پوستر فیلم باید در خدمت پیام آن باشد

به گزارش فارس، محمد روح‌الامینی، طراح گرافیک شناخته‌شده، در شش دوره از جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ بلورین بهترین طراحی پوستر بوده است و در چهل و سومین دوره جشنواره فجر نیز موفق به کسب این جایزه برای طراحی پوستر فیلم سینمایی «در آغوش درخت» به کارگردانی بابک خواجه پاشا و تهیه‌کنندگی محمدرضا مصباح و سجاد نصراللهی نسب شد. فیلمی که در چهل‌و یکمین جشنواره فیلم فجر نیز حضور داشت و موفق به کسب ۷ سیمرغ بلورین از جمله سیمرغ بهترین فیلمنامه و دیپلم افتخار بهترین کارگردان اول شد.این فیلم، محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، روایتی ملتهب، دراماتیک و شاعرانه را از تلاش برای حفظ بقای یک عشق از دست رفته به تصویر می‌کشد. در این گزارش، محمد روح‌الامینی از ویژگی‌های خاص طراحی پوستر «در آغوش درخت»، ایده اصلی آن و ارتباط نزدیکش با کارگردان این فیلم سخن می‌گوید.

ویژگی خاص پوستر «در آغوش درخت»

محمد روح‌الامینی، طراح گرافیک نامی، در خصوص ویژگی‌های طراحی پوستر فیلم سینمایی «در آغوش درخت» می‌گوید:«در فرآیند طراحی پوسترهای سینمایی، معمولاً دو رویکرد وجود دارد: یکی توجه به محتوای فیلم و دیگری در نظر گرفتن بازار و فروش فیلم. در اغلب مواقع، این دو جنبه باید با هم ترکیب شوند، به این معنا که طراح هم باید به محتوا و هم به جنبه‌های بازاریابی توجه داشته باشد. اما طراحی پوستر برای فیلم «در آغوش درخت» در آن سال بیشتر معطوف به محتوا و مفاهیم فیلم بود.»او در ادامه توضیح می‌دهد:« پوستر فیلم در آغوش درخت برای جشنواره فیلم فجر طراحی شد و ارتباط مستقیمی با مغز محتوا و پیام‌های اصلی فیلم داشت. در واقع، این پوستر ناظر بر همان احوالات ذهنی مخاطب، کارگردان و خود من بود که به دنبال انعکاس عمق مفهومی فیلم و تأثیر آن در ذهن تماشاگر بود. هدف این بود که پوستر همزمان محتوا و اتمسفر فیلم را به درستی منتقل کند.»

ایده اصلی طراحی پوستر «در آغوش درخت»

روح‌الامینی در توضیح ایده اصلی طراحی پوستر فیلم «در آغوش درخت» بیان می‌کند: «زمانی که یک محصول تولید می‌شود و هدف ایجاد یک محصول ثانویه، مانند پوستر، وجود دارد، محصول اولیه آن فیلم است؛ و اگر دقیق‌تر بنگریم، فیلمنامه است که به تولید می‌رسد. پس از آن، هنرمندان بر روی اثر کار کرده و آن را به فیلم تبدیل می‌کنند. فیلم، در این مرحله، دارای مظاهر عینی مختلفی همچون بازیگران، فضا، موسیقی و... می‌شود. هنگامی که این صورت‌ها شکل می‌گیرد، ما باید در پوستر یا اثر تبلیغی خود، مصداق‌هایی از این احوالات را منعکس کنیم. بنابراین، ایده طراحی پوستر باید در ارتباط با تصاویری باشد که در فیلم تولید شده است.»وی در ادامه توضیح می‌دهد: « پوستر فیلم در آغوش درخت، تصویر مادر و فرزندی که مادر در آغوش گرفته و معلق بودن یا آرامش موجود در میزانسن واقعی فیلم را به تصویر می‌کشد. در حقیقت، این دو نفر در لحظه پایانی فیلم، زمانی که مادر بچه‌ها را پیدا می‌کند، در آغوش یکدیگر قرار می‌گیرند. گرمای آغوش مادر به‌طور ملموس در پوستر منتقل می‌شود و مفهوم اینکه تمام بشر در سایه یک درخت قرار دارند، تجلی می‌یابد. این درخت می‌تواند نماد مادر باشد، یا خانواده. این مفهوم، به‌عنوان ایده اصلی و مرکزی، در طراحی پوستر مد نظر قرار گرفت.»

