نوآوری و مردمی‌سازی اولویت تبلیغات اسلامی/ ساختار سازی برای آینده

به گزارش روابط عمومی سازمان تبلیغات اسلامی، چهار دهه از حکم معمار انقلاب اسلامی در تأسیس شورای عالی تبلیغات اسلامی که سپس به سازمان تبلیغات اسلامی تغییر ماهیت داد می‌گذرد و امروز شاهد هستیم که اولویت‌های این سازمان نسبت به شرایط و نیازهای روز جامعه دست خوش تغییرات بسیاری شده است.

اداره کل تبلیغات اسلامی استان سمنان نیز در دوره جدید مدیریتی خود تلاش کرده تا در کنار جوان گرایی به مقوله مردمی سازی تبلیغات و مسئله محوری تاکید بسیاری داشته باشد تا جایی که در بین دفاتر و ادارات تبلیغات اسلامی استان سمنان دو مدیر دهه هفتادی نیز دیده می‌شود و امروز تقریباً همه امور مرتبط با تبلیغات اسلامی توسط مردم و هیئات مردمی اداره و برگزار می‌شود.

به مناسبت سالروز تأسیس تبلیغات اسلامی در گفتگو با حجت‌الاسلام عباس عبدالهی مدیرکل تبلیغات اسلامی استان سمنان به تمام مسائل و نکات مرتبط با تحولات اساسی در سازمان تبلیغات اسلامی و نحوه اجرای آنها در درون استان سمنان می‌پردازیم این گفتگو در دو بخش به واسطه گستردگی مطالب تقدیم نگاه شما همراهان خبرگزاری مهر استان سمنان می‌شود که امروز در ادامه این مقدمه بخش نخست را مطالعه می‌کنید.

*درباره ماهیت سازمان تبلیغات اسلامی در ابتدا مختصری بگویید

یکی از مهمترین رویش‌های انقلاب اسلامی با نگاه ژرف‌اندیش و روشنگرانه امام خمینی (ره) سازمان تبلیغات اسلامی است. فضای گفتگو راجع به انقلاب اسلامی، مسائل و راهبردهای نظام اسلامی در استان سمنان می‌بایست شکل بگیرد. یکی از مهمترین نکات جامعه شناختی در حوزه حکم رانی این است که هر تحول اجتماعی ساختارها و نهادهای متناسب خودش را برای تحول می‌خواهد و ما نمی‌توانیم در یک ساختار وارداتی زیست بوم فرهنگی خودمان را به صورت کامل و عمیق پیش ببریم و هرکس در هر جای دنیا دنبال تحول اجتماعی است در ساحت کلان که حوزه فرهنگ، سیاست، تمدن و … را در بر می‌گیرد، می‌بایست به این نکته فکر کرده باشد که قرار است انقلاب اجتماعی با چه ساختارها و نهادهای اجتماعی پشتیبانی خواهد شد و پیش خواهد رفت.

امام (ره) یک عنصر تمدن اندیش و تمدن ساز بودند و فوق‌العاده کارهای ایشان به لحاظ علمی جذاب است و متأسفانه کم در این زمینه کار شده است یکی از مهمترین کارهای تمدنی ایشان ساختار سازی هایی بود که کردند و سازمان تبلیغات اسلامی نیز یکی از این مسائل بود. متأسفانه هیچ تحقیق جامعی درباره ساختار سازی های ایشان بعد از انقلاب صورت نگرفته است.

ایشان نگرش تمدنی داشتند و بر حسب آن ساختارهای سیاسی و اجتماعی را تأسیس کرد تا برای یک تحول عمیق اجتماعی جامعه آماده شود. پیام تأسیس و سایر سخنانی که درباره تبلیغات اسلامی از سوی امام (ره) بیان شده بسیار جذاب است برای مثال ایشان می‌فرمایند نهاد تبلیغات اسلامی باید باعث انسجام ملت باشد.

*کار ویژه اصلی تبلیغات اسلامی در حکم انتصاب حجت الاسلام قمی به عنوان رئیس سازمان تبلیغات اسلامی را در چه می‌بینید؟

در حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی برای مدیر جدید و به عبارت دیگر دوره جدید مدیریتی سازمان تبلیغات اسلامی دو نکته به چشم می‌خورد که از جمله دغدغه‌های معظم‌له نیز محسوب می‌شود که نخستین آنها تبیین و عرضه فکر و فرهنگ اسلامی با توجه به نیازهای روز و با نوآوری در ادبیات است گرچه این به معنای نادیده گرفتن تبلیغ سنتی نیست اما باید کارهای بسیاری در عرصه‌های جدید صورت گیرد. دومین نکته‌ای که مورد مطالبه معظم‌له بود رصد و مقابله هوشمندانه با تهاجمات فکری، فرهنگی و رسانه‌ای دشمنان دین و انقلاب است که به جهت تهی کردن عقبه انقلاب اسلامی از پشتیبانی مردمی صورت می‌گیرد.

