلیغات اسلامی درج نشود و کار‌ها بدون برند و لوگو منتشر شود و کاملاً مردمی باشد.
 
در دومین سوگواره پایتخت موکب‌ها چه حرکت‌ها و اقدامات جذابی انجام شد؟

امسال، برای اولین‌بار در طول فراخوان حدود ۱۷ کارگاه عملی عکاسی در مرز بین‌المللی شلمچه و کارگاه گرافیک تولید پوستر در شهرستان دزفول برگزار کردیم. یکی دیگر از اقدامات صورت‌گرفته، راه‌اندازی تور اصحاب هنر و رسانه بود که با هماهنگی مرکز رسانه‌ای تبلیغات اسلامی استان خوزستان انجام شد. ازاین‌رو، خبرنگاران، عکاسان و هنرمندان مستندساز به پایانه مرزی شلمچه و چذابه اعزام شدند تا بتوانند از آنجا گزارش‌ها، عکس‌ها و مستند‌های خوبی تولید کنند و در سوگواره شرکت نمایند. فکر می‌کنم این اقدامات اتفاقات خیلی خاصی بود و ان‌شاءالله سال آینده باید این اقدامات را گسترش دهیم.

نکته آخر این است که ما در دومین سوگواره ملی پایتخت موکب‌ها، حضور هنرمندان بین‌المللی را داشتیم که این وظیفه و تکلیف برگزارکنندگان این سوگواره را خیلی سنگین‌تر می‌کند تا بتوانیم میزبان خوبی باشیم برای این عزیزان که هم از خارج از کشور و هم از استان‌های دیگر به استان خوزستان تشریف می‌آورند. ان‌شاءالله بتوانیم برنامه خوبی برای این عزیزان برگزار بکنیم. چه پایتخت موکب‌ها، چه برنامه پیر غلامان حسینی و چه برنامه نوگلان حسینی، همه این برنامه‌ها اگر رنگ و بوی ابی‌عبدالله داشته باشند قطعاً تأثیرگذاریشان در متن جامعه اتفاق می‌افتد؛ اما اگر این برنامه‌ها به سمت حجم عملکردسازی و گزارش‌نویسی برود، قطعاً آن اثر لازم را نخواهد داشت.

منبع: کیهان