روح‌الامینی در مورد میزان تعامل خود با بابک خواجه‌پاشا، کارگردان فیلم، می‌گوید: « با آقای خواجه‌پاشا گفت‌وگوی سازنده و مطلوبی داشتم. این گفت‌وگو بدون هیچ‌گونه اصطحکاکی صورت گرفت و مفاهمه‌ای جذاب داشت. نقطه نظر من نسبت به فیلم کاملاً با دیدگاه ایشان هم‌راستا بود. از آنجا که کار را به‌طور کامل به من واگذار کرده بودند و احوالات ما در یک راستا قرار داشت، پس از گفتگوهای اولیه، ایشان هیچ‌گونه نظری در مورد پوستر نداشتند و کار را پسندیدند.»

توصیه‌ای به طراحان جوان

محمد روح‌الامینی، طراح گرافیک برجسته‌ای که تجربه طراحی پوستر برای فیلم‌های سینمایی مطرحی همچون «خفه‌گی»، «رگ خواب»، «آسمان غرب»، «قلب رقه» و «مصادره» را در کارنامه خود دارد و جوایز و افتخارات بسیاری در این حوزه کسب کرده است، به طراحان جوان توصیه می‌کند: «اولین و مهم‌ترین نکته این است که طراحان جوان باید در درجه اول طراح باشند و با اصول طراحی و زیبایی‌شناسی رسانه‌ای که با آن کار می‌کنند، آشنا شوند. آنها باید مهارت‌های ابتدایی را کسب کرده و تجربه‌های بیشتری در این زمینه داشته باشند. زمانی که این تجربیات را به دنیای سینما می‌آورند، باید توجه داشته باشند که سینما برای آنها اولویت داشته باشد و نه صرفاً گرافیک.»وی در ادامه می‌گوید: «یکی از اشتباهات رایج در سال‌های اخیر این است که برخی از طراحان نوجوان، پوسترهایی می‌سازند که به بیراهه می‌رود. پوستر فیلم ویژگی‌های خاص خود را دارد که باید به این ویژگی‌ها احترام گذاشته شود. پوستر تئاتر با پوستر فیلم تفاوت دارد و همین‌طور پوستر فرهنگی نیز با پوستر فیلم تفاوت‌های مهمی دارد. نکته مهم این است که پوستر فیلم باید وجه فرهنگی و پیام‌محور خود را حفظ کند و نباید به صرف جنبه‌های تجاری و بازاریابی توجه بیش از حد داشته باشد. البته، طراحان باید هنر زیباشناسی داشته باشند، با مخاطب ارتباط برقرار کنند و پیام را به‌درستی منتقل کنند. در نهایت، فهمیدن سینما و آگاهی از ویژگی‌های خاص آن برای طراحی یک پوستر سینمایی ضروری است.»

ارتباط پوستر با محتوای فیلم

این طراح گرافیک و صاحب‌نظر در حوزه طراحی پوستر سینمایی، در پاسخ به این سوال که آیا پوستر فیلم می‌تواند مستقل از محتوای خود هویت پیدا کند، می‌گوید: «من اعتقاد ندارم که پوستر باید مستقل از فیلم باشد. پوستر، وقتی برای یک فیلم سینمایی طراحی می‌شود، باید در خدمت پیام آن فیلم باشد. بیان شخصی در این زمینه به نظر من نقض غرض است، زیرا اثر هنری ثانویه‌ای که به طور مجزا از فیلم عمل کند، معنای خود را از دست می‌دهد.»وی در ادامه تأکید می‌کند: «پوسترهای سینمایی باید همیشه در راستای پیامی که فیلم می‌خواهد منتقل کند طراحی شوند. پوسترهای سینمایی جهان ویژگی‌های خاص خود را داشته‌اند و تفاوت‌های آشکاری با پوسترهای دیگر رویدادهای فرهنگی مانند اپرا، باله و تئاتر دارند. من همیشه مراقبت کرده‌ام که این اتفاق در کار خودم نیفتد و کارهای دیگران را هم از این منظر نقد می‌کنم.»روح‌الامینی در خصوص پروژه‌های آینده خود در حوزه طراحی پوستر و ادامه همکاری با سازمان سینمایی سوره می‌گوید: « در طول سال‌ها همکاری‌های مستمری با سازمان سینمایی سوره داشته‌ام و امسال نیز در جشنواره فجر با این سازمان همکاری داشتم. در این دوره، طراحی پوسترهای فیلم‌هایی همچون "تاکسیدرمی" و "ناتور دشت" را انجام داده‌ام.»