در کشور ما امروز هیچ مجموعه‌ای نیست که تخصصی روی همین یک مأموریت متمرکز باشد البته برخی نهادهای امنیتی و یا فرهنگی موسساتی را تأسیس کرده و در زمینه رصد کار می‌کنند اما امروز ابعاد هجمه نظام سلطه علیه انقلاب اسلامی را هیچ متفکری در داخل ایران نمی‌تواند تبیین کند زیرا نظام اندیشه‌مان مشکل دارد و فضای علمی، پژوهشی و آموزشی کشور و مشکلات ناکارآمدی نهادهای تعلیم و تربیت زیاد هستند.

*بر اساس حکم رهبر معظم انقلاب اسلامی، چه راهبردهایی از سازمان تبلیغات اسلامی خواسته شده است؟

عدول از مدیریت فرهنگی و تبلیغی به راهبری زیست بوم فرهنگی و تبلیغی یکی از راهبردهایی است که در دوره جدید تبیین شده است. ما باید بپذیریم که یکی از راهبردهای غلط حکم رانی ما اصرار ساختارهای نظام با همه‌کاره بودن خودشان است لذا نه عده و عده آن وجود دارد و نه مسائل امروز آنقدر ساده و تک بعدی هستند که یک وزارتخانه به صورت عادی بتواند آن را حل کند لذا تلاش کردیم از تصدی‌گری در حوزه مدیریت عدول کرده و به راهبری کنش گران اجتماعی سوق پیدا کنیم.

بر اساس این نکته دو راهبرد جدید تولید شده است که نخستین آنها مردمی سازی برنامه‌ها است به این معنی که اگر تبلیغات اسلامی بخواهد مردمی سازی شود باید مردم پای کار بیایند و هر جا که در راستای مأموریت‌های سازمان کاری را صورت می‌دهند، سازمان پشتیبان باشد که البته این تنها مالی نیست. امروز دیگر تصدی‌گری وجود ندارد و صرفاً هدایت و نظارت و پشتیبانی سازمان‌های مردمی صورت می‌گیرد.

*و درباره رویکرد اجتماعی سازی توضیح دهید

راهبرد دیگر رویکرد مسئله محوری و اجتماعی سازی تبلیغ است این نکته تنها خاص تبلیغ نیست و تمام ساختارهای نظام را در بر می‌گیرد چرا که اگر امروز رویکرد برنامه‌ریزی سابق خودشان را داشته باشند قطعاً نمی‌توانند کمکی به حل مسائل کشور کنند. ما دو نوع برنامه‌ریزی داریم که یکی برنامه محور است و مبتنی بر اعتبارات و منابع عمل می‌کند اما رویکرد دوم، مدیریت مسئله محور است که در آن برنامه‌ریزی مبتنی بر نیروی انسانی و اعتبارات نیست بلکه مسئله‌های مهمی را متوجه خود بدانیم و مدیریت با مسئله شروع شود نه اعتبارات و منابع؛ این یکی دیگر از رویکردهایی است که در دوره جدید تبلیغات اسلامی مد نظر قرار دارد.

البته باید تاکید کرد که دیگر راهبرد جدید توسعه شبکه عقلانیت و کادر سازی است به این معنی که شبکه تبلیغی نیاز به تحول دارد اما مسئله توسعه شبکه عقلانیت و کادر سازی یک کار بلند مدت است و باید برنامه‌ریزی کنیم تا سال‌های بعد ثمره آن را برداشت کنیم. اگر اداره کل تبلیغات اسلامی در این حوزه برنامه نداشته باشد، نمی‌تواند موفق عمل کند. ما برای ارتقای غنای عملکردی مان باید مجموعه‌های کنشگر حوزه خودمان را متحول سازیم و دست آخر هر تحولی بخواهد رخ دهد، باید به دست یک سری انسان رخ دهد.

*درباره استقرار مبلغان و شبکه تبلیغی در استان سمنان توضیح دهید

۷۵ مبلغ در خانه‌های عالم استان سمنان مستقر هستند به عبارت دیگر در کنار طرح هجرت حوزه علمیه ما در ۷۵ روستای استان روحانی مستقر داریم که وظیفه خطیر تبلیغ دین را بر عهده دارد یکی از اقداماتی که ما در استان صورت دادیم بهبود وضعیت استقرار بود. سقف دریافتی مبلغان استان سابقاً ۹۰۰ هزار تومان بود که برای زندگی یک طلبه با فرزند و همسر دشوار بود امروز با تلاش‌هایی که صورت داده‌ایم و با کمک‌هایی که برنامه بودجه استان سمنان صورت داده این سقف تا دو برابر افزایش یافته است.

