نمایشگاه احیاگر هنر‌های اسلامی آینه‌کاری و کوفی‌نگاری «از دل نور» برپا شد

به گزارش روابط‌عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، نمایشگاه آثار آینه‌کاری و کوفی‌نویسی زیرنظر دو استاد گرانقدر، «همایون مقدس» و «سیاوش طرزی» به همت حوزه هنری در فرهنگسرای نیاوران افتتاح شد.

نگاه به خط کوفی امری مقدس است

همایون مقدس در آیین افتتاحیه این نمایشگاه گفت: نمایشگاه پیش رو تنها کاری است که می‌توانستیم برای هنری آینه کاری و کوفی‌نگاری که بعد از سد‌های زیاد حق آن پایمال شده بود و با حرکت‌شکنی برای این خط مقدس روبرو شده بود انجام دهیم. با تلاش‌های استاد جزایری نهاد‌هایی مثل مرکز معماری حوزه هنری پای کار آمدند و از من خواستند تا شاگردانی در این زمینه تربیت کنم.

مقدس در پایان با تاکید بر اینکه نگاه به خط کوفی انگار نگاه به یک امر مقدس است، افزود: هنر آینه‌کاری و کوفی‌نگاری تجلی معنویت و رشد است. تلاش داریم این هنر که تا قرن ششم جایگاه فوق‌العاده‌ای به‌دست آورده بود، به معماری و سنت کتابت بازگردد چرا که موجب افتخار تمام ما ایرانیان و اسلام خواهد بود.

اکبر شیرمحمدزاده، مسئول آموزشی و هنری مرکز معماری اسلامی نیز در این مراسم افتتاحیه با اعلام آماری از شرکت‌کنندگان و آثار تولیدی دوره‌های آموزشی مرکز معماری حوزه هنری گفت: از حدود ۳۰۰ هنرجو ۲۶۰ اثر دریافت شد که پس از بررسی دقیق‌تر؛ ۸۸ اثر از ۴۶ هنرمند تایید شد و در ادامه نمایشگاه «از دل نور» با شرکت مجموع ۱۰۰ هنرجو ۲۵۰ اثر دریافت که در نهایت به ۷۵ اثر از ۲۶ هنرمند رسیدیم.

شیرمحمدزاده در پایان گفت: این نمایشگاه در راستای حفظ و احیای هنر اسلامی و بازسازی آثار مربوطه در ابنیه تاریخی صورت گرفته است.

به استفاده کاربردی از این هنر در معماری منازل امیدواریم

سیاوش طرزی نیز در این مراسم ضمن تشکر برای برگزاری نمایشگاه از دل نور توسط مرکز معماری حوزه هنری، با اشاره به فرآیند سه ساله آموزش و تربیت هنرجویان رشته آیینه کاری، برگزاری این نمایشگاه را احیا کننده این هنر کمتر پرداخت شده دانست و افزود: ما به آغاز استفاده کاربردی از این هنر در معماری منازل امیدوار و خوش‌بین هستم. همچنین تصمیم داریم هنر‌های دیگر همچون گچ‌بری، آجر کاری و ... را وارد معماری منازل کنیم.

گفتنی است؛ نمایشگاه «از دل نور» کار جمعی از هنرمندان آینه‌کار به سرپرستی استاد سیاورش طرزی و کوفی‌نگار به سرپرستی استاد همایون مقدس است که طی دو سال گذشته در مرکز معماری اسلامی آموزش‌های لازم را برای تسلط به این دو هنر گران‌سنگ کهن دیده‌اند.

آثار جمع‌آوری شده به وسیله اکبر شیرمحمدزاده مدیر هنری نمایشگاه طی فرآیند‌های هنری و داوری گروهی جمع‌آوری شده و برای بازدید و فروش به گالری شماره یک فرهنگسرای نیاوران منتقل شده‌اند.

آب و آینه دو عنصر در فرهنگ ایرانیان است که نماد پاکی و روشنایی، راستگویی و صفا به حساب می‌آید و همین امر دلیل بر استفاده از آن در معماری نیز می‌تواند باشد. علاوه بر این ریشه‌های اقتصادی آینه‌کاری را نباید فراموش کرد. جالب است بدانید به گفته مورخان در سده ۱۰هجری قمری آینه از اروپا (به ویژه از ونیز) به ایران وارد می‌شد که قسمتی از این آینه‌ها در هنگام حمل و نقل و جابه‌جایی در مسیر ارسال می‌شکست. هنرمندان ایرانی با ابتکاری که به خرج دادند برای بهره‌گیری از قطعات شکسته راهی یافتند و از آن‌ها برای آینه‌کاری استفاده کردند و آینه‌کاری در واقع با کاربرد آن‌ها آغاز شد. آینه‌کاری در ابتدا با نصب جام‌های یکپارچه آینه بر بدنه بنا‌ها شروع شد.

این هنر تزیینی اکثرا در اماکن مذهبی و آرامگاه‌ها جلوه خاصی ایجاد می‌کرد. افراد هنرمند زیادی در ایران به این حرفه و هنر مشغول هستند که مرکز معماری اسلامی در این سال‌ها با پرورش و آموزش هنرآموزان تلاش بسیاری برای احیای این هنر دیرین داشته است. همچنین این مرکز تلاش کرده است تا در حوزه احیای سنت‌های دیرین معماری به سراغ خط کوفی برود؛ خطی که در سده‌های گذشته به دلیل رواج خط نسخ از دستور کار خطاطان و هنرمندان برای تزئین بنا‌های معماری کنار گذاشته شد، اما امروزه به دلیل آنکه این خط از دل آیات نورانی قرآن به وجود آمده مورد توجه هنرمندان قرار گرفته و باعث رشد و نمو آن در گستره هنر ایران شده است، جالب است بدانید که با آنکه کهن‌ترین نمونه‌های باقی‌مانده از قرآن با خط حجازی نگاشته شده‌اند، اما می‌توان کمابیش گفت هم‌زمان با ظهور اسلام، خط کوفی هم شکل گرفت و قرآن با خط کوفی نوشته شد و بعد‌ها با سوادآموزی یاران و شاگردان حضرت محمد (ص) این خط بسط یافت.

در نخستین سده‌های اسلامی در پی نیاز به داشتن خطی منزه که بتوان آن را بدون غلط خواند خط کوفی مراحل تکامل را به‌سرعت طی کرد. دبیره عربی و به تبع آن خط کوفی که رسمی‌ترین و سازمان‌یافته‌ترین شیوه نگارش این خط بود، اصلاحات و ابداعاتی را در کم‌تر از دو سده از سر گذراند، تا به خطی کامل برای ثبت قرآن و سایر متون تبدیل شود. البته این تغییرات با مخالفت‌هایی نیز روبه‌رو بود و گروهی معتقد بودند که باید قرآن همچنان به همان شکل زمان ابتدایی نوشته شود. اما سرانجام نیاز شدید به خطی بر اساس قاعده و نظم آسان بر نظر محافظه‌کاران پیروز شد و خط کوفی شکل گرفت با این حال همان طور که اشاره شد پس از سده‌ها رو به فراموشی سپرد و اینک دوباره از دل تاریخ سربرآورده است.