در حوزه حمایت از هیئت‌های مذهبی نیز از ۱۰۰ درصد بودجه ردیف پنج یا بودجه برنامه‌ای است تنها ۴۰ درصد خرج مبلغان روستایی شده و هیچ پرداختی به ائمه جماعات شهرها نداشته‌ایم و ۴۰ درصد دیگر از اعتبارات نیز صرف جهش و توسعه کمی و کیفی مناسبت‌های مذهبی در استان سمنان شده است که از این میزان ۱۰۰ درصد به هیئت‌های مذهبی پرداخت شده است. از بودجه ردیف پنج حتی یک ریال در تبلیغات اسلامی استان سمنان خرج نشده است و با ۲۰ درصد دیگر بودجه نیز عملیات فرهنگی را صورت داده‌ایم در این وجه باید گفت تبلیغات اسلامی استان سمنان تنها اداره کلی در استان است که فقط ۱۰ کارگاه در زمینه بنیاد خانواده برگزار کرده است.

*درباره مساجد و تشکل‌های دینی و برنامه‌های آنان بگویید

در کنار این امر نهاد امامت و مسجد است ما اولاً دبیرخانه امور مساجد استان در مرداد ماه سال قبل، به تبلیغات اسلامی استان سمنان تنفیذ شد که ساماندهی امور مساجد استان را بر عهده دارد که در این زمینه نخستین اقدامی که صورت دادیم، پایش و رصد مساجد استان سمنان بود.

اداره کل تبلیغات اسلامی استان سمنان همچنان تلاش دارد که مسئله‌های مساجد استان را حل کند و یکی از بخش‌هایی که برای ساماندهی امور و مسائل محلات و مساجد تشکیل شده، قرارگاه پیامبر اکرم (ص) است که ریاست آن بر عهده نماینده ولی فقیه در استان سمنان است و اداره کل تبلیغات اسلامی استان سمنان دبیرخانه آن را تشکیل می‌دهد و سپاه پاسداران استان نیز مدیر اجرایی آن است. کار این قرارگاه هم افزایی و هماهنگی تمام نهادهایی که در حوزه محله محوری با محوریت مسجد کار می‌کند که ۱۶ نهاد نیز محسوب می‌شوند، است.

مقوله سوم شبکه تشکل‌های دینی است که بیش از ۸۰۰ هیئت ثبت شده در استان سمنان وجود دارد که در کنار آن کانون‌های فرهنگی و تبلیغی هستند که از تبلیغات اسلامی مجوز می‌گیرند که حدودشان ۶۰ مورد است و همچنین یک مدرسه صدرا نیز در استان سمنان فعالیت دارد که امیدواریم بتوانیم در استان دیگر مدارس را توسعه دهیم.

اداره قرآنی تبلیغات اسلامی استان سمنان نیز در طول سال برنامه‌های مختلفی دارد که در هفته تبلیغ سال جاری برای چهارمین باز همایش تقدیر از فعالان قرآنی استان سمنان را برگزار و ۵۳ نفر در آن تجلیل شدند و در زمینه نهادهای فرهنگی نیز اداره کل بانوان و کارگروه زن و خانواده و… در استان فعالیت دارد.

*درباره جوان گرایی در تبلیغات اسلامی استان سمنان و کشور توضیح دهید

بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی در واقع یک پیام نیست بلکه یک طراحی و معماری اجتماعی برای برون رفت از مسائل کشور است اما خیلی‌ها با این موضوع تشریفاتی برخورد کردند لذا رهبر معظم انقلاب اسلامی در سه زیرمجموعه خودشان حتی قبل از بیانیه گام دوم، روح آن را که همان به میدان آوردن نسل جوان متخصص کشور بود را محقق کردند که یکی از این ساختارهای تبلیغات اسلامی بود. در دوره جدید هم به جوانان نگاه شده و هم از لحاظ تحصیلات شاهد ارتقای خوبی بین مدیران هستیم.

با جوان گرایی که خواسته رهبر معظم انقلاب اسلامی است، تحول و موج امیدواریم و اعتماد مجدد به تبلیغات اسلامی ایجاد شده است در استان سمنان نیز مصوبه‌ای را از هیئت امنای سازمان تبلیغات اسلامی کشور دریافت کردیم که با طرح تمشیت اجازه دادیم که طلبه‌ای جوان مسئول تمشیت امور اداره تبلیغات اسلامی بدون اینکه رابطه استخدامی با دولت داشته باشد موانع قانونی را رفع کرد و توانست مشکل ما را نیز کاهش دهد و توانستیم در استان سمنان جوان گرایی کنیم سمنان جز پنج استان برتر جوان گرایی تبلیغات اسلامی استان سمنان در سراسر کشور است و دو جوان دهه هفتادی مدیران تبلیغات اسلامی دامغان و گرمسار هستند و بازخوردها نشان می‌دهد که اشتباه نیز نکرده‌ایم خوشبختانه مجاهدت‌هایی رخ داده و شاهد افزایش امیدواری نیز هستیم.